Ο «Σκοτεινός αρκτικός» της ψυχής σε ένα μοντέρνο κλασικό του Ίαν ΜακΓκουάιρ
Υποψήφιο για Booker, αποθεωμένο από τους New York Times, το μυθιστόρημα-σταθμός κυκλοφορεί πλέον στα ελληνικά
![352430-730982.jpg 352430-730982.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2017/05/04/352430-730982.jpg)
Το βιβλίο του Ίαν ΜακΓκουάιρ κόβει ανάσες. Κανείς τίτλος δεν µπορεί να συµπεριλάβει την ποικιλότητα των αισθηµάτων που δοκιµάζει κάποιος όταν το διαβάζει. Έκπληξη, δέος, ναυτία, οργή, θυµηδία, βία τόσο έντονη που δίνει την εντύπωση ότι δεν είναι του κόσµου τούτου, βαθιά βλέµµατα στους απόβλητους µιας πραγµατικότητας που µοιάζει µε διαταραγµένο κουκλοθέατρο. Αν αναζητάς στη λογοτεχνία σου ανθρώπους ευγενικούς και φινετσάτους, αυτό δεν είναι το κατάλληλο µέρος για να τους ψάξεις. Θα βρεις στη θέση τους σελίδες της πιο συνταρακτικής λογοτεχνίας που θα διαβαστεί φέτος, γεµάτη από θύελλες, πάγους, απόκοσµη οµορφιά ανάµεικτη µε αποκτήνωση, κατεστραµµένους τύπους στο κυνήγι της τελευταίας ευκαιρίας, σοδοµισµούς και λογής βδελυγµίες. Ένας τέτοιος συγγραφέας µπορεί να σε κάνει ό,τι θέλει. Ακόµη και να κυνηγήσεις φάλαινες στα νερά της Γροιλανδίας.
Πρώτη µας επαφή µε τον κόσµο του «Σκοτεινού Αρκτικού» (εκδόσεις Ψυχογιός, µετάφραση Γιώργος Μπλάνας) είναι ο Χένρι Ντραξ, ο οποίος γραπώνει τον κόσµο σαν σκύλος που δαγκώνει κόκαλο. Το µότο του θα µπορούσε να είναι η φράση που ξεστοµίζει στο πρώτο του ανήλικο αρσενικό ψωνιστήρι: «Εγώ είµαι αυτός που γαµάει. Ποτέ δεν είµαι αυτός που γαµιέται». Καµακιστής φαλαινοθήρας, κοντός και στιβαρός µε µυρωδιά ζωώδη, ο Ντραξ είναι µια δύναµη της φύσης, η βία τον κάνει να νιώθει διέγερση και την αίσθηση υπερηφάνειας του τεχνίτη, στα χέρια του ο θάνατος είναι µια µορφή δηµιουργίας. Τον συναντάµε να ανοσιουργεί στο Γιόρκσερ λίγο πριν επιβιβαστεί στο «Volunteer», ενώ φήµες κανιβαλισµού από τη θητεία του στον Ειρηνικό τον συνοδεύουν.
Νέµεσή του είναι ο Πάτρικ Σάµνερ, ο Ιρλανδός χειρουργός µε το χωλό πόδι που µόλις έφτασε στο Χαλ, έχοντας αποταχθεί ατιµασµένος από την Ινδία. Το σχέδιό του είναι να χαθεί εν πλω, να εξαφανιστεί, να βυθιστεί στην έξη του για το όπιο και τις αναγνώσεις της «Ιλιάδας» και µόνο κάποια στιγµή αργότερα να ξαναπάρει µορφή, εξαγνισµένος από τους βόρειους παγετώνες και τα µεγάλα θαύµατα που αναµφίβολα του επιφυλάσσει η φαλαινοθηρία στον Αρκτικό κύκλο.
Η περίοδος είναι το 1859 και το εµπόριο του λαδιού φάλαινας τελειώνει µαζί µε τα κυνηγηµένα κοπάδια των θηλαστικών, ενώ νέες λέξεις όπως πετρέλαιο, άνθρακας και αέριο έρχονται στη µόδα. Το πλήρωµα του «Volunteer», απαρτισµένο από άνδρες έξω από το στοιχείο τους στη στεριά και τις συµπαγείς βεβαιότητές της, άνδρες «που µπορούν να τα βγάλουν πέρα µε λίγη αιµατοχυσία», αποπλέει από το Χαλ µε τυπικό στόχο να γεµίσει τα αµπάρια µε λάδι φάλαινας. Όλοι τους ωστόσο αποτελούν µέρος ενός ευρύτερου σχεδίου να βυθιστούν τα πλοία του Τζέικοµπ Μπάξτερ και να εισπραχθούν τα ασφάλιστρα. Περνώντας από µακάβρια πράσινα νερά και ουρανούς κατάφορτους από εκατοµµύρια χιονονιφάδες, µε την επιφάνεια του πάγου να µοιάζει µε ποδιά χασάπη στο κυνήγι φώκιας, οι φαλαινοθήρες µπαίνουν στον Αρκτικό την τελευταία εβδοµάδα του Ιουνίου και χτυπάνε την πρώτη φάλαινα την ίδια µέρα. Περίπου ταυτόχρονα, µέσα σε ένα βαρέλι µε νερά της σαβούρας βρίσκεται και το στραγγαλισµένο και βάναυσα βιασµένο σώµα ενός δεκατριάχρονου µούτσου.
Φόνος σε φαλαινοθηρικό. 38 άντρες και αγόρια σε καχύποπτη συµβίωση. Ώσπου το πλοίο συντρίβεται και στέκουν µόνοι σε κάτι εχθρικότερο από την πιο µακρινή σελήνη, καλυµµένη από πάγους, ακατοίκητη και µε τον άνεµο να θρηνεί. Από τη µια µεριά τα κτήνη της φύσης και τα πλάσµατα που δεν διαθέτουν ηθική επιλογή, από την άλλη οι άνθρωποι µε την κλινική ασυνειδησία τους – καθόλου τυχαία, µια µικρή αρκούδα σε αιχµαλωσία αποτελεί έναν από τους συµπαθέστερους χαρακτήρες ενός βιβλίου του οποίου ισχυρότερο συστατικό είναι η βία. Διλήµµατα ανταγωνίζονται ενόσω το πλήρωµα ξεκληρίζεται: είναι η αµαρτία ένα είδος λήθης; Ή µήπως η αµαρτία είναι η µνήµη; Το κακό είναι η απουσία του καλού; Ή το καλό είναι η απουσία του κακού; Κάθε πράξη είναι ξεχωριστή και ιδιαίτερη για τον Σάµνερ. Στην αντίπερα όχθη του ηθικού σπιράλ, ο Ντραξ δεν αναγνωρίζει καµία εξουσία, τίποτα δίκαιο ή άδικο πέρα από τον εαυτό του: «Είµαι άνθρωπος των έργων εγώ, όχι της σκέψης. Ακολουθώ την προδιάθεσή µου». Υπάρχει ένα τέλος, όπως πάντα υπάρχει ένα τέλος στις ιστορίες, ένα επιµύθιο υπό τη µορφή µατωµένου φινάλε, αλλά η απόλαυση που προσφέρει αυτό το βιβλίο είναι απύθµενη και χωρίς όρια.
Ian McGuire «Σκοτεινός αρκτικός». Εκδόσεις Ψυχογιός
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Mια απεικονιστική περιπλάνηση στον χρόνο
Ένα διήγημα για τα 100 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924
Ένα μυθιστόρημα φαντασίας για παιδιά, κόντρα στις προκαταλήψεις
Ένα μυθιστόρημα φτιαγμένο από εικόνες, φως, νερό, ειλικρίνεια, αγάπη — και καλοκαίρι
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για την πρώτη του συλλογή διηγημάτων
60 χρόνια από την κυκλοφορία ενός ιστορικού βιβλίου για τα ΜΜΕ
Μιλήσαμε μαζί της για το νέο της βιβλίο «In God we trust»
Για το βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα του Χουάν Βιγιόρο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Carnívora (μετάφραση Χριστίνα Φιλήμονος)
Διαβάστε το ποίημα από τη συλλογή «Κλαγγή των όπλων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.