Γιάννης Καραμήτσιος: Θεσσαλονίκη, 100 μικρές ιστορίες

Επιστροφή στη γενέθλια πόλη για τον Γιάννη Καραμήτσιο, που τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στις Βρυξέλλες. Οι αφορμές πολλές. Ίσως γιατί νοσταλγεί ακόμα το τοστάδικο «Σνούπι» και τον φρουρό στο κουβούκλιο του αμερικανικού προξενείου απέναντι, ενθύμιο από τις ηρωικές εφηβικές του νύχτες στη χαρακτηρισμένη ως άνδρο του new wave Προξένου Κορομηλά. Εκεί λίγο παραδίπλα, στο «Berlin», οι Τρύπες σύχναζαν για ποτό, κατεβαίνοντας κατάκοποι από τις πρόβες για την ηχογράφηση του πρώτου τους δίσκου στο στούντιο «Αγροτικόν» του Νίκου Παπάζογλου. Ο οποίος πριν καταλήξει στο υβριδικά μοναδικό κοκκινομάντιλο και μπαγλαμαδάτα λαϊκορόκ στιλ του στη δεκαετία του '80, πόπαρε στα 60s με τους Ολύμπιανς, παίρνοντας τη θέση του Πασχάλη Αρβανιτίδη, όταν ο τελευταίος κατατάχτηκε φαιοπράσινος.

Όπως για τον καθένα Θεσσαλονικιό η πόλη του είναι το σύνολο από δρόμους, μνήμες και ιστορίες που έζησε, από γεγονότα που τον εμπεριείχαν, ήρωες και συμβάντα που τον καθόρισαν, το αυτό συμβαίνει και με τον συγγραφέα. Στο πρώτο του βιβλίο, όπου καταδύεται στα έγκατα του θεσσαλονικιώτικου αστικού ιστού, ο Καραμήτσιος κωδικοποιεί υπό μορφή σνάπσοτ αφηγήσεων, γεγονότα της μακρο-ιστορίας της, συνάμα με κάποια άλλα, της μίκρο- κάποτε, που ενώ η σημασία τους υπήρξε τεράστια, εντούτοις δεν εντάχτηκαν ακόμα στη θεσμική ιστοριογραφία της πόλης. Όπως και δεν αναλύθηκε η κομβική αξία τους σε αυτό που στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε φανερό ιστορικό και αισθητικό πρόσημο της Θεσσαλονίκης.

Από τα κτίρια των Ποζέλι και Εμπράρ, που προσέδωσαν στην πόλη μια ευρωπαϊκή εσάνς μητρόπολης εμπλουτίζοντας τις παραδοσιακές αρχιτεκτονικές των φυλών της κάποτε κοσμόπολης, αλλά και γυρίζοντας αρκετούς αιώνες πίσω, τότε που τα πλοία του Ξέρξη κατά τον Ηρόδοτο αγκυροβολούν στη θάλασσα της Θέρμης και της Χαλάστρας, ο Καραμήτσιος των 100 τούτου ιστοριών σκάβει, εξορύσσει και φέρνει στον αφρό λεπτομέρειες και εικόνες. Μαζί με τις πιο φρέσκες, συντάσσουν από κοινού άλλη μια ψηφίδα στο τεράστιο λεξικό της Θεσσαλονίκης εμπλουτισμένο με νέα λήμματα.

Από τα 120.000 κουλούρια που παράγονταν καθημερινά, ένεκα αγαπημένης μικρασιάτικης γεύσης που μετέφεραν οι πρόσφυγες στη νέα τους εστία και που πιθανόν λίγο από το σουσάμι τους να έπεσε στις χειρόγραφες σελίδες όταν ο Γιώργος Ιωάννου έγραφε τα «Πολλαπλά Κατάγματα», στον βυζαντινολόγο Κάρολο Ντηλ` από τον διαπρεπή επιχειρηματία Επαμεινώνδα Χαρίλαο, που δάνεισε το όνομά του στη σημερινή γειτονιά Χαριλάου, στον Μέγα Αλέξανδρο, που πρώτος αντιλήφθηκε την αξία του νερού της Σουρωτής, πριν τους Γάλλους στρατιώτες της Αντάντ, που συγκρίνοντάς το με το Περιέ κατέληξαν πως ήταν ισάξιο, ο Καραμήτσιος προβαίνει σε μια καταγραφή συμβάντων που επανανοηματοδοτούν τη ζωή στη Θεσσαλονίκη, προκαλώντας τον αναγνώστη να ψάξει βαθύτερα. Και γιατί όχι, να διηγηθεί με τη σειρά του και τις δικές του ιστορίες. Που σε συνδυασμό με τα εμβληματικά landmarks του βορρά, όπως ο Λευκός Πύργος -οθωμανική φυλακή κάποτε και μετέπειτα πολλαπλών χρήσεων από αεράμυνα και μετεωρολογικό σταθμό, μέχρι ραδιοφωνικό σταθμό, βάση ναυτοπροσκόπων και μουσείο σήμερα- χαρίζουν έναν μίνι μα και μάξι οδηγό πόλης για να... αρχίσεις μαζί της!

Από τα βασικά που πρέπει να γνωρίζεις έως κάποιες «λεπτομέρειες», που πλέον ήρθε η ώρα να τους αναγνωριστεί το μεγαλείο τους: ο εφευρέτης του φραπέ Δημήτρης Βακόνδιος παρέα με τις ομπρέλες του Ζογγολόπούλου. Το σινεμά του Τάκη Κανελλόπουλου και τα ποιήματα των Χριστιανόπουλου και Αναγνωστάκη αντάμα με τις διαδηλώσεις των ακροατών, που ζητούσαν να απελευθερωθούν οι συλληφθέντες ραδιοπειρατές, μιας και το 1987 διώκονταν τα ελεύθερα μικρόφωνα του κραταιού σήμερα Ράδιο Θεσσαλονίκη. Λέξεις, φωτογραφίες, μνήμες περασμένες αλλά και ζώσες, ιστορίες από την πόλη και τις θάλασσες και τις εποχές της, χωρίς χρονολογική σειρά. Εριμμένες ατάκτως μα και έκτακτα, καθώς εγείρουν συγκινήσεις που ακόμα σε κάνουν να αναριγείς, μιας και αυτό είναι άλλο ένα από τα χαρακτηριστικά της Θεσσαλονίκης. Τίποτα δεν φεύγει κι όλα επιστρέφουν πάλι πίσω την κατάλληλη στιγμή, για να σου φωτίσουν - υπενθυμίσουν μια γωνία λοξής θέασης, που ήρθε η ώρα της να γίνει ευθύβολη και πανοπτική.

Το βιβλίο «Θεσσαλονίκη, 100 μικρές ιστορίες» του Γιάννη Καραμήτσιου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ

Βρείτε το ΕΔΩ