Τι είναι τα «Οχτωμισάρια» της Ελένης Μπουκαούρη;

Τα «Οχτωμισάρια» –ημιφελινικής έμπνευσης βιβλίο διηγημάτων που θα μπορούσαν να αποκληθούν υβριδικό μυθιστόρημα (αφού οι ήρωες, δίχως να είναι ακριβώς οι ίδιοι, είναι ωστόσο ομώνυμοι), ή μυθιστόρημα αποτελούμενο χαλαρά από διηγήματα κι όχι από συνήθη κεφάλαια– έχουν, λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία τους από τις εκδόσεις «Κέδρος», εκτιμηθεί δεόντως από την κριτική.  Τώρα η συγγραφέας Ελένη Μπουκαούρη απαντάει σε ερωτήσεις, δύο μόνο, αλλά  που δίνουν όλο το «ζουμί» της δουλειάς της. 

Ποια βασική ιδέα/νήμα συνέχει τα διηγήματα;

Ξεκίνησα να γράφω τα 21 διηγήματα της συλλογής «Οχτωμισάρια» ως αυτοτελή κείμενα, με δύο ήρωες, τον Στέργιο και την Άννα, πρωταγωνιστές στις περισσότερες ιστορίες, αλλά όχι σε όλες. Έχουν πάντα το ίδιο όνομα, αλλά αυτό είναι ένα παιχνίδι, δεν είναι οι ίδιοι χαρακτήρες σε κάθε διήγημα. Κάποια στιγμή, ωστόσο, συνειδητοποίησα ότι τα διηγήματα θα μπορούσαν να συνδεθούν, όχι μόνο λόγω της εμμονικής χρήσης των ίδιων ονομάτων ή του χρόνου που περνάει και οι ζωές των ηρώων εξελίσσονται και διασταυρώνονται, αλλά κυρίως επειδή ήθελα να πραγματευθώ και να αναπτύξω αυτό που πρόβαλλε ως κυρίαρχη ιδέα και θεματική: «Unus ego et multi in me». Οι δύο ήρωες, πότε μαζί και πότε ο καθένας μόνος του, πλαισιωμένοι από πολλούς δευτερεύοντες χαρακτήρες, ξεκινούν από τα μεταπολεμικά χρόνια και από την ελληνική επαρχία, συγκεκριμένα την Αρκαδία και την Τριπολιτσά, μεγαλώνουν, περνούν μέσα από τη Χούντα, ζουν μια τρελή εφηβεία εντός κι εκτός Ελλάδος, ωριμάζουν, παντρεύονται, χωρίζουν και, εντέλει, φτάνουν στο τέλος του βίου, με όλα τα οδυνηρά, αλλά και τα τραγελαφικά συμβάντα στις ζωές των ηλικιωμένων. Μπαίνουμε στον πειρασμό να πιστέψουμε πως είναι οι ίδιοι σε κάθε ιστορία, όμως... 

Ποια ήταν η επιδίωξή σας γράφοντάς τα;

Ο πρώτος μου στόχος ήταν να προσπαθήσω να αναπτύξω πολυπρισματικά τις ιστορίες μου, προσεγγίζοντας τα πολλά πρόσωπα που μπορεί να έχει ένας ήρωας/χαρακτήρας και τις πολλές και διαφορετικές ζωές που μπορεί να ζήσει. Για παράδειγμα, μία ιστορία γάμου/χωρισμού («Η χαμένη βαλίτσα») είναι απολύτως ρεαλιστική, γραμμένη με χειρουργική ακρίβεια, ενώ η αμέσως επόμενη («Γάμος»), που αφορά κι αυτή ένα γάμο/χωρισμό, είναι δοσμένη με γραφή περισσότερο συνειρμική, ονειρική και σουρεαλιστική. Το ίδιο επιχείρησα και με το πένθος, τη χηρεία του ήρωα: μία ιστορία είναι πιο περιγραφική και εντός πραγματικότητας («Κόκαλα»), η επόμενη δείχνει έναν ηλικιωμένο αλλοπαρμένο, που ζει παρέα με λογοτεχνικούς ήρωες, πλάσματα βγαλμένα από τα βιβλία, που συντροφεύουν και απαλύνουν τη μοναξιά και το πένθος του («En garcons»), ενώ σε μια τρίτη ιστορία («Η ωραία χειροκόμος»), με το ίδιο πάντα θέμα, η οδύνη από την απώλεια της αγαπημένης εκφράζεται με τη χρήση καθαρεύουσας, με λέξεις λόγιες που έχουν ομόηχο θέμα (χειρ -χηρ- χοιρ...), έτσι ώστε να προσεγγιστεί μεν ποιητικά, διά της συνήχησης, το πένθος του ήρωα, πλην ψυχρά και αποστασιοποιημένα. 

Η θεματική των πολλαπλών εκφάνσεων του βίου κατέστη και η γλωσσική συνθήκη του βιβλίου. Κι έτσι, ο δεύτερος στόχος ήταν η δουλειά με τη γλώσσα και το ύφος των ιστοριών. Αρχίζοντας από την τραχιά γλώσσα της υπαίθρου, κατέληξα ακόμη και στην καθαρεύουσα, με απόπειρες και περάσματα από τη γλώσσα της μουσικής, της ίδιας της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου, από όπου και ο λοξός, ανορθόδοξος γλωσσικά τίτλος, παραφθορά της γνωστής ταινίας του Φελίνι...

Ωστόσο  τα «Οχτωμισάρια» δεν έχουν να κάνουν μόνο με το «8½» του Φελίνι, αλλά και μ’ ένα ορισμένο είδος ποδηλασίας. Περισσότερα επί των σελίδων. 

d.fyssas@gmail.com