Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια

Συνήθως τα «καλά κρυμμένα μυστικά» γρήγορα αποκαλύπτονται και εύκολα καταρρέουν κάτω από το βάρος της πρόσκαιρης φήμης. Το σαθρό τους υπόβαθρο δεν αντέχει το βάρος της ευθύνης του να είναι πραγματικά κάτι, γιατί δεν είναι τίποτα. 

Δημοσιογράφοι, γραφιάδες, λαϊφστιλίστες, μπουρδολόγοι, κριτικοί τέχνης, ανακαλύπτουμε συνεχώς «nextbigthing» και «καλά κρυμμένα μυστικά» που ξεφουσκώνουν λίγα δευτερόλεπτα αφότου τα φουσκώσουμε, γιατί η αγωνία να γεμίσουμε σελίδες με κάτι πρωτότυπο, με κάτι που δεν έγραψε ο άλλος, με κάτι που είναι «τώρα που συμβαίνει» και που το ανακάλυψα πρώτος Εγώ, Δοξάστε με!, είναι τόσο μεγάλη που έχουμε γεμίσει τον τόπο με «αποκαλύψεις», με «ιδιοφυΐες», με «σπουδαία ταλέντα», με «ιδιαίτερες περιπτώσεις», που άμα τις στύψεις όλες μαζί βγάζουν δεν βγάζουν μια σταγόνα ουσίας.

«Ό,τι πιο πολύ αγαπάμε μετά κόπου υπάρχει»

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, του οποίου ο ποιητικός λόγος πάλλεται διαρκώς –λέω εγώ με τις φτωχές μου γνώσεις επί του θέματος–, κοινωνεί ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά γεγονότα της ελληνικής πραγματικότητας τα τελευταία 30 χρόνια. Όμως παραμένει ένα «καλά κρυμμένο μυστικό», καθώς ο ίδιος διαφεύγει συστηματικώς, αν και θα έπρεπε να είναι ένα λογοτεχνικό γεγονός διαρκείας. Από το 1988 προτίμησε τη λάθρα οδό κι αντί να εκδίδει, όπως κάνουν ασκόπως πολλοί συνάδελφοί του καταστρέφοντας απλώς τα δάση, αυτός κατέφυγε με εκτός εμπορίου φυλλάδια για λίγους φίλους. Τα ποιήματα και τα κείμενά του κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι, μια συνωμοσία ποιητικών πλασμάτων που ζουν στην πόλη. Με αυτό τον τρόπο και σε βάθος χρόνου ολοκληρώθηκε το έργο ζωής: «Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια», ένα δημιουργικό έπος αληθινής ομορφιάς, μέσα στο οποίο μπορείς να χαθείς ανεπιστρεπτεί, να επανέρχεσαι διαρκώς και να μην τελειώνει ποτέ, ένα έργο μοναδικό και ανεπανάληπτο, με τη γλώσσα σαν ένα διαρκές και εθιστικό τριπάκι που γοητεύει, συνδέει με το σύμπαν, παίζει παιχνίδια με το μυαλό, μετατρέπει το λόγο σε μια συναρπαστική εμπειρία, ένα βίωμα.

«“Το Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια” με βαθιά αυτοκριτική είναι ένα έργο-ναυάγιο»

«Ο χαρακτήρας του έργου είναι κινδυνώδης και μνημειακός»

Πριν από μερικά χρόνια, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί πλήρως, το «Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια» πήρε τη μορφή ενός τόμου ο οποίος όπως εμφανίστηκε, εξαφανίστηκε. Είναι πια ένα συλλεκτικό αντικείμενο του πόθου.

Και πριν από λίγες ημέρες εκδόθηκε από «Το Ροδακιό» ο δεύτερος τόμος σε 390 αριθμημένα και υπογεγραμμένα από το συγγραφέα αντίτυπα, με προοπτική να επανεκδοθεί και ο πρώτος το επόμενο διάστημα. Το έργο ολοκληρωμένο υπάρχει –επιτέλους– σε κανονική μορφή. Κατεγράφη οριστικώς. Άλλωστε το μέγεθος και η αξία του δεν θα του επέτρεπαν να ξεχαστεί ποτέ. Όταν το 2013 η ομάδα του Σίμου Κακάλα (άλλο ένα «καλά κρυμμένο μυστικό») χρησιμοποίησε αποσπάσματα από το «Σύσσημον» στην Επίδαυρο κι ακούστηκε αυτός ο λόγος σε αυτό το μέρος, αποκαλύφθηκε η δύναμή του και με έναν άλλο τρόπο, αρχέγονο και μοναδικό. Διότι, όπως αναφέρει κι ο ίδιος ο Παναγιωτόπουλος στο τέλος του δεύτερου τόμου από μία ρήση του Έγκον Σίλε: «Η τέχνη δεν μπορεί να είναι μοντέρνα. Η τέχνη ξαναγυρίζει αιώνια στην αρχή».

Αυτό ακριβώς κάνει και το: «Σύσσημον ή Τα Κεφάλαια».

«Η γη ανοίγει / Ένα αμόνι που πέφτει/ χρειάζεται εννιά μέρες

για να φτάσει εκεί που πάω

Αυτός ο κόσμος είναι αποταμιευμένος διά το πυρ.

Το κύριο χαρακτηριστικό της τελειότητας / που είναι να σταυρώνεται / έχει ύμνο».