Δημήτρης Λαμπράκης: Τα πρώτα χρόνια πριν από το «Ελεύθερον Βήμα»
Η κόρη του, Λένα Σαββίδη, ξεκίνησε μια έρευνα για τα πρώτα χρόνια της ζωής του ιστορικού εκδότη του «Βήματος». Μια ολόκληρη εποχή κρύβεται στις σελίδες του βιβλίου της
![32014-72458.jpg 32014-72458.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/contributor/32014-72458_0.jpg)
![02.09.1922_eleuthero_vima.jpg 02.09.1922_eleuthero_vima.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2018/06/18/02.09.1922_eleuthero_vima.jpg)
*Γράφει η Θεώνη Ζέρβου
Ο Δημήτρης Λαμπράκης (1888-1957) γεννήθηκε στην Κρήτη, στον Βάμμο Αποκορώνου Χανίων. Κορυφαίος δημοσιογράφος και εκδότης των εφημερίδων «Ελεύθερον Βήμα» (1922) («Το Βήμα», από το 1945), «Αθηναϊκά Νέα» (1931) («Τα Νέα», από το 1945), «Οικονομικός Ταχυδρόμος» (1929) «Ο Ταχυδρόμος »(1954), (ξεκίνησαν ως εφημερίδες και τα δύο μετέπειτα περιοδικά), συνδεόμενος με το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας μας, είναι πλέον πρόσωπο ιστορικό.
![thumbnail_lambrakis.jpg thumbnail_lambrakis.jpg](/images/w250/3/jpg/sites/default/files/thumbnail_lambrakis_4.jpg)
Ο Δημήτρης Λαμπράκης από τα πέντε του και ο μικρότερος αδελφός του, Χρίστος, έμειναν ορφανά και από τους δύο γονείς. Τα μεγάλωσαν οι θείοι τους. Τα αδέλφια του πατέρα τους: Λεωνίδας Λαμπράκης, γιατρός, και Γεώργιος Λαμπράκης, χρυσοχόος.
Το 1896 ο Βάμμος επαναστάτησε και ο οχτάχρονος Δημήτρης βρέθηκε «νοσοκόμος» στο ορεινό χειρουργείο πλάι στον γιατρό θείο του. Μαζί και ο συμμαθητής του και επιστήθιος φίλος του Μιχάλης Φραντζεσκάκης, ο οποίος ακολούθησε τον πατέρα του που ήταν γιατρός.
Σε αυτό το ορεινό χειρουργείο σφυρηλατήθηκε ο χαρακτήρας του ακούγοντας τις διηγήσεις και τα κατορθώματα των πληγωμένων αγωνιστών: σοβαρός και υπεύθυνος από παιδάκι, έμαθε να εκτίθεται στους κινδύνους, και παρέμεινε σε όλο του τον βίο θαρραλέος, ριψοκίνδυνος, τολμηρός, υπερασπιστής της αλήθειας, δραστήριος και ενεργός πατριώτης. Σεβόταν την εργασία, το ψωμί και τα δικαιώματα των συνανθρώπων του. Υπερασπιζόταν τις συμβιβαστικές λύσεις και ήταν υπεράνω θέσεων και χρημάτων.
Φοίτησε στο γυμνάσιο Χανίων μέχρι τον Απρίλιο του 1907 που έφυγε για το Ρέθυμνο, από όπου την ίδια χρονιά πήρε το απολυτήριό του.
Επόμενο στάδιο ο Μακεδονικός Αγώνας. Μαζί με τον φίλο του Μιχάλη Φραντζεσκάκη διορίστηκαν δάσκαλοι σε δυο γειτονικά χωριά της Φλώρινας για το σχολικό έτος 1907-1908. Ο Δημήτρης Λαμπράκης στη Νεγκβάνη, σημερινό Φλάμπουρο με το ψευδώνυμο Δημήτρης Κόκας από την Πρέβεζα, ο δε Φραντζεσκάκης στην Μπελκαμένη, σήμερα Δροσοπηγή, με το ψευδώνυμο Εμμανουήλ Καφετζόπουλος από την Κάρπαθο.
Οι δάσκαλοι αγωνίζονταν σε ένα εχθρικό περιβάλλον να ξυπνήσουν, να στηρίξουν το φρόνημα του λαού, λειτουργούσαν όμως και ως πράκτορες των ανταρτικών σωμάτων. Ο Δημήτρης Λαμπράκης συνελήφθη δύο φορές από τις τουρκικές αρχές. Την πρώτη φορά κρατήθηκε λίγες μέρες και γλίτωσε την αγχόνη, γιατί με την επανάσταση των Νεοτούρκων (10.7.1908), δόθηκε γενική αμνηστία. Το επόμενο σχολικό έτος (1908-1909) η δράση των δασκάλων προδόθηκε και ο Δημήτρης Λαμπράκης, περιφρονώντας τον φόβο παρουσιάστηκε στις τουρκικές αρχές, όταν τον κάλεσαν –τον Φεβρουάριο του 1909– ενώ οι συνάδελφοί του το έσκασαν. Έκτοτε έμεινε στις φυλακές Φλωρίνης αρχικά και Μοναστηρίου στη συνέχεια, έως τον Ιούνιο του 1911, όπου ο σουλτάνος Μοχάμετ Ρεσάτ Ε΄ επισκέφτηκε το Μοναστήρι για τα δύο χρόνια της επανάστασης των Νεοτούρκων, και έδωσε «χάριν» σε ορισμένους Έλληνες και Βουλγάρους κρατούμενους.
Στο αρχείο του Γεωργίου Τσόντου-Βάρδα (ΓΑΚ) σώζονται επτά επιστολές του Δημήτρη Λαμπράκη, οι έξι από τις φυλακές οι οποίες φωτίζουν γεγονότα του Μακεδονικού Αγώνα και δημοσιεύονται εδώ.
Από την περίοδο εκείνη δημοσιεύονται αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Τσόντου Βάρδα, ο οποίος χρημάτισε αρχηγός των Σωμάτων από το 1904-1907 Επίσης μαρτυρίες από τα «Aπομνημονεύματα» του οπλαρχηγού Ιωάννου Καραβίτη και κείμενο του Γεωργίου Μόδη.
Αυτά και άλλα μέχρι το 1914, που ο Δημήτρης Λαμπράκης προσλαμβάνεται στην εφημερίδα «Πατρίς» του Σπύρου Σίμου. Ο αναγνώστης θα βρει σύντομο ιστορικό της εφημερίδας, από την έκδοσή της στο Βουκουρέστι (1.12. 1890 ).
Από εδώ και πέρα το βιβλίο, για διευκόλυνση του αναγνώστη, χωρίζεται ανά έτος, έως και το 1921, που ο Δημήτρης Λαμπράκης αποχωρεί από την πατρίδα για να βγάλει τη δική του εφημερίδα, το «Ελεύθερον Βήμα» (6.2.1922).
Σε κάθε έτος προηγείται χρονολόγιο γεγονότων και βιογραφικό του Δ.Λ., στο οποίο φαίνεται η αλματώδης προαγωγή του στην εφημερίδα. Σύντομα γίνεται υπεύθυνος, αρχισυντάκτης, διευθυντής. Ακολουθούν τα άρθρα του. Βρισκόμαστε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στα γεγονότα του διχασμού. Η «Πατρίς» σταθερά με το κόμμα των Φιλελευθέρων αγωνιά για τις εξελίξεις, τα επακόλουθα της δυσμένειας στην οποία περιήλθε η χώρα μας, λόγω των κακών χειρισμών. Ο Δημήτρης Λαμπράκης δεν διστάζει να καταγγείλει τα κακώς κείμενα, να πει την αλήθεια, γι’ αυτό οδηγείται συχνά στη φυλακή, «στο αίσχος του Παλαιού Στρατώνα», όπως γράφει ο ίδιος.
Τα άρθρα του Δημήτρη Λαμπράκη, τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος τόμου, και για τα οποία γράφτηκε το βιβλίο, έχουν ιστορικό ενδιαφέρον και είναι άκρως επίκαιρα, γιατί διδάσκουν ήθος.
Η «Πατρίς» επί των ημερών του βελτιώθηκε, εμπλουτίστηκε με νέες στήλες και η κυκλοφορία της έφθανε στην Ευρώπη, στην Αίγυπτο, στην Περσία, στη Μικρά Ασία, στην Αμερική και όπου υπήρχε Ελληνισμός, ενώ οι συντάκτες αμείβονται και υπογράφουν τα κομμάτια τους.
Το βιβλίο κλείνει με τις μαρτυρίες δύο συνεργατών του που δημοσιεύτηκαν στο «Βήμα», όταν αιφνίδια πέθανε τον Αύγουστο του 1957. Τέλος ένα κείμενο του Χρήστου Λαμπράκη, ο οποίος «Με την ιδίαν πίστιν» συνέχισε και επέκτεινε το έργο του πατέρα του, έως τον θάνατό του, τον Δεκέμβριο του 2009.
Το βιβλίο κοσμείται με αδημοσίευτες φωτογραφίες του Δημήτρη Λαμπράκη, η ηλεκτρονική επεξεργασία οφείλεται στη Χριστίνα Κορύζη. Το βιβλίο είναι επιπλέον φροντισμένο και επιμελημένο από την έμπειρη και ακαταπόνητη θυγατέρα του, κυρία Λένα Σαββίδη.
«Δημήτρης Λαμπράκης - Τα χρόνια πριν από το Ελεύθερον Βήμα-
Ο Δημοσιογράφος στην εφημερίδα Πατρίς, Βιογραφικά τεκμήρια», Λένα Σαββίδη - Θεώνη Ζερβου, Εκδόσεις «Ερμής», Αθήνα 2016, σελ. 422
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Mια απεικονιστική περιπλάνηση στον χρόνο
Ένα διήγημα για τα 100 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924
Ένα μυθιστόρημα φαντασίας για παιδιά, κόντρα στις προκαταλήψεις
Ένα μυθιστόρημα φτιαγμένο από εικόνες, φως, νερό, ειλικρίνεια, αγάπη — και καλοκαίρι
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για την πρώτη του συλλογή διηγημάτων
60 χρόνια από την κυκλοφορία ενός ιστορικού βιβλίου για τα ΜΜΕ
Μιλήσαμε μαζί της για το νέο της βιβλίο «In God we trust»
Για το βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα του Χουάν Βιγιόρο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Carnívora (μετάφραση Χριστίνα Φιλήμονος)
Διαβάστε το ποίημα από τη συλλογή «Κλαγγή των όπλων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.