«Στα 38 μου χρόνια έγραψα το πρώτο μου μυθιστόρημα. Πήγε χάλια. Στον Ψυχογιό πήγαμε το δεύτερο βιβλίο μου˙ βγήκε και τρίτο με συμπαθητικές πωλήσεις, για να έρθει “Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι” και να με πάρει το ποτάμι και να με σηκώσει με τα χιλιάδες αντίτυπα που πούλησε. Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί έχει συμβεί αυτό με τα βιβλία μου. Δεν έχω την απάντηση. Ξέρω πως γράφω για ό,τι μου αρέσει να διαβάζω. Πρέπει να ξεκαθαρίσω δε πως πιστεύω στο διαχωρισμό: συγγραφείς και λογοτέχνες. Εγώ ανήκω στην πρώτη κατηγορία. Οι κριτικοί με κατατάσσουν στην παραλογοτεχνία. Εγώ περιμένω η ιστορία ν’ αποδείξει αν είμαι ένα φαινόμενο των καιρών ή μια συγγραφέας με διάρκεια. Μου λέτε πως παραλογοτεχνία είναι και η λογοτεχνία του παρά. Θα το δεχτώ, αλλά θα σας πω κάτι που είπε ο Τζούμας στην εκπομπή του: “Δεν καταλαβαίνω την επίθεση που δέχεται η Μαντά. Υπάρχει κανένας αναγνώστης που τον έχουν οδηγήσει με το πιστόλι στον κρόταφο για να αγοράσει βιβλίο της;”».
Η άλλη όχθη
«Λένε πως υπάρχουν 2 όχθες. Από τη μια είμαστε εμείς… της παραλογοτεχνίας, και από την άλλη οι άλλοι. Είχα ανέβει καταχαρούμενη στην έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης. Τι αντιμετώπισα; Επιδεικτικά γυρισμένες πλάτες – ούτε μια απλή καλημέρα. Γιατί αυτή η μικροψυχία; Δεν σε χαιρετώ άρα δεν αναγνωρίζω εσένα, τα βιβλία και τους χιλιάδες αναγνώστες σου; Πιστεύουν πως τους κλέβω τους αναγνώστες; Μα είναι δυνατόν; Εγώ ξέρω πως φέρνω στα βιβλιοπωλεία κόσμο. Αν οι βιβλιοπώλες θελήσουν, ας τους πάνε σιγά-σιγά και σε άλλα βιβλία. Ίσως δύσκολα ένας αναγνώστης μου πάει στα βιβλία της Ζυράννας Ζατέλη –κι εγώ δυσκολεύομαι με τα βιβλία της–, αλλά στο ενδιάμεσο υπάρχουν ένα σωρό άλλοι Έλληνες συγγραφείς. Στο blog μου είχα γράψει για ένα βιβλίο του Άρη Σφακιανάκη.
Είχε μια περίεργη διαστροφή που μου φάνηκε ενδιαφέρουσα – αν και είναι πολύ διαφορετικό από τα βιβλία που προτιμώ. Το πρότεινα και πολλοί αναγνώστες μου με ευχαρίστησαν που τους το συνέστησα. Αυτό το κάνω με όλα τα βιβλία που μου αρέσουν. Όταν με φωτογραφίζουν για περιοδικά μού ζητούν να κρατάω ένα βιβλίο μου. Το βρίσκω γελοίο – κάθομαι σπίτι και διαβάζω βιβλία μου; Αντ’ αυτού πάντα έχω δίπλα μου το βιβλίο ενός άλλου συγγραφέα. Έχω βγάλει και τελείως ροζ βιβλία, όπως το “Έρωτας σαν βροχή”. Εξαιτίας των πολλών αναφορών του στην “Αναδυομένη” του Ξενόπουλου, αυξήθηκε το ενδιαφέρον για το πρωτότυπο και πούλησε πολλά αντίτυπα. Έκανε νέα καριέρα. Ένιωσα περηφάνια, δεν θα το κρύψω, όταν μάλιστα μιλάμε και για το συγγραφέα της εφηβείας μου.
Οι συγγραφείς του Ψυχογιού έχουμε άριστες σχέσεις, αντίθετα με πολλούς από τους άλλους συγγραφείς που με την πρώτη ευκαιρία θα επιτεθεί ο ένας τον άλλο. Εμείς συζητάμε ακόμα και τις ιδέες μας για μελλοντικά βιβλία, χωρίς να φοβόμαστε μήπως μας τις κλέψει ο άλλος. Ξέρετε τι μου λένε; “Πούλα, Λένα, να μπορούμε να παίρνουμε τα ποσοστά μας”. Δεν μπαίνω στη διαδικασία πως ένας συγγραφέας χτίζει τις δημόσιες σχέσεις του, ούτε αν αξίζει την τόση δημοσιότητα. Μένω στο γεγονός πως μπορεί με ένα βιβλίο του να το πετύχει. Ας πούμε για μένα, εισιτήριο για τη δημοσιότητα του Τατσόπουλου ήταν το βιβλίο του “Η καλοσύνη των ξένων”. Εγώ βέβαια, από την άλλη, δέχομαι αήθεις επιθέσεις από δημοσιογράφους που έγραψαν για δήθεν δηλώσεις μου ή με κριτικές που με χτυπούν ως άτομο».
«Ακόμα και αυτή την εποχή της κρίσης κατηγορούνται τα περισσότερα βιβλία που μπαίνουν στη λίστα των ευπώλητων – άρα και οι αναγνώστες που από το υστέρημά τους δίνουν χρήματα για να τα αγοράσουν! Στο πρόσφατο παρελθόν είχαν γίνει δύο χωριστές προτάσεις από σκηνοθέτες στην ΕΡΤ για σίριαλ με 2 βιβλία μου – αφού τα ιδιωτικά κανάλια προτιμούν να προβάλλουν τούρκικα αντί για ελληνικά σίριαλ. Η απάντηση: “Πολιτική μας είναι να μην κάνουμε σίριαλ τα ευπώλητα βιβλία!”. Νομίζω πως πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία. Από την άλλη όταν βγήκα στην εκπομπή του Βασιλικού στο κρατικό κανάλι, η εκπομπή του, που έκανε συνήθως 3% θεαματικότητα, έκανε 6%. Αυτός ο άνθρωπος με τη μεγάλη καριέρα σε Ελλάδα και εξωτερικό μού τηλεφώνησε για να με ευχαριστήσει. Μιλάμε για δύο εκ διαμέτρου αντίθετες νοοτροπίες».
Η ζάχαρη και ο συντηρητισμός
«Ναι, δεν υπάρχει βαθιά ανάλυση στα βιβλία μου, μόνο η αλήθεια μου και η αλήθεια των διπλανών μου – το πώς αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Ακόμα και οι πολλοί διάλογοι μοιάζουν περισσότερο με τις κουβέντες που κάνουμε μεταξύ μας. Αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα παρέας. Αλλά, όχι, δεν θα δεχτώ πως κολακεύω κανέναν αναγνώστη. Δέχομαι μόνο πως όλα μου τα βιβλία έχουν happy end. Γιατί δεν θέλω να βλέπω ούτε ταινία χωρίς happy end. Με χαλάει. Όπως και δεν μπορώ αυτό που λένε “ανοιχτό τέλος”. Όλα τα θέλω τακτοποιημένα, όπως και στη ζωή μου. Για να καταλάβετε τι εννοώ, μια χρονιά ο γιος μας πριν τα Χριστούγεννα έφερε χάλια βαθμούς – γιατί οι αφιλότιμοι δίνουν τους βαθμούς πριν τα Χριστούγεννα, για να μαυρίζουν τη ψυχή του κόσμου; Ήρθε, λοιπόν, με την ουρά κάτω από τα σκέλια περιμένοντας να γίνει χαμός. Του είπα: “Θα περάσουμε ωραία και όπως πρέπει τις γιορτές και θα μιλήσουμε για τους βαθμούς στις 7 Γενάρη”. Νομίζω ακόμα θυμάται την 7 Γενάρη εκείνης της χρονιάς.
Μου αρέσει στο τέλος τα βιβλία μου να αφήνουν στον αναγνώστη τη γεύση της ζάχαρης. Κι αν μου λέτε πως με την πολλή ζάχαρη κινδυνεύουμε να πάθουμε ζάχαρο, θα σας απαντήσω πως η έλλειψή της οδηγεί στη μιζέρια και στο μαρασμό. Όσο γι’ αυτό που μου καταλογίζετε, πως υποθάλπω το συντηρητισμό, ναι, μπορεί. Γιατί γράφω αυτά που πιστεύω και κατά βάση είμαι ένα συντηρητικό άτομο – είμαστε μια συντηρητική οικογένεια. Και όταν λέω συντηρητικοί, εννοώ πως κρατάμε όλους τους τύπους της παράδοσης. Το γιο μας, για παράδειγμα, τον αρραβωνιάσαμε. Κανονικά. Πήγαμε και ζητήσαμε την κοπέλα, αλλάξαμε βέρες κ.λπ. Όπως δεν δεχόμαστε, κι εγώ και ο πατέρας του, να κοιμάται με την αρραβωνιαστικιά του στο σπίτι μας πριν παντρευτεί. Αυτό μπορεί να το κάνει στο χώρο του. Ακούω για μονογονεϊκές οικογένειες ή για οικογένειες με ομοφυλόφιλους γονείς. Η πρώτη μου αντίδραση είναι αρνητική. Όμως, μετά σκέφτομαι πόσο σημαντικό είναι για τα υιοθετημένα παιδιά να έχουν την αγάπη ενός σπιτιού και λέω “Λένα, μήπως πρέπει να αναθεωρήσεις;” Δεν μου είναι εύκολο – Ταύρος βλέπεις στο ζώδιο».
Μίλα μου βρώμικα
«Οι ερωτικές σκηνές στα βιβλία μου έχουν μια σεμνοτυφία. Είναι το θέμα μου. Δεν μπορώ να βλέπω γραμμένες βωμολοχίες. Αν και το ομολογώ, στις προσωπικές μας στιγμές, όπως και όταν με δυσκολεύει το γράψιμο, είμαι πολύ αθυρόστομη. Τα “Γαμώ το κέρατό μου” πάνε κι έρχονται. Τι πράγμα; Το βρώμικο σεξ είναι το καλύτερο;…» (Πετάγεται ο σύζυγός της) «Μπα, εμείς πλενόμαστε!» (γέλια)
Μονολογώ από τα 6
«Οι γονείς μου χώρισαν όταν ήμουν πολύ μικρή. Τότε όταν χώριζαν οι άνθρωποι δεν παρέμεναν φίλοι και το παιδί βρισκόταν κυριολεκτικά στη μέση. Γι’ αυτό, όταν στο σχολείο με ρωτούσαν τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω απαντούσα «παντρεμένη». Έξι χρονών θυμάμαι τη μητέρα μου να με κλειδώνει στο διαμέρισμα γιατί έπρεπε να πάει να δουλέψει. Για να ξεπεράσω το φόβο μου μονολογούσα. Όποια δουλειά έκανα την ονομάτιζα: “Τώρα πάω να δω τηλεόραση”. “Τώρα πάω στο μπάνιο”. Αυτό μου έχει μείνει. Όπως και ο φόβος μου για το σκοτάδι. Όταν γνώρισα τον άνδρα μου στα 18 τού ζήτησα να με πάει στο λούνα παρκ. Δεν είχα πάει ποτέ μέχρι τότε. Έβλεπα το Ροντέο μόνο απ’ έξω. Του ζήτησα βέβαια να πάμε και στις πουτάνες, σε κωλόμπαρα (γελάει) και με πήγε. Στα 20 έζησα την εφηβεία μου, γι’ αυτό και σήμερα, που σε λίγα χρόνια πενηνταρίζω, αισθάνομαι 30άρα. Δεν είμαι ρομαντική. Όταν ο άνδρας μου μού φέρνει λουλούδια τού λέω “Δεν μου έφερνες καμία σοκολατίνα;” Δεν νομίζω, βλέποντάς με, να σας εκπλήσσει αυτό! (γέλια)».
Το blog μου
«Δεν φτιάχνω κανένα ιmage με το Blog. Αυτό είμαι. Μια κουμπάρα που γράφει για τους κουμπάρους της. Να γράψω πως τσακώνομαι με τον άνδρα μου; Γιατί; Αφού δεν συμβαίνει. Δεν τσακωνόμαστε ποτέ. Εντάσεις υπάρχουν, αλλά από την αρχή των 28 χρόνων του κοινού μας βίου είχαμε πάρει μια απόφαση: δεν έφευγε κανένας από την πόρτα αν πρώτα δεν λύναμε την όποια διαφωνία. Ας πούμε, οι πιο μόνιμες διαφωνίες μας είναι πολιτικές. Νομίζω πως είμαστε το μοναδικό ελληνικό αυτοκίνητο που στις εκλογές κυκλοφορεί με διαφορετικές σημαίες στα 2 παράθυρα. Η ζωή μου είναι ένα καθημερινό γλέντι. Ακόμα και όταν πριν 10 χρόνια η κρίση μάς χτύπησε την πόρτα –και μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα– δεν άλλαξε η σχέση μας, όπως και το κέντημα παρέμενε και τότε το καταφύγιό μου. Παλιά με χαρακτήρισαν σύγχρονη Λωξάνδρα. Το θεώρησα τιμητικό τίτλο. Το σπίτι μου είναι “Λάβετε φάγετε”, είναι ανοιχτό ανά πάσα στιγμή στους πολύ λίγους φίλους μας. Τα παιδιά μου πάλι, ακόμα και τώρα που έχουν μεγαλώσει και ετοιμάζονται να κάνουν τη δικιά τους ζωή, απαιτούν να κάνουμε διακοπές μαζί. Είμαστε μια δεμένη οικογένεια, που μπορεί στα μάτια κάποιων να φαίνεται πληκτική και άοσμη, αλλά την προτιμώ, από το να είχα να περιγράψω πιο δραματικές καταστάσεις».
Ποιος μίλησε μόνο για γυναίκες;
«Οι ηρωίδες μου και οι ήρωες μου είναι σκυλιά ανήμερα, αλλά είναι πληγωμένοι άνθρωποι. Δεν γράφω για γυναίκες – οι γυναίκες τυγχάνει να διαβάζουν περισσότερο από τους άνδρες, έτσι αναλογικά έχω και περισσότερες αναγνώστριες. Όμως έχω και πάρα πολλούς αναγνώστες – το ξέρω από τα e-mail που λαμβάνω. Έχω λάβει e-mail από μια κοπέλα που μου αποκάλυψε πως ο ψυχολόγος της της πρότεινε να διαβάσει “Την άλλη πλευρά του νομίσματος” για να καταλάβει πώς σκέφτονται οι άνδρες. Έχω φτιάξει ένα βιβλίο εμπνευσμένη από μια ιστορία απιστίας που μου έστειλε ένας 80χρονος αναγνώστης μου».
«Από τον καιρό που έχω μπει σε αυτό το παιχνίδι, και γνωρίζοντας πως υπάρχουν πάρα πολλοί Έλληνες συγγραφείς, έχω τη λαχτάρα να γνωρίσω τη δουλειά τους. Αν μου αρέσει ένα βιβλίο θέλω να διαβάσω ό,τι έχει γράψει. Επίσης, αν ξεκινήσω ένα βιβλίο δεν μπορώ να το παρατήσω. Για παράδειγμα, διάβαζα ένα βιβλίο του Σωτάκη που με δυσκόλευε πολύ. Δεν το παράτησα, ήθελα να μάθω πού το πάει. Έτσι, με δεδομένο πως δεν έχω και πάρα πολύ χρόνο, έχω μείνει στην ελληνική πεζογραφία. Μου είναι και πιο οικεία. Έχω την ανάγκη οι ήρωες να… αισθάνονται ελληνικά. Πρώτα απ’ όλα διαβάζω τα βιβλία που βγαίνουν από τις εκδόσεις μου, γιατί θέλω να δω τι φιλοξενεί το σπίτι μου. Μετά πάω στην υπόλοιπη… γειτονιά».
Ο εκδότης μου
«Ο εκδότης είναι το Α και το Ω για να μπορεί το βιβλίο σου να φτάσει και να μείνει στα βιβλιοπωλεία. Το πρώτο μου βιβλίο, που υπενθυμίζω βγήκε σε άλλον από τον Ψυχογιό εκδότη, δεν υπήρχε καν στις προθήκες. Αν ο εκδότης έκανε όσα έπρεπε να κάνει για την προώθηση του βιβλίου και αυτό δεν πάει, τότε πρέπει να ψάξεις εσύ τους λόγους και να μη μεταθέτεις τις ευθύνες αλλού. Ο Ψυχογιός πιστεύει τους συγγραφείς του, δεν τους παρατάει ακόμα κι αν τα βιβλία τους έχουν πουλήσει 700 αντίτυπα – και υπάρχουν τέτοια παραδείγματα. Όταν βλέπεις έναν τέτοιο ακέραιο άνθρωπο που στις παροχές του είναι εντάξει, νιώθεις ασφαλής. Γιατί υπό το κράτος της ανασφάλειας δεν μπορείς να δουλέψεις σωστά. Ο Ψυχογιός είναι ένας κιμπάρης άνθρωπος και εκδότης. Το 2010 ο σύζυγός μου είχε μια ιδέα: να βγάλουμε ένα βιβλίο με διηγήματά μου και να μην πάρω ούτε εγώ ούτε ο εκδότης μου τα ποσοστά μας και όλα τα χρήματα να πάνε στο ΚΕΘΕΑ Διάβαση. Το προτείναμε, ο Ψυχογιός όχι μόνο δέχτηκε, αλλά έβαλε και από την τσέπη του λεφτά. 58.000 ευρώ δόθηκαν στο ΚΕΘΕΑ. Το 2011, 10 λεπτά από κάθε βιβλίο του που πωλείται πήγαν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς».
Ένα βιβλίο μυστηρίου για ένα κορίτσι που μεγαλώνει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει τον εαυτό του, αλλά και το κατά πόσο ο Αμερικανός πατέρας του ήταν μπλεγμένος με την Απριλιανή χούντα
Μιλήσαμε για το νέο του βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για τη μονίμως φευγαλέα αίσθηση της μητέρας του, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη πλάθει την προσωπική ιστορία
19°
