10 βιβλία με 50 λέξεις

1. Τότης Φυλακούρης - Άρης Γάτας «Της ζωής μου το τριφύλλι», Παρουσία, 2008
Την Αθήνα των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών και τον Παναθηναϊκό του Γουέμπλεϊ παρουσιάζει το ωραίο αυτό αυτοβιογραφικό βιβλίο: Φτώχεια, συνεχόμενες φάρσες (αν ο Τότης δεν ήταν ποδοσφαιριστής, θα ήταν σίγουρα κωμικός ηθοποιός), «εσωτερικά» στιγμιότυπα της ομάδας, ειλικρίνεια και απίστευτο φωτογραφικό υλικό συνθέτουν ένα γοητευτικό βιβλίο για φιλάθλους και μη.

2. Λουκάς Αξελός «Εκδοτική δραστηριότητα και κίνηση των ιδεών στην Ελλάδα», Στοχαστής, 2008
Χαιρετίζω την επανέκδοση του κλασικού «ιστορικού» έργου (με συμπληρώσεις και νέο παράρτημα), απαραίτητου σχεδόν σε οποιονδήποτε ασχολείται με το βιβλίο. Ο συγγραφέας αναφέρεται ολοζώντανα στην περίοδο 1968-1983 και σε «μυθικά» πρόσωπα του εκδοτικού χώρου, μερικά από τα οποία δεν ζουν πια.

3. Μανώλης Χατζηγιακουμής «Ομήρου Οδύσσεια. Δοκιμές μετάφρασης», Κέντρο Ερευνών και Εκδόσεων, 2007
Ο γνωστός φιλόλογος, όνομα-θρύλος στον αθηναϊκό φροντιστηριακό κόσμο, περνάει για λίγο στο μεταφραστικό πεδίο, δίνοντάς μας τρία αποσπάσματα από ισάριθμες ραψωδίες της «Οδύσσειας» (αρχαίο κείμενο αριστερά, νεοελληνικό δεξιά). Προλεγόμενα, Σχόλια (ιδίως αυτά! Πόσα πράγματα άγνωστα, πόσες παράγωγες σκέψεις!) και Επιλεγόμενα (ένα «Χρονικό της μετάφρασης») συμπληρώνουν πειστικά την άρτια έκδοση.

4. Θανάσης Τριαρίδης «Ich bebe - Όταν οι αμαξάδες μαστιγώναν τ’ άλογα», Τυπωθήτω
Πρόκειται για υψηλής αισθητικής πολυ-ποίημα: 60+1 κομμάτια με ιστορικό (και μυθολογικό) υπόβαθρο, που ωστόσο δεν προαπαιτούν ξεχωριστές γνώσεις για την απόλαυσή τους, καθώς όλα είναι αυτόδηλα - αυτοτελή. Ο υπότιτλος «Ανιστόρηση του τρόμου μου» προικονομεί τη βασική ιδέα που διαπερνάει το βιβλίο του νεαρού Σαλονικιού διανοούμενου: απόλυτη άρνηση κάθε βίας.

5. Άννα Φάντερ “Stasiland”, Οκτώ, 2008
Υπόδειγμα σύγχρονης ιστορικο-δημοσιογραφικής έρευνας. Η Φάντερ πήγε στη Γερμανία κι έψαξε τα αρχεία της Stasi, της διαβόητης μυστικής υπηρεσίας που ουσιαστικά κυβερνούσε την κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία. Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί. Εξαίρετη πρωτοπρόσωπη γραφή στο στιλ του W. Shirer («Ημερολόγια του Βερολίνου»).

6. Παύλος Νιρβάνας «Το αγριολούλουδο», εισαγωγή - φιλολογική επιμέλεια Γιάννης Παπακώστας, Πατάκης, 2008
Αστικό μυθιστόρημα του μεσοπολέμου, από τα παλιότερα του είδους. Ο προβληματισμός του βιβλίου μάλλον δεν λέει πολλά στο σύγχρονο αναγνώστη, αρετή του όμως είναι η επαρκής εικόνα των τόπων και ηθών της τοτινής Αθήνας. Καταπληκτική η δουλειά του καθηγητή Παπακώστα σε όλα τα βιβλία της σειράς.  

7. Άλκης Ξανθάκης «Ιστορία της ελληνικής φωτογραφίας 1839-1970», Πάπυρος, 2008
Μνημειώδες έργο 520 σελίδων, σημείο αναφοράς για κάθε ενδιαφερόμενο, ένα ακόμα διαμάντι στις εκδόσεις που οριστικοποιούν, τελευταία, την αναγέννηση του ιστορικού εκδοτικού οίκου. Αποτέλεσμα βαθιάς γνώσης και συστηματικής έρευνας, με 9 κεφάλαια σε χρονολογική σειρά, λαμπρές σημειώσεις, ευρετήρια κι εκατοντάδες φωτογραφίες, λειτουργεί και σαν φωτοϊστορία της Ελλάδας.  

8. Δημήτρης Τζουμάκας «Η μαρτυρική νήσος Κύναιδος», Κουνωνία των (δε)κάτων, 2008
200+1 σύντομες εγγραφές: το μήκος. «Ασεβές» χιούμορ, διακειμενικότητα, ημερολογιακό δοκίμιο, φιλοσοφίζουσα επιγραμματικότητα, συρεαλισμός, πολυγλωσσία, ποιητικότητα: το στιλ. Σεξ, σκάκι, Κυκλάδες, χαρωπή (;) μεσηλικιακή κρίση, ανιόντες συγγενείς: το περιεχόμενο. Δυσταξινόμητο και γοητευτικό, το νέο βιβλίο του αξιόλογου πεζογράφου κυκλοφορεί σε έκδοση του απαιτητικού Ντίνου Σιώτη.

9. Παντελής Ζωιόπουλος «Θεόφιλος, ο ιδιοφυής σαλός», Αρμός, 2008
Διεξέρχεται εν τάχει τα εργοβιογραφικά του ζωγράφου Θεόφιλου (υπερτιμημένο εύρημα της «Γενιάς του ’30», λέω εγώ), για να εμμείνει στη θέση του: ο Θεόφιλος ήταν πρωταρχικά ένας σπουδαίος αγροτικός ζωγράφος. 32 επιλεγμένα έγχρωμα έργα υποστηρίζουν την άποψη, ενώ ειδικό κεφάλαιο εξαίρει «τη σημασία της γεωργίας για τη βιωσιμότητα ενός έθνους».

10. Θανάσης Βαλτινός «Εθισμός στη νικοτίνη», Εστία, Αθήνα 2008
Τα διηγήματα αυτά του σημαντικότερου εν ζωή πεζογράφου, εκτός από λογοτεχνική συγκίνηση, αποτελούν ένα (σχεδόν δωρεάν) «Οδηγό λογοτεχνικών τρόπων άνευ διδασκάλου»: τι θα πει ελλειπτική γραφή, τι λογοτεχνική αναπαραγωγή του προφορικού λόγου, τι περιγραφική ακρίβεια, τι «κινηματογραφικό» καρέ.