Σονέτα σε τονισμό μεταμοντέρνο
H ποιήτρια Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου γράφει στην A.V. για τη νέα ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Σονέτα της συμφοράς» (Πατάκης 2011)
![13661-30478.jpg 13661-30478.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2011/04/13/13661-30478.jpg)
Αν οι «Διακοπές στην πραγματικότητα» είναι, όπως πιστεύω, το βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού με το μεγαλύτερο ως τώρα λυρικό εύρος, τα «Σονέτα της συμφοράς» είναι το βιβλίο του με το μεγαλύτερο αντιλυρικό σθένος. Όπως από την αρχή προϊδεάζει ο αυτοσαρκαστικός του τίτλος, πρόκειται για μια άριστα μελετημένη στρατηγική υπονόμευσης της παράδοσης ως προς τη βασική της αξίωση για κλειστή φόρμα, για λυρικό σχέδιο - φορέα της λυρικής αναπνοής. Εβδομήντα πέντε δεκατετράστιχες ποιητικές ενότητες –τάχα σονέτα– μιας σύνθεσης που, εντούτοις, μοιάζει ενιαία, εκτεταμένο συνθετικό ποίημα, συναιρούν κατά τρόπο ευφυή και απολαυστικό όλες τις ως τώρα κατακτήσεις του ποιητή σ’ ένα τοπίο που τις εμπεριέχει και τις υπερβαίνει ταυτόχρονα προς μια διαφορετική κατεύθυνση. Το ειρωνικό, σατιρικό, σαρκαστικό και αυτοσαρκαστικό στοιχείο επενδύεται σε μια κοσμοθεωρητική και ενίοτε φιλοσοφική παρατήρηση-κατάθεση, οι συνομιλίες ενός λόγιου πνεύματος με την τέχνη που το τρέφει εκβάλλουν σε καθαρή, «σωματική» θα έλεγα σχέση-εμπειρία των πραγμάτων που η λογιοσύνη ταξινομεί. Και το κυριότερο: Η ευστοχότατη χρήση του β΄ ενικού προσώπου ως βασικού μέσου της ποιητικής αφήγησης ποικίλλει από τον εσωτερικό μονόλογο ως την αποδραματοποιημένη, ελεγχόμενη εξομολόγηση και από την αποτίμηση, διά της αναδρομής, του βίου και των επιλογών του, ως την καταγγελία των αντικειμενικών περιστάσεων που επιδρούν σ’ αυτές και τον καθορίζουν. Αυτό το ευρηματικότατο κυρίαρχο β΄ ενικό δημιουργεί την ψευδαίσθηση της απεύθυνσης, προσδίδει τη χαρακτηριστική δραματικότητα ενός σκιώδους διαλόγου, εμπλέκει παραισθητικά τον αναγνώστη πότε με το σχολιαστή και πότε με το σχόλιο (και πάντα με την όλη κατασκευή) και απηχεί τη ζωτικότητα του προφορικού τόνου με έναν ισχυρά διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι είχαμε ως τώρα μάθει να αναγνωρίζουμε ως τέτοιο. Αίσθηση που ισχυροποιεί περισσότερο η πλήρης σχεδόν απουσία της εικόνας και της μεταφοράς, των βασικών «ποιητικών» μέσων, η δε σκιαγράφηση της εσωτερικής ζωής γίνεται με τη δυναμική της κυριολεξίας, του παραλληλισμού, του υπαινιγμού ή, έστω, του επίμονου ψιθύρου. Έτσι οι αυστηρές συντεταγμένες του σονέτου, που ανακαλούνται προγραμματικά, απομυθοποιούνται εντελώς μέσα από τα κενά που αναγκαστικά αφήνει αυτός ο άμεσος, υπαινικτικός, «φυσικός» λόγος και τα ποιήματα, μέσα από τη μικρή τους έκταση, προλαβαίνουν περιέργως να αστράψουν από τη διάθλαση μιας ψυχικής ή διανοητικής περιπέτειας ή να εκπέμψουν το σήμα μιας αλήθειας. Με μόνη ένσταση την εξάντληση απ’ εδώ και μπρος της προσωπικής του μυθολογίας, προς την οποία έχει σταθερά καταφύγει ο Χάρης Βλαβιανός σε όλα τα ως τώρα ποιητικά του βιβλία, τα «Σονέτα της συμφοράς» είναι πράγματι το ισχυρά νέο στη δουλειά του, με καθαρό τον κώδικα της αυστηρής του ποιητικής και καθαρότερο τον εγγενή δυναμισμό της.
* H Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 2008 για τη συλλογή της «Λιμός» (Νεφέλη 2007).
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Μια συζήτηση για το βιβλίο της «Πρόσωπα του μύθου, του θρύλου, της μουσικής» και το πώς οι μύθοι και οι θρύλοι εικονογραφούν ένα είδος πρωτόγονης ψυχολογίας
«Η ζωή με το δικό σου φως» του Abdellah Taïa είναι μια γοητευτική καταβύθιση σ’ έναν κόσμο άγνωστο, σκληρό και ανθρώπινο, όπου οι κατηγοριοποιήσεις και οι κανόνες της Δύσης δεν χωρούν
Μια συζήτηση με τους συγγραφείς για τον ρόλο του επιχειρείν στη δημοκρατία
Ο υδράργυρος ανεβαίνει και τα συναισθήματα στις σελίδες κορυφώνονται
Τα βιβλία που θα προσθέσουμε στις καλοκαιρινές μας αναγνώσεις
Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα
«Το τρίτο στεφάνι», οι περιπέτειες του λογοτέχνη με τον νόμο στην Αυστραλία και η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα καταγράφονται στο βιβλίο «Το Τέρας και ο Κολοσσός»
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.