Τι να διαβάσω το σαββατοκύριακο;

Μισέλ Ουελμπέκ - Υποταγή

εκδ. Εστία, σελ. 308

Ένας συναρπαστικός πολιτικός και ηθικός μύθος από τον προβοκάτορα των γαλλικών γραμμάτων.

Σε μια Γαλλία αρκετά κοντινή στη σημερινή, ένας άντρας ακολουθεί πανεπιστημιακή καριέρα. Η διδασκαλία τον ενδιαφέρει ελάχιστα, προσδοκά μια βαρετή αλλά ήρεμη ζωή, μακριά από τα μεγάλα ιστορικά δρώμενα. Ωστόσο, οι δυνάμεις που δρουν στη χώρα έχουν διασπάσει το πολιτικό σύστημα, επιφέροντας τελικά την κατάρρευσή του. Αυτή η εσωτερική ρήξη χωρίς αναταράξεις, χωρίς αληθινή επανάσταση, εξελίσσεται σαν εφιάλτης.

Πώς θα αντιδράσει η κοινωνία και ο ήρωας όταν θα έρθουν αντιμέτωποι με τις βεβαιότητες του Ισλάμ; Ο Ουελμπέκ και κάνει σε ένα δυνατό σχόλιο για το σύγχρονο δυτικό κόσμο και μια συγκλονιστικά και ανατριχιαστικά αληθοφανή προβολή στο κοντινό μέλλον.

Το ταλέντο του συγγραφέα, η οραματική του δύναμη, μας παρασύρουν σε ένα αμφίσημο και ολισθηρό έδαφος· το βλέμμα του στον γηράσκοντα πολιτισμό μας κάνει να συνυπάρχουν σε αυτό το μυθιστόρημα ποιητικές διοράσεις, κωμικές σκηνές και μια μοιρολατρική μελαγχολία.

Χρήστος Α. Χωμενίδης - Νεαρό άσπρο ελάφι

εκδ. Πατάκη, 2016, σελ. 317, € 16,60

Ο συγγραφέας της βραβευμένης «Νίκης», έρχεται με το νέο του βιβλίο με τίτλο «Νεαρό άσπρο ελάφι» να υμνήσει την αθανασία της αγάπης.

Πρώην συγγραφέας, πρώην άνθρωπος του κόσμου, πρώην όμορφος, ο Μηνάς Αβλάμης έχει αποσυρθεί εδώ και εφτά χρόνια στην Κέρκυρα. Έχει διαλέξει μια καθημερινότητα κενή από συγκινήσεις και από κραδασμούς.

Είναι αποφασισμένος να μην την αλλάξει ποτέ και για κανένα λόγο. Το νεαρό άσπρο ελάφι θα τον ξαναβγάλει ξαφνικά στο δρόμο και θα τον οδηγήσει σε μια πόλη αλλόκοτη της Δυτικής Μακεδονίας. Εκεί θα έρθει αντιμέτωπος με ολόκληρο το παρελθόν του. Τα πιο δικά του πρόσωπα, οι πιο έντονες σχέσεις της ζωής του, θα τον κυκλώσουν για να τον δικάσουν ή για να τον συγχωρήσουν. Μονάχα όμως ο ίδιος ο Μηνάς Αβλάμης μπορεί να εξιλεωθεί για τη φριχτή, κρυφή αμαρτία που τον συνέτριψε ένα απόγευμα ανοιχτά της Τήνου... Το ένατο μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη, είναι ένα ειλικρινές, εξομολογητικό βιβλίο, για το όποίο ο συγγραφέας συγκινημένος δήλωσε: «είναι η ματιά μου, για το τι σημαίνει να είσαι πενήντα ετών, σήμερα, εδώ».

Το «Νεαρό άσπρο ελάφι» είναι ένα μυθιστόρημα για τις παιδικές μας συγκινήσεις, για τους εφηβικούς μας έρωτες και για τις ενήλικες πανωλεθρίες μας. Συνδυάζοντας το ψυχεδελικό ύφος των παλιότερων βιβλίων του με την υπαρξιακή αγωνία των πιο πρόσφατων, συνθέτει μια προσωπική κατάβαση στον κόσμο των χαμένων παθών και απολαύσεων, που λίγο θέλουν για να ζωντανέψουν. Ή για να βρικολακιάσουν.

Atul Gawande - Εμείς οι θνητοί - Τα όρια της ιατρικής και τι έχει πράγματι σημασία, όταν το τέλος πλησιάζει

μτφ. Λύο Καλοβυρνάς, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, σελ. 350, €18,00

Πώς οι άνθρωποι βιώνουν το τέλος της ζωής τους; Η ιστορία της ιατρικής είναι γεμάτη θαυματουργά επιτεύγματα που βελτίωσαν θεαματικά την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής και παρέτειναν εντυπωσιακά τη διάρκειά της. Όμως, μπροστά στα γηρατειά και στο θάνατο η ιατρική στέκεται αμήχανη.

Ο Ατούλ Γκαουάντε συνδυάζει ανθρώπινες ιστορίες με την προσωπική του περιπλάνηση στο πεδίο της γηριατρικής και της οργανωμένης φροντίδας των ηλικιωμένων. Ο συγγραφέας επιχειρεί μια συγκινητική, επίμονη και ειλικρινή αναζήτηση εκείνων των επιλογών που εξασφαλίζουν μια ζωή με αυτοτέλεια, χαρά και αξιοπρέπεια.

«Έμαθα πολλά στην Ιατρική Σχολή, αλλά σίγουρα δεν έμαθα τίποτα για τη θνητότητα. Ναι μεν μου έδωσαν ένα αφυδατωμένο, άκαμπτο πτώμα για να το ανοίξω και να μελετήσω τα εσωτερικά όργανα, αλλά μοναδικός σκοπός ήταν να αποκτήσω γνώσεις για την ανθρώπινη ανατομία. Τα εγχειρίδια της Σχολής δεν ανέφεραν σχεδόν τίποτα για τα γηρατειά, την ανημπόρια που τα συνοδεύει ή τη διαδικασία του θανάτου. Τίποτα για το πώς εκτυλίσσεται αυτή η διαδικασία, πώς οι άνθρωποι βιώνουν το τέλος της ζωής τους και πώς αυτή η ιστορία επηρεάζει τους δικούς τους ανθρώπους – όλα τούτα φαίνονταν περιττά. Σκοπός της ιατρικής εκπαίδευσης, όπως το βλέπαμε εμείς ως φοιτητές αλλά κι όπως το έβλεπαν οι καθηγητές μας, ήταν να μάθουμε να σώζουμε ζωές, όχι να διαχειριζόμαστε τον θάνατο.»

Δεν είναι τυχαία #1 best-seller των New York Times, όπως δεν είναι τυχαίες και οι επιλογές των Πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης.

Χριστίνα Πουλίδου - Άνω κάτω

εκδ. Μεταίχμιο, σελ.437, € 14,94

Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα ηθογραφίας που εκτυλίσσεται στη Σύρο της Κατοχής και του σήμερα. Η Άνω Σύρος και ο «Γυαλός» – η Ερμούπολη. Οι λόφοι και το λιμάνι. Μια πόλη όπου ανεβαίνεις ή κατεβαίνεις, που κατοικείται από φραγκοσυριανούς και ορθόδοξους, ένα κοσμοπολίτικο αμάλγαμα που ζωντανεύει μέσα από μια αφήγηση σε δύο χρόνους.

Ερμούπολη, προπολεμικά. Η ζωή της δεκάχρονης εργάτριας Μαρουλίνας αλλάζει όταν προβιβάζεται σε δούλα στο σπιτικό του κυρ-Μάρκου και της κυρα-Ευθυμίας. Μέσα από τα μάτια της παρακολουθούμε πώς ζει η μεσοαστική τάξη της πόλης που θα δοκιμαστεί στα οδυνηρά χρόνια της Κατοχής.

Ερμούπολη, στα χρόνια της Κρίσης. Η Ερμιόνη εγκαθίσταται στο νησί ακολουθώντας τους οικογενειακούς δεσμούς του άντρα της. Μέσα από τα δικά της μάτια αυτή τη φορά παρακολουθούμε τη σημερινή εικόνα της συριανής κοινωνίας, τις ανησυχίες και τα προβλήματά της.

Από τη Μαρουλίνα ως την Ερμιόνη, ένα κόκκινο νήμα συνδέει τους δυο κόσμους. Ένα νήμα, αόρατο και βαρύ, καθώς σέρνει όσα έμειναν ανείπωτα στην κοινωνία της Σύρου – όπως συνήθως συμβαίνει στις κοινότητες των ανθρώπων.

Η πρώτη συγγραφική απόπειρα της βραβευμένης δημοσιογράφου Χριστίνας Πουλίδου (Θούριος, Αυγή, Πρώτη, 24 Ώρες, Επενδυτής, ΑΠΕ, 9.84, Flash, Planet, City FM) είναι ένα μυθιστόρημα που τα έχει όλα: και ηθογραφία και ιστορία και παραμύθι και κοσμοπολιτισμό. Διαβάζεται απνευστί.

Δημήτρης Σκάλκος - Αλλάζει η Ελλάδα; Η πολιτική οικονομία των μεταρρυθμίσεων

εκδ. Επίκεντρο, σελ. 160, € 9

Η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει μια φιλόδοξη δέσμη διαρθρωτικών αλλαγών με στόχο τον ριζικό μετασχηματισμό της οικονομίας της, που θα της επιτρέψει να απεγκλωβιστεί από το πολύχρονο βαθύ τέλμα όπου βρίσκεται. Μέσα από την επισκόπηση των κύριων υποθέσεων της πολιτικής οικονομίας των μεταρρυθμίσεων επιχειρούμε μια προσέγγιση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ελληνικής περίπτωσης προκειμένου να απαντηθεί το (σχεδόν υπαρξιακό) ερώτημα: Μπορούμε και με ποιους τρόπους να υπερβούμε τις ακαμψίες της «μπλοκαρισμένης κοινωνίας»;

Στα κείμενα του βιβλίου αυτού ο συγγραφέας, εκκινώντας από μια φιλελεύθερη οπτική, προσεγγίζει μία σειρά ερωτημάτων σχετικά με τις μεταρρυθμιστικές διαδικασίες, σε μία προσπάθεια κατανόησης των όσων συμβαίνουν στην Ελλάδα της κρίσης και των Μνημονίων. Στη χώρα επιχειρείται ένα είδος «έξωθεν ωθούμενου εκσυγχρονισμού» θεσμών και δομών, που όμως προσκρούει στους περιβόητους εσωτερικούς παράγοντες.

Οι αλλαγές που επιχειρούνται τα τελευταία χρόνια υπό την εποπτεία των διεθνών θεσμών, συνδέονται με όρους οικονομικής και θεσμικής πολιτικής. Επιζητείται κατ’ ουσίαν να επέλθει μετάβαση από τον εσωστρεφή πελατειακό καπιταλισμό της μεταπολίτευσης σε μια ανοιχτή οικονομία και κοινωνία που θωρακίζεται με κατάλληλους θεσμούς.

Κάτι ανάλογο, σημειώνει ο Πάνος Καζάκος στον πρόλογο του βιβλίου, συνέβη και στο πλαίσιο της αμερικανικής βοήθειας προς την Ελλάδα το 1947, όπου η βοήθεια συνδέθηκε με όρους και εποπτεία, πράγμα που προκάλεσε τριβές με πολιτικούς και τμήματα της οικονομικής ελίτ και της γραφειοκρατίας. Οι προσαρμογές που συνιστούν τα μνημόνια έρχονται σε

μετωπική σύγκρουση με παγιωμένες πρακτικές και συμπεριφορές, κληροδοτημένους τυπικούς θεσμούς και ιδεοληψίες.

Γιώργος Κακουλίδης - Μίστερ Μπούλντογκ

εκδ. Λιβάνης, σελ. 224, €13,41

Τι θέλουν από µας, σκεφτόµουν. Παλιότερα, αν κάποιος ξενέρωτος ερχόταν στην πιάτσα, οι βετεράνοι, χωρίς να σηκώσουν το κεφάλι, θα φώναζαν: «ψόφα, κάθαρµα!». Ούτε «ποιος είστε;» ή «τι θέλετε;», απλά: «ψόφα, κάθαρµα!».

Αυτό άλλαξε κι έτσι άνοιξαν οι θύλακοι και µπήκαν τα δαιµόνια της ευγένειας και του καθωσπρεπισµού. Πίστευα πως αυτό συνέβαινε µόνο και µόνο για να βάλουµε κάποιον στο χέρι και, όσο να ’ναι, οι γνωριµίες βοηθούσαν σ’ αυτό. Λάθος. Οι άλλοι είναι πάντα πιο πολλοί, σε κυκλώνουν στο πι και φι και στο τέλος βγαίνουν νικητές. Για την ακρίβεια, σ’ τα παίρνουν όλα, και αυτό είναι το µάθηµα που λάβαµε. Μας ψώνιζαν εκείνοι και όχι εµείς, όπως νοµίζαµε. Σε πλησιάζουν στην αρχή, γιατί η ζωή τους είναι άδεια, άδεια εφ’ όλης της ύλης, και θέλουν να ζεσταθούν. Φυσικά υπάρχουν κι αυτοί που καίγονται µπροστά µας, ενώ εµείς σφυρίζουµε αδιάφορα...

Το νέο βιβλίο του ποιητή, συγγραφέα και ζωγράφου Γιώργου Κακουλίδη είναι μυθιστόρημα και βιωματικό ρεπορτάζ. Μιλάει γι’ αυτούς που υπάρχουν και καίγονται μπροστά μας ενώ εμείς σφυρίζουμε αδιάφορα, για τη διαφορά της χαριτωμένης, ευγενούς αλητείας από τους «επαγγελματίες» λούμπεν.

Γιάννης Καλπούζος Σέρρα - Η Ψυχή του Πόντου

εκδ. Ψυχογιός, σελ. 640, € 16,92

Σέρρα, είναι ο ποντιακός χορός της φωτιάς και στον Πόντο μας μεταφέρει με το νέο του ιστορικό μυθιστόρημα ο Γιάννης Καλπούζος.

Ενόψει του εκτοπισμού των Αρμενίων από την Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915, ένα κορίτσι που μοιάζει να το ζωγράφισε ο ίδιος ο Θεός καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου. Στην Ορντού ένα άλλο κορίτσι εύπορης ελληνικής οικογένειας ετοιμάζεται για τον γάμο της και πασχίζει να οραματιστεί το μέλλον μ’ έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει.

Ο χαρισματικός, θρήσκος και θεματοφύλακας των ηθών της εποχής Γαληνός Φιλονίδης διχάζεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες∙ δοκιμάζεται εμπρός στις ιδέες του∙ έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και το μίσος∙ συντρίβεται και θέτει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο.

Στο παρασκήνιο της μυθοπλασίας ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών∙ η ομογενοποίηση των φυλών με συνδετικό κρίκο μα και άλλοθι τη θρησκεία∙ ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές∙ η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης∙ οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν∙ τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν με αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και σφοδρό ψύχος τον χειμώνα∙ οι πόθοι, τα πάθη και τα δεινά των Ποντίων.

Σωλ Μπέλοου - Χέρτσογκ

μτφ. Δημήτρης Στεφανάκης, σελ. 486, €15,26

«Ένα αριστούργημα» για το έγκυρο «The New York Times Book Review», το βαθυστόχαστο μυθιστόρημα του βραβευμένου με Νόμπελ και Πούλιτζερ Σωλ Μπέλοου επανεκδίδεται από τις εκδ. Καστανιώτη.

Για το γιο και την κόρη του ήταν ένας στοργικός αλλά κακός πατέρας. Για τους γονείς του ήταν ένα αχάριστο παιδί. Για την πατρίδα του ένας αδιάφορος πολίτης. Για τον αδερφό και την αδερφή του, στοργικός αλλά απόμακρος. Με τους φίλους του, ένας εγωίσταρος. Στην αγάπη, νωθρός. Στο μυαλό, κουτός. Σε ζητήματα δύναμης, παθητικός. Και όσον αφορά την ψυχή του, μια ζωή υπεκφυγές.

«Κι αν μου ’χει στρίψει, τι μ’ αυτό», σκέφτηκε ο Μόουζες Χέρτσογκ. Έχοντας ήδη αποτύχει ως δάσκαλος και συγγραφέας, ως πατέρας και

σύζυγος, ανακαλύπτει ξαφνικά πως δεν είναι απλώς το θύμα μιας οικογενειακής συνωμοσίας, στην οποία συμμετείχαν η δεύτερη σύζυγός του και ο καλύτερός του φίλος, αλλά, όπως όλοι μας, θύμα μιας ευρύτερης πλεκτάνης που στήνει καθημερινά σε βάρος μας ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Ένα μόλις βήμα πριν από τη νευρική κατάρρευση, καταφέρνει να αντιπαρατεθεί στον κοινωνικό παραλογισμό και στην αναλγησία. Κι ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να ταυτιστεί μαζί του σε αυτή την αντιπαράθεση.

Σαλμάν Ρουσντί - Δύο χρόνια, οχτώ μήνες και είκοσι οχτώ νύχτες

εκδ. Ψυχογιός, μτφ. Ευθυμία Τσιρώνη, σελ. 440, €15.93

Στο κοντινό μέλλον, στον απόηχο της σφοδρής καταιγίδας που πλήττει την πόλη της Νέας Υόρκης, ανατέλλει η εποχή των παραδοξοτήτων. Ένας καθ’ όλα προσγειωμένος κηπουρός ανυψώνεται ξαφνικά από το έδαφος και μένει να αιωρείται. Ένας κομίστας ξυπνάει στο δωμάτιό του για να βρεθεί αντιμέτωπος με μια μυστηριώδη οντότητα, εντυπωσιακά όμοια με τον Ινδό ήρωα που ο ίδιος δημιούργησε με το πενάκι του. Ένα εγκαταλειμμένο από τη μητέρα του μωρό διαθέτει την έμφυτη ικανότητα να εντοπίζει τη διαφθορά και να σημαδεύει τους ενόχους με δερματικά έλκη. Μια σαγηνευτική χρυσοθήρας θα επιστρατευτεί για να πολεμήσει δυνάμεις ισχυρότερες από κάθε φαντασία.

Δεν το γνωρίζουν, αλλά όλοι κι όλες τους κατάγονται από τα ιδιόρρυθμα πλάσματα που είναι γνωστά ως τζιν και κατοικοεδρεύουν σ’ έναν κόσμο χωρισμένο από τον δικό μας με ένα πέπλο. Αιώνες νωρίτερα η Ντούνια, πριγκίπισσα των θηλυκών τζιν, των τζίνια, ερωτεύτηκε ένα θνητό ορθολογιστή φιλόσοφο και απέκτσαν τεράστιο αριθμό απογόνων, οι οποίοι, ανυποψίαστοι ως προς τις υπερφυσικές ικανότητές τους, εξαπλώθηκαν σε όλη την υφήλιο.

Από τη στιγμή που τα σύνορα των δύο κόσμων θα παραβιαστούν, τα παιδιά της Ντούνια μαζί με τους γήινους βοηθούς τους θα παίξουν ζωτικό ρόλο στον πόλεμο ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, μαχόμενοι επί χίλιες και μία νύχτες – που πάει να πει, δύο χρόνια, οχτώ μήνες και είκοσι οχτώ νύχτες. Είναι μια εποχή συγκλονιστικών ταραχών, στη διάρκεια της οποίας τα λόγια θα γίνουν δηλητήριο, η σιωπή αρρώστια, και κάθε ήχος μια πιθανή κατάρα.

Εμπνευσμένο από τους παραδοσιακούς μύθους της Ανατολής, το μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι είναι ένα αριστούργημα για τις αρχέγονες συγκρούσεις που εξακολουθούν να υφίστανται στον κόσμο μας.

Μάρτιν Πιστόριους - Το αγόρι που δεν ήταν εκεί

εκδ. Διόπτρα, μτφ. Βαγγέλης Γιαννίσης, σελ. 328, €12,92

Ένας νέος άνθρωπος, φυλακισμένος μέσα στο ανήμπορο σώμα του, καταφέρνει επώδυνα αλλά συναρπαστικά να ανακτήσει τη ζωή του, αυτό είναι το Αγόρι, η συγκινητική ιστορία της επιστροφής ενός αγοριού στη ζωή µέσα από τη δύναµη της αγάπης και της πίστης.

Τον Ιανουάριο του 1988 ο Μάρτιν Πιστόριους, δώδεκα χρόνων, αρρώστησε. Πρώτα σταµάτησε να µιλά και στη συνέχεια έπαψε να τρώει. Έπειτα άρχισε να χάνει τις αισθήσεις του και την επαφή του µε το περιβάλλον. Οι γιατροί δεν γνώριζαν τι συνέβαινε. Μέσα σε δεκαοχτώ µήνες είχε καθηλωθεί σε αναπηρικό καροτσάκι, αδυνατώντας να µιλήσει.

Οι γονείς του Μάρτιν πληροφορήθηκαν πως, εξαιτίας µιας άγνωστης ασθένειας, ο γιος τους είχε πια το µυαλό ενός βρέφους και λιγότερο από δύο χρόνια ζωής. Ο Μάρτιν άρχισε να µένει σε ιδρύµατα για παιδιά µε αναπηρίες βαριάς µορφής. Το άγχος και ο πόνος συντάραξαν το γάµο των γονιών του, καθώς και την οικογένειά του. Το αγόρι τους είχε χαθεί. Έτσι νόµιζαν, τουλάχιστον.

Μέσα σε αυτές τις σελίδες, οι αναγνώστες βλέπουν την αντοχή του γονιού, τις συνέπειες µιας λανθασµένης διάγνωσης, τη βία στα χέρια άκαρδων νοσοκόµων και την αντοχή του προδοµένου από το ίδιο του το σώµα Μάρτιν. Παρακολουθούµε επίσης µια ζωή που δηµιουργήθηκε ξανά, την αρχή µιας νέας επιχείρησης και µιας νέας αγάπης – και όλα αυτά, από µια αναπηρική καρέκλα. Η ανάδυση του Μάρτιν από το σκοτάδι του µας προκαλεί να δούµε µε άλλο µάτι τη ζωή µας και να παλέψουµε για ένα καλύτερο αύριο για εµάς αλλά και για τους άλλους.