Είναι όντως η παιδική λογοτεχνία μιας από τις πιο... τζαναμπέτικες λογοτεχνικές κατηγορίες; Νομίζω ότι είναι από τις πιο κακοποιημένες. Πολλά παιδικά βιβλία, ειδικά στην Ελλάδα, πατρονάρουν τα παιδιά. Τους απευθύνονται σαν να μιλάνε σε χαζά ή σαν να ζούνε σε εποχές πριν από 50 χρόνια. Τα παιδιά είναι πολύ πιο έξυπνα απ’ ό,τι μας βολεύει να πιστεύουμε. Βέβαια, δεν είναι ούτε ενήλικες σε μικρογραφία. Σίγουρα, πάντως, δεν χρειάζονται συγκατάβαση και μασημένα ηθικά διδάγματα. Με όλα τα θέματα μπορούν να έρθουν σε επαφή, αρκεί να γίνει με τρόπο και σε γλώσσα που να αντιστοιχεί στη δική τους.
Το βιβλίο σας ασχολείται πολύ με το ζήτημα του διαζυγίου κι είναι από τις λίγες φορές που βλέπουμε σε ένα παιδικό βιβλίο την αποδοχή αυτής της κατάστασης. Το διαζύγιο δεν είναι πάντα κακό πράγμα. Αντίθετα, μπορεί να είναι μια πάρα πολύ καλή αρχή για κάτι καινούργιο, αφήνοντας πίσω κάτι που είχε πάψει να λειτουργεί, κάτι που προκαλούσε δυστυχία σε όλους τους εμπλεκόμενους. Είναι κρίμα να το δαιμονοποιούμε ως μάστιγα. Στο κάτω κάτω, ποιος λέει ότι ένας γάμος πρέπει σώνει και καλά να κρατήσει για πάντα; Σε βάρος, μάλιστα, της προσωπικής εξέλιξης των δύο συζύγων; Αν δεν ενοχοποιούσαμε το διαζύγιο ως απόδειξη προσωπικής ή κοινής αποτυχίας, ίσως να χωρίζαμε λιγότερο οδυνηρά – και για τα παιδιά. Αυτό προσπαθούν να κάνουν οι γονείς της Λίνας. Πονάνε, δέχονται τον πόνο τους, αλλά δεν ανεβάζουν τρίπρακτο δράμα με θεατή το παιδί τους.
Το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας, αλλά και του sex, είναι η δεύτερη «καυτή πατάτα» που τολμάτε να πιάσετε. Δεν σας φόβισαν οι αντιδράσεις; Να μιλήσεις σε παιδιά για σεξ; Και ομοφυλοφιλία; Ιιιι! Κι η παιδική ψυχούλα τους δεν θα πάθει ανήκεστο βλάβη; Η στάση μας γι’ αυτά τα θέματα όχι μόνο είναι γελοία, είναι καταστροφική! Επειδή εμείς είμαστε φορτωμένοι με ταμπού και ενοχές για το σεξ, επειδή εμείς στραμπουλιόμαστε εσωτερικά με το θέμα, αφήνουμε τα παιδιά μας στο έλεος των ΜΜΕ και της τυχαίας παραπληροφόρησης. Δεν φοβήθηκα αντιδράσεις, αλλά υπήρξαν εκ μέρους ενός άλλου εκδοτικού που ακύρωσε την έκδοση φοβούμενος αντιδράσεις. Ο Κέδρος, παρότι ανησύχησε για τυχόν αντιδράσεις, τελικά πίστεψε στη δύναμη της ιστορίας. Τις περισσότερες φορές οι αντιδράσεις αποκαλύπτουν περισσότερα γι’ αυτόν που αντιδρά παρά γι’ αυτό που προκαλεί την αντίδραση.
Ποιος είναι τελικά ο καλύτερος τρόπος να μιλάμε στα παιδιά για όλα αυτά τα ζητήματα που μας προκαλούν αμηχανία, αλλά που πλέον αποτελούν επίμονες ερωτήσεις από πολύ μικρές ηλικίες; Διάβασα κάποτε για δυο παιδάκια, τριών και τεσσάρων, που ρώτησαν τον μπαμπά τους: «Γιατί ο θείος Μπομπ πάει παντού με τον Πητ;». «Επειδή είναι ερωτευμένοι, όπως εγώ κι η μαμά σας» τους απάντησε εκείνος. «Α, καλά. Έχει άλλο μπισκότο;» ήταν η αντίδραση του μικρού. Πάει η ψυχούλα του, ε;
Μια συμβουλή που θα δίνατε σε δύο γονείς που έχουν ένα παιδάκι σαν την Πετρουλίνα – πανέξυπνο και με δύσκολες απορίες; Καταρχάς, τη λένε Λίνα! Σιχαίνεται το Πετρούλα και να το σεβαστείτε, παρακαλώ! Η μόνη συμβουλή είναι να δουλέψουν με τον εαυτό τους και ν’ ανοίξουν οι ίδιοι τα κλειστά κουτάκια του μυαλού τους, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν το μαγικό ταξίδι του παιδιού τους.
Κάποια στιγμή ο αγαπημένος θείος της Λίνας λέει στη μικρή: «Η αγάπη είναι σαν ηλιακός θερμοσίφωνας. Έχει πάντα ζεστό νερό». Θα μας δώσετε και μια δεύτερη, εναλλακτική πρόταση για να λέμε στα πιτσιρίκια; Όπως λέει η Λίνα, που ανησυχεί πόσο την αγαπάνε οι δικοί της, «η αγάπη είναι σαν ασανσέρ. Άλλες φορές αγαπάς κάποιον μέχρι τον πρώτο κι άλλες μέχρι τον πέμπτο». Ο θείος Κώστας της απαντά: «Μπορεί κάποιος να μας αγαπάει τρελά. Αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουμε σώνει και καλά να τον έχουμε πλάι μας. Μπορεί η αγάπη του να μη μας ταιριάζει. Το θέμα δεν είναι μέχρι ποιον όροφο σε αγαπάει ο καθένας, αλλά αν εσύ θέλεις να ζεις στην πολυκατοικία του».
Ένα βιβλίο μυστηρίου για ένα κορίτσι που μεγαλώνει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του, αλλά και το κατά πόσο ο Αμερικανός πατέρας του ήταν μπλεγμένος με την Απριλιανή χούντα
Μιλήσαμε για το νέο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για τη μονίμως φευγαλέα αίσθηση της μητέρας του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη πλάθει την προσωπική ιστορία
13°
Το βιβλίο σας ασχολείται πολύ με το ζήτημα του διαζυγίου κι είναι από τις λίγες φορές που βλέπουμε σε ένα παιδικό βιβλίο την αποδοχή αυτής της κατάστασης. Το διαζύγιο δεν είναι πάντα κακό πράγμα. Αντίθετα, μπορεί να είναι μια πάρα πολύ καλή αρχή για κάτι καινούργιο, αφήνοντας πίσω κάτι που είχε πάψει να λειτουργεί, κάτι που προκαλούσε δυστυχία σε όλους τους εμπλεκόμενους. Είναι κρίμα να το δαιμονοποιούμε ως μάστιγα. Στο κάτω κάτω, ποιος λέει ότι ένας γάμος πρέπει σώνει και καλά να κρατήσει για πάντα; Σε βάρος, μάλιστα, της προσωπικής εξέλιξης των δύο συζύγων; Αν δεν ενοχοποιούσαμε το διαζύγιο ως απόδειξη προσωπικής ή κοινής αποτυχίας, ίσως να χωρίζαμε λιγότερο οδυνηρά – και για τα παιδιά. Αυτό προσπαθούν να κάνουν οι γονείς της Λίνας. Πονάνε, δέχονται τον πόνο τους, αλλά δεν ανεβάζουν τρίπρακτο δράμα με θεατή το παιδί τους.
