Βιβλιο

21 Ιουλίου, με υπογραφή Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Γεννήθηκε σαν σήμερα, έζησε παράφορα, έγραψε πυρετικά, πέθανε χορτασμένος

Δημήτρης Καραθάνος
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Έρνεστ Χέμινγουεϊ: Σαν σήμερα το 1899 γεννήθηκε ο συγγραφέας που ως τις μέρες μας δεν παύει να προκαλεί παθιασμένες αναγνώσεις

Καθώς συμπληρώνονται 124 χρόνια από τη γέννηση του πλέον διαβόητου κυνηγού – ψαρά των παγκόσμιων γραμμάτων, του πολιτικοποιημένου χρονικογράφου που βρέθηκε στην εμπροσθοφυλακή των ιστορικών γεγονότων του καιρού του, είναι μια καλή στιγμή για να αναδρομή στη ζωή του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, ενός δημιουργού, πάνω στα θεμέλια του έργου του οποίου οικοδομήθηκε ο σκελετός του τεράστιου οικοδομήματος που ονομάζουμε «great American novel».

Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Χόλιγουντ, Κι Γουέστ, Αφρική: Σταθμοί του ορμητικού, ακάθεκτου ρεύματος που υπήρξε η ζωή του Χέμινγουεϊ. Όσα κι αν έχουν γραφτεί για την αλαζονεία και την υπερβολή του, κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Χέμινγουεϊ για ανακολουθία λόγου και πράξεων. Ακόμη και αν η δημόσια εικόνα συχνά υποβαθμίζει το συγγραφικό του έργο, ο Χέμινγουεϊ έζησε ακριβώς σαν τους ήρωές του: ριψοκίνδυνα, θαρραλέα, πυρετικά.

Στα δεκαεννιά του ο Χέμινγουεϊ υπηρετούσε ως εθελοντής του Ερυθρού Σταυρού στο ιταλικό μέτωπο. Πολεμικός ανταποκριτής στον ισπανικό εμφύλιο, συνεργάτης της γαλλικής αντίστασης στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όντας ένα μείγμα σκληραγωγημένου ιδεαλιστή και κοσμοπολίτη μποέμ, τα ταξίδια της ζωής του τον οδήγησαν στο Χόλιγουντ, παρέα με τη Μάρλεν Ντίτριχ και τον Γκάρι Κούπερ, τα λιμάνια του Κι Γουέστ με το δυνατό ρούμι, τη Ριβιέρα με το αψέντι της, το κυνήγι βουβαλιών στην Αφρική.

«Λίγη ελευθερία, μεγάλο καθήκον»: Ο Χέμινγουεϊ συγκέντρωσε όλη του την ενέργεια σε μία προσπάθεια συνεχούς βελτίωσης του εαυτού του. Κυνηγός, ταξιδευτής, γυναικάς, συγγραφέας με απόλυτη μαστοριά στην τέχνη του. Τα θέματά του διέπονται από αυτοέλεγχο, στωικότητα, τόλμη. Η προοπτική του θανάτου ελλοχεύει σε κάθε σκηνή του έργου του. Η τελετουργία των ταυρομαχιών τον σαγήνευε σχεδόν όσο και ο πόλεμος, που τον αντιμετώπιζε σαν την υπέρτατη διάκριση των ανδρών από τους λιπόψυχους. Ανάμεσα στα πιο ξακουστά τσιτάτα του άλλωστε, είναι το: «Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για την ήττα. Ίσως για την καταστροφή, αλλά όχι για την ήττα»

Η τραχύτητα και η ένταση της ύπαρξής του υποδαύλιζαν έναν ακαταμάχητο μαγνητισμό στον περίγυρό του. Με τον ίδιο ακριβώς μαγνητισμό, κατέκτησε και τον κόσμο της λογοτεχνίας, με ένα έργο που κορυφώθηκε το 1952 με το πλασματικά απλοϊκό, αλληγορικό παραμύθι «Ο γέρος και η θάλασσα», που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ την ίδια χρονιά. Ήταν ο πρώτος συγγραφέας που χρησιμοποίησε τον όρο «χαμένη γενιά», για να εκφράσει την εποχή του, που σημαδεύτηκε από δύο Παγκόσμιους Πολέμους.

Έχοντας επιζήσει από τέσσερις συζύγους, τρία σοβαρά αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, αμέτρητους τραυματισμούς και δύο αεροπορικά ατυχήματα, αρνήθηκε ακόμη και στη φυσική φθορά να τον καταβάλλει. Μην αντέχοντας το θέαμα του γήρατός του, αυτοκτόνησε. Απομονωμένος στο σπίτι του, στο Αϊντάχο, ο Χέμινγουεϊ αυτοπυροβολήθηκε τον Ιούλιο του 1962, ακριβώς όπως είχε πράξει και ο πατέρας του, σε μία προσπάθεια να υποδηλώσει ακόμη και με το θάνατό του το κουράγιο με το οποίο έζησε την παράτολμη ζωή του.