«Μαύρη Μπίρα»: έγκλημα στην Πόλη

Μπορεί η ιστορία ενός εγκλήματος να ξεκινήσει πίνοντας «Μαύρη Μπίρα» σε ένα μπαρ της νυκτερινής Αθήνας; Κι όμως, ένας ζογκλέρ βρίσκεται νεκρός και ένας πλανόδιος μουσικός της Ερμού, αναζητά τον ένοχο. Η Αθήνα του Γιάννη Μαρή, του Ορφέα Καραβία και του Νίκου Μαράκη, γίνεται η Αθήνα της Κρίσης του Βασίλη Δανέλλη.

Ο δημοσιογράφος Β. Δανέλλης ανήκει στη νέα γενιά των συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων. Η «Μαύρη Μπίρα», είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Ως συγγραφέα βέβαια, τον γνωρίσαμε πρώτη φορά το 2009 στη συλλογή Ελληνικά εγκλήματα 3 (εκδ. Καστανιώτη).

Τα τελευταία χρόνια, ζει μόνιμα στην Κωνσταντινούπολη και νοσταλγεί γράφοντας για την Αθήνα. Τον ανακρίναμε για τα πρόσφατα εγκλήματα του. Λόγω όμως έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, αφέθηκε ελεύθερος για να σχεδιάσει τα επόμενα…

Ποιά ήταν η αφορμή για να αρχίσεις να γράφεις αστυνομικές ιστορίες;

Μου ζητήθηκε να γράψω ένα διήγημα για τη ραδιοφωνική εκπομπή «Κλέφτες & Αστυνόμοι στον 902», όπου αφηγητής ήταν ο Δημήτρης Πουλικάκος. Έτσι λοιπόν έγραψα την πρώτη μου αστυνομική ιστορία. Ακολούθησαν κι άλλες για την ίδια εκπομπή και ύστερα ένα διήγημά μου δημοσιεύτηκε στη συλλογή «Ελληνικά εγκλήματα 3» (εκδ. Καστανιώτη) για να ακολουθήσει άλλο ένα στα «Ελληνικά εγκλήματα 4» και ένα ακόμα στην «Είσοδο Κινδύνου» (εκδ. Μεταίχμιο) που ήταν και η πρώτη συλλογική προσπάθεια της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας, της οποίας είμαι μέλος. Ύστερα ήταν θέμα χρόνου να γράψω το πρώτο μου μυθιστόρημα. Η αφορμή λοιπόν ήταν η πρόσκληση που έλαβα να συμμετάσχω με ένα διήγημα μου στην εκπομπή «Κλέφτες & Αστυνόμοι στον 902». Όσο για τα αίτια; Αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

Η διαδικασία για να γραφτεί ένα βιβλίο είναι δύσκολη;

Το να γράφεις ένα βιβλίο είναι μια πολύ προσωπική εμπειρία που ο καθένας φαντάζομαι ότι τη βιώνει με διαφορετικό τρόπο. Στη δική μου περίπτωση μοιάζει με ανάγνωση. Ακούγεται κάπως παράδοξο, αλλά εξηγείται εύκολα. Μπορεί να γνωρίζω εξαρχής πως θα τελειώσει το βιβλίο, κατά τη διάρκεια της συγγραφής ωστόσο δεν παύω να βρίσκομαι αντιμέτωπος με εκπλήξεις. Οι χαρακτήρες εξελίσσονται διαφορετικά από ότι είχα προβλέψει, καινούριοι ξεπηδούν από το πουθενά, περιστατικά που δεν είχα σκεφτεί, λαμβάνουν χώρα. Είναι λοιπόν μια ευχάριστη, παραγωγική διαδικασία, ακόμα και όταν βρίσκεσαι αντιμέτωπος με δυσκολίες.

Ο Ανδρέας, ο ήρωας της "Μαύρης Μπίρας" μοιράζεται τις σκέψεις του με τον αναγνώστη, μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο. Αναγνωρίζεις στον Ανδρέα στοιχεία του Βασίλη;

Ο Ανδρέας είναι δημιούργημα μου, οπότε είναι λογικό να υπάρχουν μεταξύ μας κάποιες ομοιότητες. Παρόλα αυτά, δεν ήμουν αρκετά ματαιόδοξος ώστε να τον πλάσω κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση μου και ως εκ τούτου δεν είναι αντανάκλαση του εαυτού μου. Θα έλεγα ότι περισσότερο μοιραζόμαστε ορισμένες απόψεις για την Αθήνα και τους κατοίκους της, παρά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά είτε στην εμφάνιση είτε στον χαρακτήρα.

Η "Μαύρη Μπίρα" είναι ένα μυθιστόρημα για την Αθήνα γραμμένο όμως στην Κωνσταντινούπολη. Διακρίνεις κοινά στοιχεία ανάμεσα στις δυο αυτές πόλεις;

Η αλήθεια είναι ότι όσο ζούσα στην Αθήνα ονειρευόμουν το Λος Άντζελες του Ελρόι, τη Βαρκελώνη του Μονταλμπάν, το Μέχικο Σίτι του Τάιμπο, τη Μασσαλία του Ιζό και του Ατιά και άλλες νουάρ μεγαλουπόλεις του κόσμου και χρειάστηκε τελικά να φύγω μακριά της για να γυρίσω σε αυτή μέσα από τις σελίδες του δικού μου πλέον βιβλίου. Η Αθήνα είναι, κατά τη γνώμη μου, μία από τις πιο νουάρ πόλεις του κόσμου με κακόφημες γειτονιές, βρόμικους δρόμους, ένα μεγάλο λιμάνι, τη δική της Chinatown, τα Εξάρχεια και φυσικά τα αστραφτερά Βόρεια προάστια. Η Κωνσταντινούπολη είναι επίσης μια νουάρ πόλη, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Δεν τίθεται θέμα σύγκρισης. Η Πόλη είναι υπερτριπλάσια της Αθήνας, χτισμένη στο πιο μαγικό σημείο του πλανήτη, τα στενά του Βοσπόρου, κοσμοπολίτικη.

Η Κωνσταντινούπολη είναι μια πόλη μυστηρίου;

Δεν χρειάζεται να το πω εγώ. Η Κωνσταντινούπολη έχει εμπνεύσει αρκετούς από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες και σκηνοθέτες του κόσμου, οι οποίοι της έχουν αφιερώσει ορισμένα από τα καλύτερα έργα τους. Σίγουρα είναι μαγική, γιατί είναι ταυτόχρονα γοητευτική και τρομακτική, οικεία και άγνωστη, πλούσια και φτωχή, ευρωπαϊκή και οριεντάλ, πανέμορφη και γεμάτη ασχήμιες. Είναι η πόλη των αντιθέσεων και αυτό σίγουρα την κάνει μυστηριώδη.

Ποιό θα ήταν το ιδανικό μέρος για να διαπραχθεί ένα έγκλημα στην Πόλη και ποιός θα ήταν ο αυτουργός;

Στην προεδρική σουίτα του Pera Palace από έναν τσιγγάνο βιρτουόζο του κλαρίνου, στη συμβολή του Κεράτιου κόλπου με τον Βόσπορο από έναν μεθυσμένο μεγιστάνα για μια μπουκιά μπαλούκ εκμέκ, στις φαβέλες του Ταρλάμπασι από ένα (ανδρικό) μοντέλο των Mavi Jeans για τα μάτια μιας Κούρδης τραγουδίστριας… Θέλει σκέψη.

Έχεις σκεφτεί να δημιουργήσεις έναν ήρωα σαν τον Ηρακλή Πουαρό, τον αστυνόμο Μπέκα ή τον αστυνόμο Χαρίτο;

Προτιμώ να δημιουργώ καινούριους ήρωες σε κάθε ιστορία. Κάθε χαρακτήρας είναι περιορισμένος, εγκλωβισμένος θα έλεγα, σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία αναγκαστικά καθορίζουν τις κινήσεις και τις συμπεριφορές του, επομένως και την πλοκή της ιστορίας. Δημιουργώντας διαφορετικούς πρωταγωνιστές κάθε φορά, έχεις περισσότερες δυνατότητες, περισσότερες ελευθερίες στον τρόπο αφήγησης, αλλά και στον τρόπο προσέγγισης των θεμάτων που θες να διαπραγματευτείς. Για παράδειγμα, αλλιώς αντιμετωπίζει τους μετανάστες ένας αστυνομικός, αλλιώς ένας πλανόδιος μουσικός που ζει ανάμεσα τους.

Ο τόπος εγκλήματος του δεύτερου βιβλίου σου θα είναι άραγε η Πόλη;

Δεν ξέρω αν θα είναι στο επόμενο βιβλίο, σίγουρα πάντως θα με ενδιέφερε κάποια στιγμή να γράψω μια ιστορία με φόντο την Κωνσταντινούπολη. Η πόλη (με μικρό «π») είναι πάντα η πραγματική πρωταγωνίστρια στις ιστορίες μου. Προς το παρόν, νιώθω την ανάγκη να διηγηθώ ιστορίες που αφορούν την Αθήνα, τους κατοίκους της και τα προβλήματα τους. Ταυτόχρονα ωστόσο, τριγυρίζω στους δρόμους της Πόλης, συλλέγω –και κολλάω μεταξύ τους πρόχειρα- εικόνες και μικρές καθημερινές ιστορίες και ελπίζω κάποια στιγμή στο μέλλον να τις αξιοποιήσω σε κάποιο διήγημα ή μυθιστόρημα.

Γιατί επέλεξες να ζήσεις στην Πόλη;

Για προσωπικούς λόγους, αλλά δεν θα μπορούσα να μείνω αν δεν μου άρεσε κιόλας. Από μικρός ονειρευόμουν την Πόλη, ασκούσε μια ιδιαίτερη μαγεία στο εφηβικό μυαλό μου. Ήθελα να δω από κοντά τους μιναρέδες της, να διασχίσω τις γέφυρες που ενώνουν την Ευρώπη με την Ασία, να μυρίσω τα μπαχάρια της που στοιβάζονται μέσα στους λαβυρίνθους αρχαίων αγορών. Αν δεις τη βιβλιοθήκη μου, υπάρχουν ράφια ολόκληρα με βιβλία σχετικά με την Πόλη, τα οποία είχα διαβάσει πολύ πριν την επισκεφτώ. Έτσι όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, πριν πολλά χρόνια, να έρθω για πρώτη φορά, έσπευσα να την αδράξω. Μόνο που τότε δεν μπορούσα να φανταστώ ότι μια μέρα θα με έπαιρνε μόνιμα στην αγκαλιά της.

Η «Μαύρη Μπίρα» κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Καστανιώτη.