Διαβάζοντας τους τοίχους των Εξαρχείων

Ο Τάκης Σπυρόπουλος μιλάει για το βιβλίο του «Χ-ΑΡΧΕΙΑ Uncensored - Τα συνθήματα και τα graffiti των Εξαρχείων 2009-2012» (εκδ. Ρακοσυλλέκτης), ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στα Εξάρχεια με πρωταγωνιστές τα συνθήματα και τα graffiti στους τοίχους.

Η συλλογή  των συνθημάτων ήταν μια μοναχική διαδικασία. Έβγαινα να φωτογραφίσω το σούρουπο, τα πρωινά, όποτε μου ερχόταν. Έπρεπε να βρίσκομαι στην κατάλληλη ψυχολογική κατάσταση για να τα βρω και να τα αποτυπώσω – να νιώθω λίγο περίεργα, να είμαι σε ένταση, τσαντισμένος ή στεναχωρημένος, όπως όταν θες να γράψεις ένα καλό κείμενο. Έψαχνα να τα βρω σε απίθανες γωνίες, σε σκαλοπάτια... Μια φορά μια φίλη μού είπε “Έχεις προσέξει ότι τα πιο όμορφα γράφονται στα νεοκλασικά;”. Ξέρεις, σαν να πρόκειται για φάρσα, τα πιο πετυχημένα να βρίσκουν τη θέση τους πάνω στα πιο όμορφα κτίρια της πόλης. Πάντως ήθελα να είμαι όσο πιο αμερόληπτος γίνεται – φωτογράφιζα τα πάντα σαν σκάνερ. Ο σκοπός μου δεν ήταν να καρπωθώ τη δουλειά κανενός και λυπάμαι που δεν ξέρω ποιος έγραψε κάθε σύνθημα και ποιος φιλοτέχνησε κάθε graffiti.

Σαφέστατα και δεν συμφωνώ με όλα όσα γράφονται. Απλώς με τη δουλειά μου τόνισα μια κατάσταση. Γιατί αυτό που συμβαίνει στα Εξάρχεια δεν συμβαίνει σε καμιά άλλη πόλη του κόσμου. Στις μητροπόλεις του εξωτερικού μπορεί να βρίσκεις μικρές τέτοιες εστίες σε μια στοά, για παράδειγμα, ή σε ένα τετράγωνο, αλλά όχι σε μια ολόκληρη περιοχή. Η ένταση με την οποία συμβαίνει το φαινόμενο στην Αθήνα είναι παγκόσμια πρωτοτυπία.  

Ταυτόχρονα είναι το αποτέλεσμα όλης αυτής της έντασης, της οργής και της αναταραχής που νιώθει ο κόσμος και της ανάγκης του να εκφραστεί με κάθε τρόπο. Τι αναγνωρίζω σε αυτά τα graffiti και συνθήματα; Τη βαθύτερη αγωνία ενός χειμαζόμενου λαού. Ανθρώπινους χαρακτήρες που συνεχίζουν να ελπίζουν, που συνεχίζουν να έχουν διάθεση να αλλάξουν τα πράγματα.

Δύο συνθήματα που αντικρίζω καθημερινά είναι το “Φτάνει πια” και “Η δράση αντικαθιστά τα δάκρυα”. Ειδικά το τελευταίο συμπυκνώνει αυτό που πρέπει να κάνουμε ο καθένας μέσα από το αντικείμενο και τον τομέα του. Μάλιστα, ο λόγος που θέλησα το βιβλίο να έχει και ταυτόχρονη αγγλική μετάφραση των συνθημάτων είναι για να τονίσω ότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, αλλά παγκόσμιο.

Όσο για την ελληνική περίπτωση, όλα αυτά τα λόγια στους τοίχους αντικατοπτρίζουν τα αποτελέσματα των τιμωρητικών και διχαστικών πολιτικών που εφαρμόζουν οι κυβερνώντες από την αρχή της κρίσης – αγανάκτηση και απελπισία.

Σκέφτομαι πως για κάποιους κοινωνιολόγους τους μέλλοντος ίσως αυτό το βιβλίο αποτελέσει ένα εργαλείο για να μάθουν τι δεν λεγόταν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, γιατί είναι βέβαιο ότι στα επίσημα μέσα όλα αυτά δεν θα είχαν καμιά τύχη. Μέσω του βιβλίου τα δημοσίευσα νιώθοντας απόλυτη ελευθερία και χωρίς να έχω πάνω από το κεφάλι μου την απειλή της λογοκρισίας. Γιατί έτσι είναι και στο δρόμο αυτά που γράφονται, δεν λογοκρίνονται.