Τα θραύσματα του εαυτού
Το βιβλίο του Georgi Gospodinov «Περί φυσικής της μελαγχολίας» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος
![Εύα Στάμου Εύα Στάμου](/images/120x120/3/jpg/files/2022-09-17/eva-stamou.jpg)
![Georgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, Εκδόσεις Ίκαρος Georgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, Εκδόσεις Ίκαρος](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2018/08/10/untitled-1.jpg)
Ζουν άραγε οι προηγούμενοι εαυτοί μας, αυτοί που κάποτε υπήρξαμε; Ποια είναι τα ορόσημα του ανθρώπινου βίου; Κι αν μας δινόταν ποτέ η δυνατότητα, ποιες είναι οι στιγμές που θα φροντίζαμε να διασώσουμε, ως παρακαταθήκη για τους μεταγενέστερους, σε μια χρονοκάψουλα;
Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα θα απασχολήσουν τους αναγνώστες του βιβλίου «Περί φυσικής της Μελαγχολίας» του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, που γράφτηκε με αφορμή μια έρευνα με τον τίτλο «The Geography of Happiness» την οποία δημοσίευσε το περιοδικό Economist το 2010, ανακηρύσσοντας την Βουλγαρία −το νεότερο μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας− ως το πιο θλιβερό μέρος στον κόσμο.
Ο Γκοσποντίνοφ κατασκεύασε ένα πολυμορφικό, δαιδαλώδες μυθιστόρημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία και πληροφορίες εγκυκλοπαιδικού τύπου, ενσωματώνοντας πολλές, διαφορετικές οπτικές, όπου τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας δεν είναι ευδιάκριτα με σκοπό να διερευνήσει τη μελαγχολία της μετα-κομμουνιστικής Βουλγαρίας, των κατοίκων των Βαλκανίων και, εντέλει, της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο συγγραφέας απορρίπτει τη γραμμική αφήγηση. Αξιοποιώντας το ταλέντο του να «εισχωρεί» στις αναμνήσεις άλλων όντων −ανθρώπων και ζώων, ακόμα και του μυθικού Μινώταυρου− αφηγείται περιστατικά από το παρελθόν τους με σκοπό να διερευνήσει τη φύση της μελαγχολίας. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να μάθει να ζει με τη θλίψη του διανοούμενου στον περιορισμένο –οικονομικό, πολιτικό, και πολιτιστικό– ορίζοντα της χώρας του, καθώς αναρωτιέται για τον ρόλο της λογοτεχνίας και τη σημασία της για την ανθρώπινη ζωή.
Το βιβλίο αποτελεί έναν συνδυασμό οικογενειακής ιστορίας, αυτοβιογραφίας και ανασυγκρότησης ευρύτερων ιστορικών ορόσημων, τα οποία διαπλέκονται μέσω μιας ιδιαίτερης, βιωματικά δοσμένης, επανερμηνείας του μύθου του Μινώταυρου. Ο Γκοσποντίνοφ εξετάζει τις ερμηνείες του μινωικού μύθου στο έργο του Οβίδιου, του Βιργίλιου και του Δάντη, προσθέτοντας τη δική του οπτική, καθώς περιγράφει τη συνάντηση του παππού του με το μυθικό τέρας σε ένα τσίρκο ενώ, σε κάποιο άλλο σημείο της αφήγησης, επιχειρεί μια σημαντική ανατροπή παρομοιάζοντας τον εαυτό του με τον Μινώταυρο ο οποίος παρουσιάζεται ως θύμα − ένα μοναχικό, δυστυχισμένο παιδί που κανένας δεν θέλει.
![Georgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, Εκδόσεις Ίκαρος Georgi Gospodinov, Περί φυσικής της μελαγχολίας, Εκδόσεις Ίκαρος](/images/w250/3/jpg/sites/default/files/38e144c6-f939-4ff1-9068-aef847bb7056_25.jpg)
Το μωσαϊκό του χρόνου μοιάζει με αδιάσπαστη μάζα. Ο συγγραφέας επιλέγει να φωτίσει τις ψηφίδες που νοηματοδοτούν την ιστορία του καθώς περιπλανάται στα υπόγεια της μνήμης με κύριο όπλο του την ενσυναίσθηση, η οποία μπορεί να του επιτρέπει να μπαίνει στη θέση των χαρακτήρων που επιλέγει να διερευνήσει, συχνά όμως δυσχεραίνει την καθημερινότητά του βυθίζοντάς τον στη θλίψη.
Καθώς μεγαλώνει και ωριμάζει διανοητικά, ο συγγραφέας συνειδητά αδρανοποιεί την ικανότητα της ενσυναίσθησης και χρησιμοποιεί άλλα μέσα προκειμένου να εξετάσει τις ανθρώπινες συμπεριφορές και την αντίσταση του ανθρώπου στην κατάσταση της μελαγχολίας. Σταδιακά προσκολλάται συναισθηματικά στην ιδέα να γράψει ένα βιβλίο που θα εμπεριέχει και θα διασώζει όλα τα είδη γραφής, να δημιουργήσει ένα έργο που θα λειτουργεί σαν λογοτεχνική κιβωτός (Σύνδρομο του Νώε) κλείνοντας μέσα της όλα τα βιβλία, όλες τις ιστορίες που έχει ακούσει και βιώσει.
Ξεκινά περιγράφοντας τη γέννησή του, την οποία μας εκμυστηρεύεται ότι έχει την ικανότητα να ανακαλεί, και κάνοντας κάποια χρονικά άλματα προχωρά με στιγμιότυπα από την παιδική του ηλικία (παρακολουθούμε επεισόδια από την καθημερινότητα στην κομμουνιστική Βουλγαρία των δεκαετιών του ’70 και του ’80), τη στρατιωτική θητεία του, την ενηλικίωση, τη ζωή του ως πετυχημένος συγγραφέας, την πατρότητα.
Ο Γκοσποντίνοφ καταγράφει αριστοτεχνικά το μικρό, το προσωπικό, το τετριμμένο, συνδέοντάς το με το συλλογικό, το κοινωνικό, το μεγάλο. Ως συγγραφέας μέσης ηλικίας, ενδιαφέρεται να διασώσει τις ιστορίες των άλλων παροτρύνοντάς τους να του μιλήσουν, ακόμα και αν χρειαστεί να αγοράσει τις εμπειρίες τους. Ακούει τις ιστορίες, τις αξιολογεί, τις καταγράφει, τις διασώζει μετατρέποντάς τις σε λογοτεχνία – κι έτσι φροντίζει να διατηρηθεί για πάντα το αποτύπωμά τους.
Σε αυτό το ιδιαίτερο βιβλίο ενδοσκόπησης οι τετριμμένες λεπτομέρειες της καθημερινότητας συνδυάζονται με την αναζήτηση του νοήματος της ζωής στους μεγάλους μύθους, την ιστορία του τόπου, την εξέλιξη της γλώσσας, την αντίσταση της μνήμης − όλα όσα συνθέτουν την αφηγηματική μας ταυτότητα: τα θραύσματα του εαυτού που συναποτελούν αυτό που είμαστε.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Μια συζήτηση για το βιβλίο της «Πρόσωπα του μύθου, του θρύλου, της μουσικής» και το πώς οι μύθοι και οι θρύλοι εικονογραφούν ένα είδος πρωτόγονης ψυχολογίας
«Η ζωή με το δικό σου φως» του Abdellah Taïa είναι μια γοητευτική καταβύθιση σ’ έναν κόσμο άγνωστο, σκληρό και ανθρώπινο, όπου οι κατηγοριοποιήσεις και οι κανόνες της Δύσης δεν χωρούν
Μια συζήτηση με τους συγγραφείς για τον ρόλο του επιχειρείν στη δημοκρατία
Ο υδράργυρος ανεβαίνει και τα συναισθήματα στις σελίδες κορυφώνονται
Τα βιβλία που θα προσθέσουμε στις καλοκαιρινές μας αναγνώσεις
Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα
«Το τρίτο στεφάνι», οι περιπέτειες του λογοτέχνη με τον νόμο στην Αυστραλία και η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα καταγράφονται στο βιβλίο «Το Τέρας και ο Κολοσσός»
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.