Γιώργος Μανιώτης: άνθρωπος του θεάτρου

Ο Γιώργος Μανιώτης, χρόνια τώρα θεατρικός συγγραφέας και σκέτος συγγραφέας, έγραψε καινούργια συλλογή διηγημάτων. Και εκνευρίζεται με το ελληνικό θέατρο.

Το θέατρο στην Ελλάδα, λέει ο Γιώργος Μανιώτης, «…Έχει δύο φοβερούς εχθρούς: (1) το πρώιμο μεταπολεμικό μελό που προσπαθούν να το διατηρήσουν τα εμπορικά θέατρα με ηθοποιούς και θεατές που αυτολογοκρίνονται, και (2) έναν βιασμένο μοντερνισμό που δικαιολογεί την αρλουμπολογία την οποία έχουν στο κεφάλι τους, οι σκηνοθέτες περισσότερο παρά οι συγγραφείς, και η οποία δημιουργεί θεάματα που εντυπωσιάζουν χωρίς να πείθουν. Αποφεύγουν όλοι το να κάνουν μια σαφή ανάγνωση της εποχής, να αναγνωρίσουν αυτό που ζούνε. Το αποφεύγουν από φόβο, και επειδή έχουν συνηθίσει να ζούνε μέσα σε μια μεταπολεμική διαφήμιση». 

Αποκλείεται να μην συζητήσεις για θέατρο με τον Μανιώτη, γράφει, σκηνοθετεί και ζει με το θέατρο όλη του τη ζωή. ‘Οταν μιλάει για περασμένες εποχές σκάει από θυμό και όχι από νοσταλγία: ήταν «Ένα άγνωστο παιδί από την Νέα Σμύρνη»που έγραψε την συλλογή «Ο Νέρων», την έστειλε στον Βάσο Βαρίκα, κι αυτός του έκανε μια «τερατώδη κριτική» στο «Βήμα»… όπου «τερατώδη» εννοεί «υπέροχη», και αντίστοιχα τερατώδη κριτική του έγραψε ο Γεωργουσόπουλος όταν ανέβηκε το πρώτο του θεατρικό. «Αλλά υπήρχε μια τιμιότητα τότε», λέει. Με θυμό, όχι με νοσταλγία.

Τώρα στις δραματικές σχολές τα παιδιά «Δεν ξέρουν τίποτα, μόνο τηλεόραση… είναι σαν να μην έχει περάσει ο Κουν, ο Χατζηδάκις, ο Θοδωράκης…»

Αλλά πάμε στα «Αδέσποτα των Χριστουγέννων», διηγήματα που δεν είναι ακριβώς Χριστουγεννιάτικα, όχι τουλάχιστον με την παραδοσιακή έννοια. Όπως όλα τα γραπτά του, στηρίζονται στην ουσιαστική, οργανική ανατροπή – η αφήγηση ξεφεύγει από την αναμενόμενη ρότα, ενώ το δραματικό στοιχείο παραμένει ρεαλιστικό. Και επειδή ακούγεται πολύ μπερδεμένο αυτό: τα διηγήματά του διαβάζονται απλά, στρωτότατα, αλλά σε χαστουκίζει ή σε χαϊδεύει η ουσία τους, η ψυχή τους. Και μάλιστα για αρκετό καιρό αφού τελειώσεις το βιβλίο. (Δεν γράφω θεωρητικούρες, πως αλλιώς όμως να ‘δώσω στίγμα’ ενός κειμένου;)  

«…Μου βγαίνει μια μορφή γραφής στο τέλος», λέει σκεφτικός, «ανάμεσα σε Κάλβο, σε πεζό, σε αρχαία τραγωδία… ένα υπόγειο ποτάμι, δεν έχει βγει ακόμα στην επιφάνεια της δικής μου γης, δεν ξέρω κι αν θα προλάβω να το δω αυτό το ποτάμι.» Και τέλος, «Ο κόσμος είναι σε φόβο, σε κίνδυνο, δεν έχει χρόνο να διαβάσει. Γι αυτό πρέπει να γραφτούν ιστορίες μικρές που να έχουν τη δύναμη ψηφίδας». Οι ψηφίδες του Μανιώτη είναι αληθινές και σε κοιτάζουν σαν ζωντανά μάτια μέσα από τις σελίδες. Αυτό και μόνον, είναι λόγος να διαβάσεις ένα βιβλίο….

«Τα αδέσποτα των Χριστουγέννων», Γιώργος Μανιώτης, εκδόσεις Λέμβος.