Υπάρχουν ακόμα μεγάλες αγάπες;

Σενάριο Γάμου

Του Τζέφρυ Ευγενίδη

Μτφ. Άννα Παπασταύρου

Εκδ. Πατάκη

Τρεις νέοι στο τέλος των σπουδών τους στην Αμερική των αρχών του ’80. Η Μαντλίν σπουδάζει αγγλική λογοτεχνία και θέλει να γίνει «βικτοριανίστρια», να ασχοληθεί με τις συγγραφείς της βικτοριανής εποχής. Είναι ερωτευμένη με τον ευφυή Λέναρντ Μπάκχεντ, σπουδαστή βιολογίας, ό,τι καλύτερο κυκλοφορεί σε σπουδαστή και γκόμενο στο πανεπιστήμιο. Ερωτευμένος μαζί της είναι ο φίλος της Μίτσελ Γκραμάτικους.

Σαν προσπάθεια μεταγραφής των ρομαντικών κλασικών μυθιστορημάτων και του τρόπου που αυτά διαπραγματεύονταν τις έννοιες της αγάπης, της αφοσίωσης, και του γάμου στο σήμερα μοιάζει να είναι το «Σενάριο». Η Μαντλίν είναι μια χημική μείξη της Μαριάν Ντάσγουντ («Λογική και ευαισθησία») και της Iσαβέλας Άρτσερ («Το πορτρέτο μιας κυρίας»), στην πιο φεμινιστική τους εκδοχή. Ο Λέναρντ και ο Μίτσελ μοιράζονται χαρακτηριστικά του Βέρθερου. Ο πρώτος έχει αυτοκτονικές τάσεις λόγω μανιοκατάθλιψης, ο δεύτερος προσπαθεί να πολεμήσει την αδυναμία να αποκτήσει την Μαντλίν, ζητώντας παρηγοριά στις θρησκείες και στις φιλανθρωπίες. Όμως φτάνουν αυτά για να επιτευχθεί η μεταγραφή;

Παρόμοια με του συγγραφέα που έγραψε ένα πολύ επιτυχημένο βιβλίο, αγωνία για το ποια θα είναι η υποδοχή του επόμενου, νιώθει και ο αναγνώστης – μήπως και προδοθούν οι προσδοκίες του, ειδικά όταν ένα βιβλίο του πρώτου συγκαταλέγεται στα καλύτερα που έχει διαβάσει ποτέ. Ομολογώ πως κι εδώ αναγνώρισα το πληθωρικό στιλ του μεγάλου πεζογράφου, όπως μας το κοινώνησε με το «Middlesex», κυρίως στο ύφος, και στον τρόπο που παντρεύει τις απόψεις του (για τη σημειολογία, τη βιολογία κ.ά.) με τη δράση. Η μεταγραφή που λέγαμε παραπάνω σχεδόν επιτεύχθηκε, αν και ο συγγραφέας Ευγενίδης αναγνωρίζει στο τέλος πως η ζωή δίνει πιο ευφάνταστες λύσεις και από το καλύτερο βιβλίο.

Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα και αυτό έχει όνομα: Μίτσελ. Διαθέτοντας και πολύ λιγότερο χρόνο από τους άλλους δύο για να αναπτυχθεί ο χαρακτήρας του, δεν μπορεί να πείσει με τις επιλογές του. Έχοντας να αντιπαλέψει την πολύ ενδιαφέρουσα νοσηρότητα του Μίτσελ –ο μόνος «συγγενής» με τους ήρωες των δύο προηγούμενων βιβλίων του συγγραφέα- και το χαρακτήρα της Μαντλίν, που πάντα βρίσκεται στο επίκεντρο, έμεινε θαμπός και αποσυνάγωγος, στα όρια του ενοχλητικού. Οι περιπέτειές του στην Ευρώπη και κυρίως στην Ινδία μοιάζουν περισσότερο με αφορμές για μερικά εύστοχα συγγραφικά σχόλια, αλλά τίποτα περισσότερο.

Όμως, επειδή είπαμε, ο Ευγενίδης είναι ένας μεγάλος συγγραφέας φρόντισε να αμυνθεί: «Σαν να μελετούσες με εμβρίθεια τον πιο ώριμο Τζέιμς, ή τις σελίδες σχετικά με την αγροτική μεταρρύθμιση στην Άννα Καρένινα, ώσπου ξαφνικά έφτανες ξανά σ’ ένα καλό μέρος, που γινόταν ολοένα και πιο καλό, και τόσο μαγευόσουν, που ένιωθες σχεδόν ευγνωμοσύνη για την προηγούμενη βαρετή φλυαρία, επειδή αύξανε την ευχαρίστηση που ενδεχομένως αποκόμιζες». Ναι, μπορώ να το εξομολογηθώ: μπορεί το «Σενάριο» να μην είναι ένα «Middlesex 2», όμως πολλές φορές η αναγνωστική ικανοποίηση που πρόσφερε έμοιαζε με οργασμό. Και πόσα βιβλία μπορούν να σου τον δώσουν σήμερα;

Υ.Γ. Τελειώνοντας αναρωτήθηκα αν υπάρχει ελληνικό βιβλίο με ήρωες φοιτητές παθιασμένους με την επιστήμη τους. Δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου. Αυτή η έλλειψη έμπνευσης άραγε μπορεί να σημαίνει κάτι για τις ελληνικές πανεπιστημιακές σπουδές;