- CITY GUIDE
- PODCAST
-
33°
![morena-anoigma.jpg morena-anoigma.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2017/11/28/morena-anoigma.jpg)
Έχουν κάτι κοινό! Ο άνθρωπος-ελάφι στο εξώφυλλο του «Μοτέλ Μορένα» (Καστανιώτης) του Αλέξη Σταμάτη και η νέα ταινία του Λάνθιμου στις αίθουσες. Η τυχαία, εννοείται, μα και ταυτόχρονη σύνδεση των «υλικών» και των δυο τους, μυθιστορήματος και ταινίας, με την αφήγηση όπως πηγάζει από το χωροχρόνο της αρχαίας τραγωδίας –εκεί δεν γεννήθηκαν οι τέχνες και ο πολιτισμός;– αναπόφευκτα τους κάνει να συνομιλούν ως προς τη λέξη κλειδί: το ελάφι. Ο Λάνθιμος το χρησιμοποιεί παραβάλλοντάς το με την Ιφιγένεια-Αυλίδα, ενώ στο τελευταίο του μυθιστόρημα ο Σταμάτης το θυσιάζει από τις πρώτες σελίδες. Σημάδι, σπονδή, μυρωδιά αίματος και τρόμου, καθώς το κυνηγημένο ζώο συγκρούεται με όχημα, που οι επιβαίνοντες είναι και τα κεντρικά πρόσωπα του βιβλίου. Ένας πενταμελής θίασος, για την ακρίβεια, με επικεφαλής τους πρωταγωνιστές Ρομάν (σκηνοθέτης, συγγραφέας) και τη σύντροφό του Θίντα, πρώην σταρ του σινεμά, που προσεγγίζει τον τελευταίο σταθμό της περιοδείας του. Ένα παράξενο νησί με ψηλούς κοφτερούς βράχους, οργιαστική βλάστηση και απόκοσμους ανθρώπους. Τι είναι εδώ; Ποιοι τους προσκάλεσαν;
![morena.jpg morena.jpg](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/morena.jpg)
Είναι περίεργα και εκφοβιστικά από την αρχή. Ένας άλλος κόσμος. Ο κυβερνήτης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου, οι κάτοικοι, οι συνήθειές τους. Σκέψου πως οι μαθητές του σχολείου διδάσκονται την ικανοποίηση μέσω αιδοιολειχίας με ζωντανά μοντέλα, στις βεγγέρες - συνεστιάσεις το σεξ μοιράζεται απλόχερα, ακόμα και σε ντελίβερι μερικές φορές, προκειμένου να απολαύσει ο θίασος που αφίχθη κάτι πέραν των συνηθισμένων.
«Η Μορένα είναι η θεότητα του θανάτου, η πάτρωνας του χειμώνα, του Κάτω Κόσμου, και το σύμβολο του τέλους της φυσικής ζωής, όπως τη γνωρίζουν οι θνητοί. Αυτός είναι ένας παλιός θρύλος. Ζει στο παλάτι των Καθρεπτών, στο οποίο μπορεί να πάει κανείς μόνο μέσω μιας επικίνδυνης γέφυρας. Η γέφυρα ενώνει τις δύο όχθες ενός ποταμού που δεν έχει πυθμένα, και το παλάτι προστατεύεται από φίδια. Οι πρόγονοί μας σκηνοθετούσαν μια ετήσια γιορτή για να αποχαιρετήσουν το χειμώνα, μια γιορτή που κατέληγε σε θυσία. Σήμερα όμως μιλάμε για τον ήλιο. Για την επαναφορά στο φως». Is leaving! Το αντίθετο του «The winter is coming» – να που μετά τον Λάνθιμο μπαίνει και το «Game of Thrones». Δυνάμεις αρχέγονες, πηγάζουσες από τα έγκατα της επιθυμίας και των παρορμήσεων, αμφισβητούν κάθε ορθολογισμό. Πολύ πιο απόκοσμοι από το ίδιο το περίεργο έργο, που ο θίασος σκοπεύει να ανεβάσει. Τοπίο δυστοπικό και διεστραμμένα χίπικο, μα και την ίδια στιγμή ουτοπικά εύφλεκτο, μίξη μεταποκάλυψης και αιωνιότητας.
Κι έτσι ο Σταμάτης, αφού δομήσει τον τόπο της ιστορίας του, προσδίδοντάς του πολλαπλότητα σημάνσεων –ποπ κουλτούρα, τηλεοπτικές σειρές ή τραγούδια του Momus, επιστημονική φαντασία, μπεκετικά παράλογα, Επιστολή Ιωάννου και Βιτγκενστάιν (το υποκείμενο δεν ανήκει στον κόσμο, είναι μάλλον ένα όριο του κόσμου)–, χτίζει ταυτόχρονα και μια μυθιστορία, που σε στιγμές κυλά σαν θεατρικό κείμενο.
Ο ρυθμός του λόγου, η κίνηση και η εκφορά των λέξεων, πάμπολλες φορές θα κάνουν τον αναγνώστη να αναρωτηθεί τι διαβάζει. Το κάνει συνειδητά. Γιατί η τέχνη, ο πολιτισμός, τα ορμέμφυτα, η ανθρώπινη κατάσταση, όπως ορίζεται σαν έργο, πράξη, μνήμη, νους, βία, γέννηση, θάνατος ή τρυφερότητα, η τραγωδία και το κωμικό δηλαδή της ανθρώπινης ζωής, συνθέτουν ένα πολυδαίδαλο μυθιστόρημα, που με το πέρας του –κάθαρση;– τίποτα και κανένας δεν είναι όπως ξεκίνησαν. Από το θίασο. Γιατί ο άλλος, ο απόκοσμος κόσμος του νησιού συνεχίζει να πλέει στο χρόνο, αδιάσπαστος και ενιαίος, καθώς ίσως να αποτελεί αυτός και μόνο αυτός την πραγματικότητα. Που κανένας «πολιτισμός» δεν μπορεί να δαμάσει και καμιά Τέχνη να συγκρουστεί μαζί του. Γιατί στην ουσία από αυτό το μυστήριο νησί ίσως και να γεννήθηκαν οι τέχνες, επιλέγοντας να συγκρουστούν με τις δυνάμεις της φύσης και της μοίρας. «Οι πραγματικές του σκέψεις. Για το τι συμβαίνει. Για το τι είναι αυτό που πραγματικά έχουν. Το πώς λέγεται. Το πώς είναι. Το πώς μετασχηματίζεται».
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μια νουβέλα που θα κυκλοφορήσει εντός των επόμενων εβδομάδων από την Κάπα Εκδοτική.
Μια ομάδα σχεδιαστών συγκέντρωσε στο βιβλίο «Travelogue» πρωτότυπες πατέντες από κάθε γωνιά της Ελλάδας
Οικολογία: Γιατί χρειαζόμαστε την άγρια φύση — και γιατί αυτό μάς αφορά όλους
«Τότε έγραφα για πράγματα που δεν είχαμε βρει ακόμα λέξεις να τα περιγράψουν, όπως η τοξική αρρενωπότητα, τα fake news), η κουλτούρα της επαγρύπνησης εναντίον φυλετικών προκαταλήψεων και διακρίσεων»
Ένα βιβλίο γεμάτο χαριτωμένες παρατηρήσεις
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Το βιβλίο του Σέρχιο Πιτόλ «Η τέχνη της φυγής» (Δώμα, μετ. Αγγελική Βασιλάκου) είναι ο πρώτος τόμος της «Τριλογίας της μνήμης» του Μεξικανού συγγραφέα. Το ξεκίνησα και δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου.
Αυτή την εβδομάδα ασχολούμαστε με το πώς μπορεί να μιλήσει κανείς για κουίρ υποκείμενα στην ιστορία, μέσα από το δοκίμιο «Can and should we queer the past» του Justin Bengry
Μια συζήτηση με τον μεταφραστή του βιβλίου, Χαράλαμπο Γιαννακόπουλο
Το επάγγελμα του συγγραφέα είναι πολύ μοναχικό
Τρεις μικροί εκδοτικοί οίκοι, με παιδικά βιβλία που ξεχωρίζουν
Τι σημαίνει να «νιώθεις ότι πεθαίνεις στη θέση ενός άλλου»;
Ένα συλλεκτικό τεκμήριο από τον Θανάση Κ. Κάππο για τον σπουδαίο τραγουδιστή, μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τον έζησαν από κοντά
Μια ιστορία αγάπης, απώλειας και συμφιλίωσης σε καιρούς ανησυχητικών αλλαγών
Greekling, όπως Γραικύλος, εκ του Graeculus: φράση υποτιμητική που χρησιμοποιούνταν από τους Ρωμαίους για συμπολίτες τους που ήθελαν να το παίζουν Έλληνες. Κατά (μειωτική) επέκταση: ο υποταγμένος Έλληνας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Τρεις μικροί εκδοτικοί οίκοι, με παιδικά βιβλία που ξεχωρίζουν
Ο γνωστός συγγραφέας και διαφημιστής μάς μιλάει για το νέο του βιβλίο «Το Φωτόδεντρο»
Πιστεύεται ότι γράφτηκε γύρω στον Απρίλιο-Ιούνιο του 1920 από ένα σανατόριο
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.