Βιβλιο

Δημήτρης Λαμπράκης: Τα πρώτα χρόνια πριν από το «Ελεύθερον Βήμα»

Η κόρη του, Λένα Σαββίδη, ξεκίνησε μια έρευνα για τα πρώτα χρόνια της ζωής του ιστορικού εκδότη του «Βήματος». Μια ολόκληρη εποχή κρύβεται στις σελίδες του βιβλίου της

32014-72458.jpg
A.V. Guest
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
02.09.1922_eleuthero_vima.jpg

*Γράφει η Θεώνη Ζέρβου

Ο Δημήτρης Λαμπράκης (1888-1957) γεννήθηκε στην Κρήτη, στον Βάμμο Αποκορώνου Χανίων. Κορυφαίος δημοσιογράφος και εκδότης των εφημερίδων «Ελεύθερον Βήμα» (1922) («Το Βήμα», από το 1945), «Αθηναϊκά Νέα» (1931) («Τα Νέα», από το 1945), «Οικονομικός Ταχυδρόμος» (1929) «Ο Ταχυδρόμος »(1954), (ξεκίνησαν ως εφημερίδες και τα δύο μετέπειτα περιοδικά), συνδεόμενος με το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας μας, είναι πλέον πρόσωπο ιστορικό.

thumbnail_lambrakis.jpg
Το παρόν βιβλίο, όπως αναφέρεται στον τίτλο, πηγαίνει πίσω στα πρώτα χρόνια της ζωής και στο ξεκίνημα της δημοσιογραφικής του σταδιοδρομίας, δηλαδή στο άγνωστο μέχρι τώρα κομμάτι της ζωής του.

Ο Δημήτρης Λαμπράκης από τα πέντε του και ο μικρότερος αδελφός του, Χρίστος, έμειναν ορφανά και από τους δύο γονείς. Τα μεγάλωσαν οι θείοι τους. Τα αδέλφια του πατέρα τους: Λεωνίδας Λαμπράκης, γιατρός, και Γεώργιος Λαμπράκης, χρυσοχόος.

Το 1896 ο Βάμμος επαναστάτησε και ο οχτάχρονος Δημήτρης βρέθηκε «νοσοκόμος» στο ορεινό χειρουργείο πλάι στον γιατρό θείο του. Μαζί και ο συμμαθητής του και επιστήθιος φίλος του Μιχάλης Φραντζεσκάκης, ο οποίος ακολούθησε τον πατέρα του που ήταν γιατρός.

Σε αυτό το ορεινό χειρουργείο σφυρηλατήθηκε ο χαρακτήρας του ακούγοντας τις διηγήσεις και τα κατορθώματα των πληγωμένων αγωνιστών: σοβαρός και υπεύθυνος από παιδάκι, έμαθε να εκτίθεται στους κινδύνους, και παρέμεινε σε όλο του τον βίο θαρραλέος, ριψοκίνδυνος, τολμηρός, υπερασπιστής της αλήθειας, δραστήριος και ενεργός πατριώτης. Σεβόταν την εργασία, το ψωμί και τα δικαιώματα των συνανθρώπων του. Υπερασπιζόταν τις συμβιβαστικές λύσεις και ήταν υπεράνω θέσεων και χρημάτων.

Φοίτησε στο γυμνάσιο Χανίων μέχρι τον Απρίλιο του 1907 που έφυγε για το Ρέθυμνο, από όπου την ίδια χρονιά πήρε το απολυτήριό του.

Επόμενο στάδιο ο Μακεδονικός Αγώνας. Μαζί με τον φίλο του Μιχάλη Φραντζεσκάκη διορίστηκαν δάσκαλοι σε δυο γειτονικά χωριά της Φλώρινας για το σχολικό έτος 1907-1908. Ο Δημήτρης Λαμπράκης στη Νεγκβάνη, σημερινό Φλάμπουρο με το ψευδώνυμο Δημήτρης Κόκας από την Πρέβεζα, ο δε Φραντζεσκάκης στην Μπελκαμένη, σήμερα Δροσοπηγή, με το ψευδώνυμο Εμμανουήλ Καφετζόπουλος από την Κάρπαθο.

Οι δάσκαλοι αγωνίζονταν σε ένα εχθρικό περιβάλλον να ξυπνήσουν, να στηρίξουν το φρόνημα του λαού, λειτουργούσαν όμως και ως πράκτορες των ανταρτικών σωμάτων. Ο Δημήτρης Λαμπράκης συνελήφθη δύο φορές από τις τουρκικές αρχές. Την πρώτη φορά κρατήθηκε λίγες μέρες και γλίτωσε την αγχόνη, γιατί με την επανάσταση των Νεοτούρκων (10.7.1908), δόθηκε γενική αμνηστία. Το επόμενο σχολικό έτος (1908-1909) η δράση των δασκάλων προδόθηκε και ο Δημήτρης Λαμπράκης, περιφρονώντας τον φόβο παρουσιάστηκε στις τουρκικές αρχές, όταν τον κάλεσαν –τον Φεβρουάριο του 1909– ενώ οι συνάδελφοί του το έσκασαν. Έκτοτε έμεινε στις φυλακές Φλωρίνης αρχικά και Μοναστηρίου στη συνέχεια, έως τον Ιούνιο του 1911, όπου ο σουλτάνος Μοχάμετ Ρεσάτ Ε΄ επισκέφτηκε το Μοναστήρι για τα δύο χρόνια της επανάστασης των Νεοτούρκων, και έδωσε «χάριν» σε ορισμένους Έλληνες και Βουλγάρους κρατούμενους.

Στο αρχείο του Γεωργίου Τσόντου-Βάρδα (ΓΑΚ) σώζονται επτά επιστολές του Δημήτρη Λαμπράκη, οι έξι από τις φυλακές οι οποίες φωτίζουν γεγονότα του Μακεδονικού Αγώνα και δημοσιεύονται εδώ.

Από την περίοδο εκείνη δημοσιεύονται αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Τσόντου Βάρδα, ο οποίος χρημάτισε αρχηγός των Σωμάτων από το 1904-1907 Επίσης μαρτυρίες από τα «Aπομνημονεύματα» του οπλαρχηγού Ιωάννου Καραβίτη και κείμενο του Γεωργίου Μόδη.

Αυτά και άλλα μέχρι το 1914, που ο Δημήτρης Λαμπράκης προσλαμβάνεται στην εφημερίδα «Πατρίς» του Σπύρου Σίμου. Ο αναγνώστης θα βρει σύντομο ιστορικό της εφημερίδας, από την έκδοσή της στο Βουκουρέστι (1.12. 1890 ).

Από εδώ και πέρα το βιβλίο, για διευκόλυνση του αναγνώστη, χωρίζεται ανά έτος, έως και το 1921, που ο Δημήτρης Λαμπράκης αποχωρεί από την πατρίδα για να βγάλει τη δική του εφημερίδα, το «Ελεύθερον Βήμα» (6.2.1922).

Σε κάθε έτος προηγείται χρονολόγιο γεγονότων και βιογραφικό του Δ.Λ., στο οποίο φαίνεται η αλματώδης προαγωγή του στην εφημερίδα. Σύντομα γίνεται υπεύθυνος, αρχισυντάκτης, διευθυντής. Ακολουθούν τα άρθρα του. Βρισκόμαστε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στα γεγονότα του διχασμού. Η «Πατρίς» σταθερά με το κόμμα των Φιλελευθέρων αγωνιά για τις εξελίξεις, τα επακόλουθα της δυσμένειας στην οποία περιήλθε η χώρα μας, λόγω των κακών χειρισμών. Ο Δημήτρης Λαμπράκης δεν διστάζει να καταγγείλει τα κακώς κείμενα, να πει την αλήθεια, γι’ αυτό οδηγείται συχνά στη φυλακή, «στο αίσχος του Παλαιού Στρατώνα», όπως γράφει ο ίδιος.

Τα άρθρα του Δημήτρη Λαμπράκη, τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος τόμου, και για τα οποία γράφτηκε το βιβλίο, έχουν ιστορικό ενδιαφέρον και είναι άκρως επίκαιρα, γιατί διδάσκουν ήθος.

Η «Πατρίς» επί των ημερών του βελτιώθηκε, εμπλουτίστηκε με νέες στήλες και η κυκλοφορία της έφθανε στην Ευρώπη, στην Αίγυπτο, στην Περσία, στη Μικρά Ασία, στην Αμερική και όπου υπήρχε Ελληνισμός, ενώ οι συντάκτες αμείβονται και υπογράφουν τα κομμάτια τους.

Το βιβλίο κλείνει με τις μαρτυρίες δύο συνεργατών του που δημοσιεύτηκαν στο «Βήμα», όταν αιφνίδια πέθανε τον Αύγουστο του 1957. Τέλος ένα κείμενο του Χρήστου Λαμπράκη, ο οποίος «Με την ιδίαν πίστιν» συνέχισε και επέκτεινε το έργο του πατέρα του, έως τον θάνατό του, τον Δεκέμβριο του 2009.

Το βιβλίο κοσμείται με αδημοσίευτες φωτογραφίες του Δημήτρη Λαμπράκη, η ηλεκτρονική επεξεργασία οφείλεται στη Χριστίνα Κορύζη. Το βιβλίο είναι επιπλέον φροντισμένο και επιμελημένο από την έμπειρη και ακαταπόνητη θυγατέρα του, κυρία Λένα Σαββίδη.

«Δημήτρης Λαμπράκης - Τα χρόνια πριν από το Ελεύθερον Βήμα-

Ο Δημοσιογράφος στην εφημερίδα Πατρίς, Βιογραφικά τεκμήρια», Λένα Σαββίδη - Θεώνη Ζερβου, Εκδόσεις «Ερμής», Αθήνα 2016, σελ. 422

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.