Δημήτρης Κούρκουλας: ο διπλωμάτης που έγινε εκδότης

Μετά από τόσα χρόνια εκτός Ελλάδας πώς πήρατε την απόφαση να επιστρέψετε; 

Τον Ιούνιο του ’12 επέστρεψα εδώ προκειμένου να αναλάβω καθήκοντα υφυπουργού Εξωτερικών σε ευρωπαϊκά θέματα. Για 32 χρόνια ζούσα στο εξωτερικό είτε ως πρέσβης της Κομισιόν είτε στις Βρυξέλλες διαχειριζόμενος θέματα που είχαν να κάνουν με τη δημόσια διοίκηση. Μετά την επιστροφή μου δεν ήθελα πλέον να συνεχίσω την καριέρα έξω. Είχα ταλαιπωρήσει αρκετά και την οικογένειά μου – ο μικρός γιος μου γεννήθηκε στο Λίβανο, πήγε σχολείο στη Βουλγαρία, τη Βοσνία και τις Βρυξέλλες μέχρι που επιστρέψαμε Ελλάδα. Την είχα νοσταλγήσει και στην τελική μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω κάτι που πάντα ήθελα. Να ανοίξω έναν εκδοτικό οίκο. Ήταν κάτι που ωρίμαζε για χρόνια μέσα μου. Ανέκαθεν παρακολουθούσα τη βιβλιοπαραγωγή όχι μόνο εδώ, αλλά και στο εξωτερικό, καθότι μιλάω επίσης αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Ήθελα να βγάλω βιβλία με άποψη, αλλά που δεν απευθύνονται σε ειδικούς.

Στο fb του εκδοτικού οίκου σας στο σκεπτικό ίδρυσής του διάβασα φράσεις όπως «…να προσφέρουν στο ελληνικό κοινό βιβλία που συμβάλλουν στην ορθολογική κατανόηση», «αρνούμαστε όμως την αναπαραγωγή ιδεοληψιών και αντιλήψεων που ξεφεύγουν από το πλαίσιο του ορθολογισμού». Απ’ όσο γνωρίζω δεν υπάρχει μόνο ένας ορθός λόγος. Για ποιον μιλάτε;

Πράγματι δεν υπάρχει ένας ορθός λόγος. Γι’ αυτό και ονόμασα τον εκδοτικό οίκο «διάμετρος» – σ’ ένα κύκλο υπάρχουν πολλές διάμετροι, αλλά όλες, απ’ όπου κι αν τις κοιτάξεις, φαίνονται υπό ορθή γωνία. Κάποιος μπορεί να είναι ορθολογιστής, αλλά μπορεί να είναι και πλουραλιστής παράλληλα. Ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα η ερμηνεία της πραγματικότητας έχει ψυχωτικά χαρακτηριστικά και μάλιστα με μαζική διείσδυση. Στη σημερινή εποχή νιώθω πως πολλοί συμπολίτες μας καταφεύγουν σε μη ανορθολογικά βιβλία, και πως δεν έχουν στα χέρια τους τα σωστά εργαλεία γνώσης. Θα ήθελα να βοηθήσω ώστε να υπάρξουν και να βοηθήσουν σε μια αλλαγή της ανορθολογικής σκέψης.

Κάθε εργαλείο είναι ευπρόσδεκτο, αλλά το θέμα είναι πλέον ο δέκτης. Οι περισσότεροι δεν έχουν αποφασίσει εκ προοιμίου πως τους ενδιαφέρει μόνο το ανάγνωσμα που συμφέρει τη δική τους –έστω και ανορθολογική– αντίληψη;

Έχετε απόλυτα δίκιο. Λατρεύουν τα βιβλία ή τις εξηγήσεις που αναφέρονται σε συνωμοσίες και όχι αυτά που απαιτούν ένα είδος αυτοκριτικής. Για να καταλάβετε τι εννοώ θα αναφερθώ στους τίτλους που επιλέξαμε να βγάλουμε πρώτους. Λόγω της προηγούμενης επαγγελματικής δραστηριότητάς μου έχω ζήσει για 5 χρόνια στη Μέση Ανατολή και έχω παρακολουθήσει από κοντά τη λήψη πολιτικών αποφάσεων που την αφορούν. Είμαι από αυτούς που ασκούν σκληρή κριτική στην πολιτική που ακολούθησε τόσο η Ευρώπη όσο και η Αμερική στη Συρία. Επέλεξα, λοιπόν, ένα από τα πρώτα βιβλία μας να είναι «Η Συρία φλέγεται» του Τσαρλς Γκλας – περιγράφει το ρόλο κρατών απέναντι στη Συρία και πώς αυτή οδηγήθηκε στον αιματηρό εμφύλιο. Ο άλλος τίτλος είναι «Οι νέοι Τζιχαντιστές» του Πέτερ Ρ. Νόιμαν. Τα δύο βιβλία δεν βλέπουν συνωμοσίες, κάνουν κριτική, παραθέτουν γεγονότα και δεν αναμασούν διαδεδομένες δοξασίες. Ή το βιβλίο μας «Στο μυαλό του Βλαντιμίρ Πούτιν» του Μισέλ Ελτσανινόφ είναι μια διεισδυτική ανάλυση της σκέψης του ρώσου ηγέτη που ούτε εξυμνεί ούτε καταδικάζει τον Πούτιν.

Με τη λογοτεχνία θα ασχοληθείτε; 

Θα εκδώσουμε το «2084, το τέλος του κόσμου» του αλγερινού συγγραφέα Μπουαλέμ Σανσάλ, το οποίο κέρδισε το βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας το ’15. Είναι ένα βιβλίο εμπνευσμένο από το «1984» του Τζορτζ Όργουελ και πραγματεύεται ένα φανταστικό μέλλον, όπου στην Ευρώπη έχει επικρατήσει ένα φονταμενταλιστικό καθεστώς∙ είμαι πραγματικά χαρούμενος που θα το εκδώσουμε εμείς στα ελληνικά. Θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις μας και το εξαιρετικό γερμανικό θρίλερ «Ο ιος της Μόνα Λίζα». Να σημειώσω πως και για ένα άλλο βιβλίο είμαστε χαρούμενοι που θα εκδώσουμε – αυτό δεν είναι λογοτεχνικό. Είναι το «Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας» των δύο διακεκριμένων πανεπιστημιακών της Μεγάλης Βρετανίας, Κέβιν Φέδερστόουν και Δημήτρη Παπαδημητρίου. Πρόκειται για μια μελέτη του τρόπου που κάθε πρωθυπουργός κυβερνούσε από το 1974 μέχρι το 2009. Όπως, έχουμε αγοράσει και τα δικαιώματα του βιβλίου που έγραψε ένας διάσημος γερμανός νευροψυχίατρος, ο οποίο αναλύει την επιρροή που έχει πάνω μας η ενασχόλησή μας με την ψηφιακή τεχνολογία.

Απόρησα όμως με το βιβλίο «Το όνομα του Θεού είναι έλεος», με τη συζήτηση του Πάπα Φραγκίσκου με τον Αντρέα Τορνιέλι. Γιατί συμπεριλήφθηκε στους πρώτους τίτλους που εκδώσατε;

Θέλαμε το βιβλίο γιατί έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο Πάπας ως προσωπικότητα. Πραγματικά πιστεύω πως θα αλλάξει την καθολική εκκλησία. Δεν ήταν στον αρχικό προγραμματισμό μας να συμπεριληφθεί το βιβλίο στους πρώτους τίτλους. Αλλά όταν μάθαμε πως θα επισκεπτόταν τη χώρα μας πραγματοποιήσαμε έναν αληθινό αγώνα δρόμου και το εκδώσαμε νωρίτερα απ’ ό,τι ήταν προγραμματισμένο. Μας τιμά δε το γεγονός πως ο Πατριάρχης το δώρισε στον Πάπα και έλαβε ένα αντίτυπο με ιδιόχειρη αφιέρωση.

Με την ελληνική παραγωγή δεν θα ασχοληθείτε;

Το θέλω πάρα πολύ. Αλλά έπρεπε να ξεκινήσουμε με ξένους συγγραφείς ώστε να μας μάθουν εδώ και να αρχίσουν να μας εμπιστεύονται. Ένα από τα βιβλία που θα εκδώσουμε άμεσα είναι του Γιώργου Χατζημαρκάκη, πρώην ευρωβουλευτή της Γερμανίας. Το βιβλίο του εκδόθηκε στη Γερμανία, είναι λογοτεχνία με σαφείς πολιτικές προεκτάσεις και λέγεται «Το ημερολόγιο ενός ελληνικού ευρώ». Όπως βλέπετε όλα τα βιβλία μας αφορούν την πολιτική ή την κοινωνική ανάγνωση αυτού του περίπλοκου κόσμου που ζούμε.

Ανοίξατε σε μια τόσο δύσκολη εποχή για το βιβλίο. Σίγουρα ποντάρετε στην επιλογή τίτλων, αλλά ποιο είναι το επιχειρηματικό πλάνο;

Έχουμε αντίληψη της πραγματικότητας και ότι αυτό που κυρίως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη χώρα είναι ένας μόνιμος τσακωμός για τη «μοιρασιά της φτώχειας». Ευελπιστούμε πως δεν θα είναι πάντα έτσι τα πράγματα. Αυτό που κάναμε λοιπόν είναι να ελαχιστοποιήσουμε τα λειτουργικά έξοδα – και δεν αναφέρομαι σε ό,τι έχει να κάνει με τη μετάφραση ή την εκτύπωση. Χρησιμοποιούμε πάρα πολύ το διαδίκτυο ακόμη και για την επικοινωνία μας με όλους, διατηρούμε ένα πολύ μικρό γραφείο για τις συναντήσεις μας, πορευόμαστε συνετά και χωρίς δάνεια και αρχικά προσδοκούμε τουλάχιστον να μην μπούμε μέσα. Κάθε βιβλίο που βγάζουμε είναι αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας – μου προτείνουν βιβλία, τα διαβάζω, ψάχνω κι εγώ για να καταλήξω στα ποια αξίζει να εκδώσουμε. Απ’ ό,τι δείχνουν τα πράγματα, μάλλον οι επιλογές είναι σωστές, αν κρίνω από το ενδιαφέρον που έχει ήδη δείξει η αγορά του βιβλίου για τις εκδόσεις μας. Πάντως σίγουρα ευχόμαστε κι εμείς, όπως φαντάζομαι και όλος ο χώρος του βιβλίου, πως δεν θα ανέβει ο ΦΠΑ από 6% στο 24% στο βιβλίο γιατί αυτό θα είναι η καταστροφή του.