Sara Blaedel: Η «Βασίλισσα του Εγκλήματος» της Δανίας

Την Τρίτη 17 Απριλίου, η Sara Blaedel βρέθηκε στην Αθήνα για την παρουσίαση του νέου της βιβλίου με τίτλο «Αγνοούμενη», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Απλή, προσιτή και φιλική, η «Βασίλισσα του Εγκλήματος» της Δανίας –καθώς τα βιβλία της έχουν πωλήσεις άνω των 2,3 εκατομμυρίων μόνο στη Δανία, μια χώρα με πληθυσμό 5,6 εκατομμύρια– κατόρθωσε να κερδίσει το κοινό με τις ειλικρινείς και ανεπιτήδευτες απαντήσεις της και την αμεσότητά της. Η σειρά βιβλίων της με πρωταγωνίστρια τη Λουίσε Ρικ, από τις πλέον αγαπημένες του είδους σε όλο τον κόσμο, θα μεταφερθεί σύντομα στη μικρή οθόνη από τα Bron Studios, ενώ η ίδια το 2015 απέσπασε το ανώτατο λογοτεχνικό βραβείο της Δανίας, De Gyldne Laurbær, και το 2016 βραβεύτηκε στο Horsens Crime Festival με το Πρώτο Βραβείο Αναγνωστικού Κοινού.

Η συζήτηση μαζί της ήταν άκρως απολαυστική και οι απαντήσεις της αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές του χαρακτήρα της και των βιβλίων της.

Απόσπασμα από την παρουσίαση στην Αθήνα

---

Πώς θα περιγράφατε τη ζωή σας σε λίγες γραμμές;
Η ζωή μου είναι συχνά πολυάσχολη αλλά πολύ ευχάριστη. Είναι μεγάλο προνόμιο το γεγονός ότι η συγγραφή αποτελεί για εμένα εργασία πλήρους απασχόλησης. Μερικές φορές, ενώ γράφω, η ζωή μου γίνεται ήσυχη και απομονωμένη. Από την άλλη, όταν ταξιδεύω και προωθώ τα βιβλία μου, έχω να μιλήσω και να αλληλεπιδράσω με τόσους πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Έτσι, η ζωή μου μπορεί να είναι πολύ εσωστρεφής και, ταυτόχρονα, σε κοινή θέα.

Σε ποιο βαθμό επηρέασε την επαγγελματική σας πορεία το επάγγελμα του πατέρα σας και σε ποιο βαθμό εκείνο της μητέρας σας;
Ο πατέρας μου ήταν πολύ γνωστός δημοσιογράφος στη Δανία, και ο παππούς μου εξίσου. Μεγάλωσα σε μια οικογένεια δημοσιογράφων και όλοι περίμεναν από μένα να ακολουθήσω αυτό το μονοπάτι. Η μητέρα μου ήταν ηθοποιός, ωστόσο, εγώ ως παιδί ήμουν πολύ ντροπαλή και εσωστρεφής. Αυτό που μου δίδαξαν και αυτό που πίστευε η οικογένειά μου ήταν ότι μπορώ να κάνω αυτό που λαχταρά η καρδιά μου και με ενθάρρυναν πάντα προς αυτή την κατεύθυνση. Και οι δύο γονείς μου ήταν φανατικοί αναγνώστες αστυνομικής λογοτεχνίας και γι' αυτό ήταν για μένα φυσικό να γίνω οπαδός της μυθιστοριογραφίας, και ιδιαίτερα της αστυνομικής.
Ο πατέρας μου με ενθάρρυνε να συνεχίσω να γράφω, ήταν συνεχώς δίπλα μου. Ήταν μεγάλη έμπνευση για εμένα. Ως μέρος της δουλειάς του, καλούσε τους ανθρώπους και τους ζήτησε πληροφορίες και βοήθεια, και αυτό είναι κάτι που έμαθα από αυτόν: Οι άνθρωποι αγαπούν να βοηθούν, αν τους ζητηθεί.

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή και ποια ήταν η πρώτη ιστορία που γράψατε;
Έχω δημοσιεύσει δύο βιβλία πριν από τη σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων μου, από την εποχή που ήμουν δημοσιογράφος − πριν από 18 χρόνια. Το πρώτο μου βιβλίο με την Λουίσε Ρικ δεν σχεδιάστηκε. Εργαζόμουν ως δημοσιογράφος σε τηλεοπτική εκπομπή και η ιστορία ήρθε ξαφνικά στο μυαλό μου. Δεν ήξερα ότι αυτό θα γίνει βιβλίο − δεν περνούσε από το μυαλό μου να γίνω συγγραφέας, αλλά η ιστορία ήρθε σε μένα και ένιωσα ότι έπρεπε να τη γράψω, αλλιώς το κεφάλι μου θα ανατινασσόταν.
Ήμουν τόσο επικεντρωμένη στην προηγούμενη δουλειά μου, στις τηλεοπτικές παραγωγές, γι' αυτό έγραψα το πρώτο μου βιβλίο καθαρά από πάθος. Ένιωσα σαν φυσική ανάγκη να το κάνω. Είναι τεράστια έκπληξη, τώρα που το σκέφτομαι, ότι τα βιβλία μου κυκλοφορούν σε 37 χώρες. Και αυτό ήταν πριν το χτύπημα του μεγάλου σκανδιναβικού κύματος αστυνομικής λογοτεχνίας.

Ποια είναι τα θέματα που θέλετε να αναδείξετε μέσα από τα βιβλία σας;
Τα θέματα στα βιβλία μου είναι συνήθως ζητήματα που μου προκαλούν περιέργεια. Θέματα που συναντώ στη ζωή μου, είτε από άρθρα σε εφημερίδες είτε μέσω της δικής μου καθημερινότητας. Η έμπνευση για την «Αγνοούμενη» ήταν οι ζωές των ίδιων των γονιών μου − ήταν λίγο πριν πεθάνουν. Πρόκειται για το αίσθημα της αξιοπρέπειας.
Ο πατέρας μου πέθανε στα 90 και η μαμά μου στα 81 της χρόνια, και δεν είναι ποτέ εύκολο ναχάνεις τους γονείς σου, ακόμα κι αν είσαι μια ώριμη γυναίκα και έχεις πια το δικό σου παιδί. Και οι δύο γονείς μου πέθαναν μέσα σε 3 μέρες − ήρθαν μαζί και έφυγαν μαζί. Ήταν μαζί σχεδόν όλη τη ζωή τους.
Είχαμε συχνά αυτή τη συζήτηση μεταξύ μας, λέγοντας ότι είναι σημαντικό να έχουμε αξιοπρέπεια και τη δυνατότητα επιλογής του τρόπου που θα φύγουμε από τη ζωή. Συγκεκριμένα, θυμάμαι όταν ο πατέρας μου ήταν στο νοσοκομείο πήρε το χέρι μου και μου ζήτησε να του δώσω λίγο νερό. Ήταν πολύ διψασμένος. Αλλά δεν μου επιτρεπόταν, υπήρχε ο κίνδυνος να πνιγεί. Και ταυτόχρονα υπήρξε μια ιστορία στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με μια γυναίκα που πήγαινε στην Ελβετία για να τερματίσει τη ζωή της.
Συνεπώς το θέμα του βιβλίου ήθελε να αναδείξει την αξιοπρέπεια που επιθυμεί κάποιος να διατηρήσει οδεύοντας προς το τέλος και τις συζητήσεις που έχουμε με τους αγαπημένους μας.
Εμπνέομαι επίσης από πράγματα που με θυμώνουν. Η ιδέα του βιβλίου «Ξεχασμένα Κορίτσια» προέρχεται από μια ιστορία για αυτά τα ξεχασμένα παιδιά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Μεγάλωσα πολύ κοντά σε ένα από αυτά τα ιδρύματα και γνώρισα πολλά από αυτά τα παιδιά όταν βρισκόμουν στο δάσος. Ήμουν απογοητευμένη από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις ψυχικές ασθένειες και φέρονται στα άτομα που πάσχουν, ακόμα και σήμερα, και με εκπλήσσει ότι αυτή η λανθασμένη προσέγγιση είναι παγκόσμιο φαινόμενο − ισχύει για κάθε χώρα και οι άνθρωποι σχετίζονται με αυτό. Ωστόσο, δεν προσθέτω την προσωπική μου γνώμη, υπάρχουν θέματα που μου κινούν την περιέργεια και θέλω να τα παρουσιάσω ολοκληρωμένα, από όλες τις οπτικές γωνίες. Και πολύ συχνά δεν είναι μόνο μαύρο και άσπρο.

 

Είστε ευάλωτοι απέναντι στους ήρωές σας ή καταφέρνετε να διατηρήσετε τον έλεγχο και να μείνετε σταθερή στην αρχική σας πλοκή;
Είμαι plotter − εγώ σχεδιάζω τις ιστορίες μου. Και προσπαθώ να μείνω σταθερή σε αυτές. Όμως, η Λουίσε και η Καμίλα με κερδίζουν πάντα − είναι πάντα 10-0 υπέρ τους. Έτσι, παρόλο που σχεδιάζω τις ιστορίες μου, οι χαρακτήρες υπερισχύουν − είναι πολύ ισχυροί και φιλόδοξοι ήρωες!
Διεξάγω πολλή έρευνα, οριοθετώ πρώτα τη σκηνή και ακολουθούν έπειτα οι χαρακτήρες. Είναι αυτοί που αντιδρούν − είναι συναρπαστικό. Παρόλο, λοιπόν, που ορίζω το σκηνικό της υπόθεσης, οι χαρακτήρες κάνουν τις επιλογές τους και πάντα τις σέβομαι. Όσο περισσότερο προετοιμάζομαι, τόσο περισσότερο χώρο πρέπει να βρουν οι πρωταγωνιστές μου για να χτίσουν τους δικούς τους ρόλους και να πάρουν αποφάσεις. Και τόσο πιο διασκεδαστικό είναι για μένα!

Πείτε μας δυο λόγια για το βιβλίο «Αγνοούμενη» που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα.
Εκτός από την ιστορία της αυτοκτονίας, ήξερα ότι ο Άικ, ο συνεργάτης της Λουίσε, είχε μια ιστορία από το χθες. Στο πρώτο μου βιβλίο, δεν είχα προγραμματίσει να γράψω μια σειρά, ούτε έκανα σχέδια για τους χαρακτήρες. Για τον ίδιο, ήξερα ότι έφερνε κάτι μαζί του από το παρελθόν του. Είχε αναφέρει έναν χαμένο άνθρωπο, τη δική του φίλη, και σε αυτό το βιβλίο ήθελα να το βγάλω προς τα έξω. Είναι τόσο δύσκολο να το κάνεις, να δηλώνεις την εξαφάνιση ενός αγαπημένου σου προσώπου. Και αυτή είναι η πρώτη φορά που η Λουίσε ασχολείται με ένα προσωπικό θέμα εκτός από την επαγγελματική της ιδιότητα. Ξέρω ότι υπάρχει πάντα μια λεπτή γραμμή και μια ένταση μεταξύ της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής μας.
Αυτή είναι μια δύσκολη κατάσταση για τη Λουίσε και τον Άικ, για τη σχέση τους. Και μου αρέσει αυτό το κομμάτι της προσωπικής πτυχής που μπαίνει στην ιστορία. Όταν μεγαλώνεις, συναντάς κάποιον και τον ερωτεύεσαι, αλλά φέρνεις πάντα τη δική σου ιστορία που βασίζεται σε προηγούμενες σχέσεις και εμπειρίες σου. Και αυτό είναι κάτι που το βρίσκω συναρπαστικό.
Η Λουίσε δεν ξέρει ακριβώς ποιος είναι ο Άικ. Δεν εξηγεί σε ποιο βαθμό εμπλέκεται στην υπόθεση της παλιάς φίλης του. Αυτό που αγαπώ στην «Αγνοούμενη» είναι το γεγονός ότι όλοι έχουμε τις δικές μας αποσκευές και αυτές έχουν αντίκτυπο στη ζωή μας και στη ζωή των χαρακτήρων.
Και την ίδια στιγμή, είναι το θέμα του υποβοηθούμενου θανάτου. Αυτό είναι πολύ κοντά σε μένα εξαιτίας των γονιών μου − η μαμά μου με ρώτησε και εξέφρασε την επιθυμία να έχει μια πίσω πόρτα, αν τα πράγματα γίνονταν δύσκολα. Αλλά δεν ήθελα να την αφήσω να φύγει εξαιτίας της αγάπης μου γι' αυτήν. Όταν και οι δύο γονείς μου αρρώστησαν βαριά, κατάλαβα τι εννοούσαν − αλλά φυσικά δεν ήμουν εκείνη που θα έπαιρνε μια τέτοια απόφαση.

Μπορείτε να μας πείτε κάποιες πληροφορίες σχετικά με το βιβλίο το οποίο γράφετε αυτή την περίοδο;

*Ο Μπιλ Κλίντον αναφέρθηκε στο νέο βιβλίο της Sara Blaedel «Η κόρη του εργολάβου κηδειών» στην ομιλία του στην Κοπεγχάγη.

Γράφω τώρα μια νέα σειρά βασισμένη σε έναν νέο χαρακτήρα. Είναι για άλλη μια φορά εμπνευσμένη από τον θάνατο των γονιών μου, γιατί συναντήθηκα τότε για πρώτη φορά στη ζωή μου με έναν εργολάβο κηδειών. Και, ξέρετε, στο κεφάλι μου ένας εργολάβος κηδειών ήταν πάντα ένας άντρας λίγο γκρίζος και τρομακτικός. Αλλά άνοιξα την πόρτα και αυτή η εκπληκτική γυναίκα εμφανίστηκε, με αγκάλιασε και ασχολήθηκε με τα πάντα με τέτοια ηρεμία και αγάπη. Μιλούσε απλά για τον θάνατο, σαν να είναι κάτι τόσο φυσικό, με έναν τρόπο υπέροχο. Ένιωσα τόσο άνετα να μιλάω μαζί της. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από τους μισούς εργολάβους κηδειών στη Δανία είναι γυναίκες.
Οι γονείς μου πέθαναν μέσα σε 3 μέρες ο ένας μετά τον άλλον, και μετά από έξι εβδομάδες πέθανε η θεία μου. Γι' αυτό έπρεπε να το αντιμετωπίσω πολλές φορές. Και αυτό με ενέπνευσε να γράψω για έναν εργολάβο κηδειών και τη ζωή τους. Αυτή είναι η νέα σειρά μου «Η κόρη του εργολάβου κηδειών». Λαμβάνει χώρα στο Wisconsin, για μια γυναίκα που στην ηλικία των σαράντα ετών πρέπει να αναλάβει την κηδεία του πατέρα της και αυτό δεν είναι εύκολο.

Η φιλία των δύο γυναικών, της Λουίσε Ρικ και της Καμίλα Λιντ, είναι βαθιά, ιδιαίτερη και έχει εξελιχθεί σε έναν ισχυρό οικογενειακό δεσμό. Ποιος είναι ο ρόλος της φιλίας στη ζωή σας; Έχουν αυτές οι δύο γυναίκες στοιχεία από την στάση σας στις διαπροσωπικές σας σχέσεις;
Ναι, σίγουρα. Οι πιο στενοί μου φίλοι είναι από την παιδική μου ηλικία. Είμαστε φίλοι από τότε που ήμασταν δύο και δέκα χρονών. Και είμαστε ακόμα φίλοι. Για μένα οι φίλοι και οι φιλίες είναι η οικογενειακή μου ιστορία. Είναι πραγματικοί μάρτυρες της ζωής μου, και φυσικά οι αναμνήσεις μου. Για παράδειγμα, ξέρουν ακριβώς πώς ήταν οι γονείς μου και πώς συμπεριφέρονταν, και έζησαν όλη την παιδική μου ηλικία. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που εμπιστεύομαι περισσότερο στον κόσμο. Αυτοί στους οποίους μπορώ να απευθυνθώ για κάθε θέμα. Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει στη ζωή μας, όπως για παράδειγμα ότι πήρα διαζύγιο, αλλά η φιλία μας δεν έχει αλλάξει.
Όταν ήμασταν παιδιά, είπαμε ότι όταν γεράσουμε θα καθόμαστε σε εκείνες τις κουνιστές καρέκλες − και ξέρετε κάτι, θα το κάνουμε! Είναι οι άνθρωποι στους οποίος προστρέχω πάντα και είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί τους. Με αυτούς, πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είμαι απαραιτήτως η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου − μπορώ να γίνω λίγο σκληρή και να τους πω την αλήθεια, ακόμη και αν δεν είναι ευχάριστη. Κι αυτό γιατί θέλω το καλύτερο για αυτούς. Η φιλία για μένα δεν είναι απλά μια βραδινή έξοδος και ένα ποτήρι κρασί. Για μένα, η φιλία είναι ο τόπος που είμαι πιο ασφαλής και μπορώ να είμαι ακριβώς ο εαυτός μου.
Υπάρχει επίσης ένα άλλο πράγμα για τη φιλία που συνειδητοποιεί κανείς σε μεγαλύτερη ηλικία. Δημιουργείς τη δική σου οικογένεια με φίλους, που θα γεράσετε μαζί και αυτό είναι ένα τόσο μεγάλο δώρο!
Πολλά από αυτά έχουν εμπνεύσει τις ιστορίες της Λουίσε και της Καμίλα. Είναι επίσης σκληρές η μία με την άλλη και αυτό μπορείς να το κάνεις μόνο με τον καλύτερό σου φίλο.

Η επιτυχία κάθε νέου σας βιβλίου σας δημιουργεί άγχος σχετικά με τις προσδοκίες του αναγνωστικού σας κοινού;
Ναι και όχι. Όταν ολοκληρώνω ένα βιβλίο, έχω πάντα την αίσθηση ότι δεν θα μου ξανασυμβεί ποτέ. Έχω το άγχος αν θα έχω πάλι μια τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία στο μυαλό μου, μια ιστορία που μπορεί να είναι συναρπαστική και ελκυστική για εμένα.
Στη συνέχεια, όμως, περιμένω, μέχρι να γίνει κάτι που θα μου τραβήξει την προσοχή. Δεν το κάνω για τους αναγνώστες μου αλλά για εμένα.
Δεν ασκώ πίεση στον εαυτό μου με το να αναρωτιέμαι τι θα σκεφτούν οι αναγνώστες. Αλλά ασκώ πίεση στον εαυτό μου γιατί θέλω να επικεντρωθώ στην ιστορία μου. Όταν αρχίζω να γράφω ένα νέο βιβλίο, πρώτα απ' όλα είμαι εγώ περίεργη γι' αυτό και μου απορροφά όλη την προσοχή.

Ποια είναι η διαδικασία συγγραφής σας που ακολουθείτε;
Είμαι πολύ αυστηρή με τον εαυτό μου τις περιόδους συγγραφής και μπλοκάρω το ημερολόγιό μου για να ξέρω ότι έχω χρόνο να γράψω τα βιβλία μου. Αν δεν το έκανα, θα περιόδευα συνεχώς. Γνωρίζω από ορισμένους συναδέλφους ότι το να μην έχεις τον χρόνο να γράψεις μπορεί να είναι το χειρότερο πράγμα. Τα ταξίδια και οι συναντήσεις με τους αναγνώστες είναι θαυμάσια εμπειρία, αλλά θέλω να ξέρω ότι έχω αρκετό χρόνο για να γράψω.

Τα βιβλία σας είναι γεμάτα μυστήριο, ανατροπές και ψυχολογικές διακυμάνσεις. Φοβηθήκατε ότι η μετάφρασή τους θα τους στερούσε την ένταση των περιγραφών σας;
Ναι, πάντα φοβάμαι γι' αυτό. Διότι συνειδητοποιώ ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Στην πραγματικότητα, μου συνέβη στη Γερμανία. Το ανακάλυψα γιατί είχα μια ομιλία στο Βερολίνο με εκατοντάδες άτομα που παρακολούθησαν. Και με πλησιάζει μια γυναίκα από τη Δανία και μου λέει ότι μια καθηγήτρια την ρώτησε αν γράφω τόσο άσχημα ή αν η μετάφραση είναι κακή. Εκείνη είχε διαβάσει τα βιβλία μου στα δανικά, και επιβεβαίωσε ότι ήταν η μετάφραση.
Ως εκ τούτου, είμαι πολύ ευαισθητοποιημένη στους κινδύνους μετάφρασης. Δεν μπορώ να διαβάσω τα ελληνικά ή τα ιαπωνικά ή τα ουγγρικά, οπότε πρέπει να εμπιστευτώ τους εκδότες. Πρέπει να εμπιστευτείς τον εκδότη και τους επιμελητές και τους μεταφραστές. Ξέρω ότι ορισμένες μεταφράσεις θα είναι καλύτερες από άλλες.
Τουλάχιστον, είμαι βέβαιη ότι οι εκδόσεις Κλειδάριθμος έχουν κάνει μια εξαιρετική δουλειά, αφού έχουν μακρά παράδοση σε άριστης ποιότητας μεταφράσεις.

Οι απόψεις των βιβλιοκριτικών είναι σημαντικές για εσάς;
Ναι, οι κριτικές είναι φυσικά σημαντικές. Αυτό που είναι σημαντικότερο για εμένα είναι ότι οι αναγνώστες απολαμβάνουν και προτείνουν τα βιβλία μου.

Ποιο είναι το πιο περίεργο πράγμα που έχετε ψάξει κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου σας;
Για την «Αγνοούμενη», ενώ έψαχνα πληροφορίες, ταξίδεψα σε μια μικρή πόλη στην Αγγλία, που ονομάζεται Nailsea. Πήγα στην τοπική φυλακή και χτύπησα την πόρτα, ήταν μια μικρή φυλακή. Παρουσιάστηκα στην κυρία στη ρεσεψιόν και της είπα: «Γεια σου, είμαι η Σάρα, είμαι συγγραφέας από τη Δανία, θα μπορούσα να δω τη φυλακή;» Μια κίνηση εντελώς αυθόρμητη και υπερβολική, ομολογουμένως! Και ακούω τη γυναίκα να μου απαντάει: «Ο γιος μου πήγε πέρυσι στο φεστιβάλ Roskilde στη Δανία –το οποίο είναι ένα δημοφιλές φεστιβάλ μουσικής−, και το αγάπησε τρελά! Φυσικά και μπορείτε να έρθετε και να ρίξετε μια ματιά»!
Υπήρχαν μόνο 3-4 κελιά, και δύο από αυτά ήταν κατειλημμένα από ανθρώπους που είχαν κλέψει ποδήλατα. Χρησιμοποίησα ένα από αυτά τα κελιά για να τοποθετήσω έναν από τους χαρακτήρες μου, τον Άικ. Η γυναίκα στη φυλακή ήταν τόσο φιλική, και έλαβα και μια ξενάγηση στην πόλη!

Γιατί πιστεύετε πως η σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία είναι τόσο ισχυρή την τελευταία δεκαετία;
Η επιτυχία φέρνει περισσότερη επιτυχία. Μετά από τους Stieg Larsson, Jo Nesbo και Camilla Lackberg, αυτό το είδος κερδίζει την προσοχή των ανθρώπων και αυτό είναι καλό για όλους μας. Και φυσικά, συμβαίνει γιατί έχουμε πολλούς καλούς συγγραφείς!

Υπάρχουν νέοι συγγραφείς παγκοσμίως που σας έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον;
Είμαι φανατική θαυμάστρια της Karin Slaughter. Πρόσφατα, λάτρεψα το «Ο άνθρωπος κιμωλία» της CJ Tudor, και το «Ζευγάρι της διπλανής πόρτας» της Shari Lapena.

---

Τα βιβλία «Ξεχασμένα κορίτσια», «Φονικό δάσος» και «Αγνοούμενη» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.