«Όλα για καλό»

Ο Μιχάλης, βρίσκεται νεκρός, τσακισμένος στα βράχια από τη βούληση του ισχυρού ανέμου, ή απ’ τη βούληση του ίδιου. Ο Μουεζίν βρίσκεται νεκρός, ξεβρασμένος στην ακτή, πνιγμένος απ΄ τη βούληση της μοίρας του πρόσφυγα. Ο πρώτος, «ο ξέπαπας», ο διαταραγμένος ψυχικά μοναχός, που πέταξε το ράσο, και ζούσε ασκητικά και μόνος, θα βρεθεί μετά το θάνατό του να έχει ζήσει μια ζωή που δεν την γνώριζε. Ο δεύτερος, πλούσιος μέσα στα βρεγμένα του ρούχα, που περιείχαν τα πατικωμένα δολάρια, θα βοηθήσει ερήμην του τους αναγκεμένους σαν κι αυτόν.

Ο Δημοσθένης, το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου, βρίσκει και τους δύο νεκρούς, κι έτσι αρχίζει να προβάλλεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη ολόκληρος ο κόσμος του παραμεθόριου νησιού. Δηλώνει λιγόψυχος, μα οι περιστάσεις θα τον υποχρεώσουν να φανερώσει έναν άνθρωπο αντοχής, βούλησης και επιμονής. Τον παρακολουθούμε να αλλάζει σιγά σιγά  με το βάρος των αποκαλύψεων και να μας γοητεύει με την εσωτερική του ανατροπή.

Μυστικά, κρυφές συμφωνίες, κιτρινισμένα απ’ τον καιρό χαρτιά που φανερώνουν τα ανείπωτα, ένα φοβερό έθιμο που μπερδεύει γονείς, παιδιά, οικογένειες, οι μνήμες των πιο παλιών του νησιού και η μνήμη του φόβου της λέπρας που κάποτε δυνάστευε τον τόπο,  αλλά και ο τωρινός φόβος, αυτόν που προκαλούν οι άνθρωποι που κύματα κύματα τους φέρνει το κύμα, των απελπισμένων, ανήμπορων, εξαθλιωμένων μεταναστών. Η κοινωνία του νησιού, τους αντιμετωπίζει διχασμένη, οι πολλοί βοηθούν, συμπαραστέκονται, συντρέχουν με οδηγό τη μνήμη της δικής τους προσφυγιάς. Μα είναι και τα «κοράκια», όντως παραταγμένοι στο ψήλωμα των ακτών, που καραδοκούν να γδύσουν, να αρπάξουν, να εκμεταλλευτούν την ανημπόρια και τον πόνο, που ασταμάτητα βγάζει η θάλασσα.

Κι ένας δύσκολος έρωτας, που διατρέχει όλο το βιβλίο, αποκαλύπτεται στο τέλος αδύνατος. Άγνωστες συγγένειες, καινούριοι πατεράδες, ακυρωμένοι γονείς, παιδιά που πρέπει να ξαναβρούν τη ρίζα της οικογένειας, μια πλοκή συχνά συναρπαστική. Όλα ακολουθούν μια δύσκολη πορεία, τόσο ανακουφιστική για όλους όμως, τόσο καταλυτική, όσο και η αλήθεια που παίρνει μπροστά στα μάτια μας σάρκα και οστά,  όσο και η πεποίθηση πως είναι όλα  για καλό.

Ο Μακριδάκης κινείται σε ένα γνώριμο για εκείνον τοπίο, αφού το νησί είναι ο τόπος που ζει. Το νησί και ο κόσμος του, του είναι οικεία, μπορεί να τα ξεδιπλώσει με άνεση, με ακρίβεια, με πειστικότητα και συγκίνηση. Και βέβαια το κάνει. Ακόμη και οι λέξεις, οι ντόπιες εκφράσεις που χρησιμοποιεί χρωματίζουν αυθεντικά τα λεγόμενα. Μα περισσότερο γνωρίζει βέβαια τις ψυχές των ανθρώπων. Των δύσκολων, σκληρών, ανθεκτικών ανθρώπων, που μπορούν να είναι ταυτόχρονα  φιλεύσπλαχνοι, γενναιόδωροι, λυτρωτικά  σωσίβια για όσους έχουν ανάγκη. Τους περιγράφει με έγνοια να μην τους αδικήσει, με χιούμορ κάποιες φορές, τους συμπονά και τους θαυμάζει.

Μέσα από τη μυθιστορία του Μακριδάκη, οι άνθρωποι αυτοί, της «πρώτης γραμμής του πυρός» μας προκαλούν να στραφούμε κι εμείς μέσα μας και να αναρωτηθούμε πώς στέκουμε στις τωρινές προκλήσεις της προσφυγιάς, της ανάγκης, της δυστυχίας, που μας περιτριγυρίζει σε κάθε βήμα μας πια, μα και πόση αλήθεια αντέχει και χωράει η ζωή μας.

* Η Ζωή Καραμήτρου είναι δικηγόρος