- CITY GUIDE
- PODCAST
-
25°
Μήπως είσαι ίδιος ο Αριστοτέλης;
H Εύη Σαραντέα ισχυρίζεται ότι μας μοιάζουν οι αρχαίοι. Δες τις ζωγραφιές της στο λεύκωμα «Το εντός Άγαλμα».
![122096-274343.jpg 122096-274343.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2016/03/04/122096-274343_0.jpg)
Ζωγραφίζοντας τον έναν αρχαίο φιλόσοφο μετά τον άλλο, η εικαστικός Εύη Σαραντέα άρχισε να παρατηρεί φίλους και γνωστούς. Άλλοτε είχαν την «κοψιά» του Επίκουρου, άλλοτε του Ησίοδου και άλλοτε του Δημοσθένη. Πώς θα ήταν η όψη των αρχαίων προτομών εάν κάποιος τις ζωγράφιζε ζωντανεύοντας τα χαρακτηριστικά τους, αναρωτιόταν. Για ακόμη μια φορά την απάντηση έδωσε ο Αριστοτέλης ή μάλλον η προτομή του μεγάλου φιλοσόφου στην παραλία της Χαλκίδας.
Με αφετηρία την προτομή και με τα πινέλα στο χέρι, η ζωγράφος ξεκίνησε να φτιάχνει τον Αριστοτέλη. Στην πορεία, χωρίς να μένει ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα, τα παράτησε και άφησε το ημιτελές πορτρέτο του φιλοσόφου στο καθιστικό. Οι δυο τους κοιτάζονταν κατάματα για βδομάδες, ώσπου μια μέρα στο πρόσωπο του Αριστοτέλη άρχισε να εμφανίζεται ο Μάριος, ένας παλιός φίλος.
«Τον Μάριο είχα να τον δω λίγα χρόνια κι έτσι τον κάλεσα στο σπίτι με τη γυναίκα του, τη Λίνα. Παρατηρώντας και συγκρίνοντας το πρόσωπό του με του Αριστοτέλη, βλέπαμε πως είχαν πανομοιότυπο στόμα, αυτιά, μαλλιά, μήκος μύτης, ακόμα και παρόμοιες ρυτιδώσεις στο μέτωπο και τα μάγουλα. Μακεδονικής καταγωγής άλλωστε και οι δύο», αφηγείται.
Η τελική εκδοχή του Αριστοτέλη πήρε τελικά τη χροιά των χειλιών του Μάριου και το πορτρέτο του αποτέλεσε αφορμή για ένα μακρύ ταξίδι έρευνας και δημιουργίας με στόχο τη μετουσίωση γλυπτών σε ζωγραφικές προσωπογραφίες. Έτσι, φτάσαμε σήμερα στην έκδοση αυτού του λευκώματος 39 ζωγραφικών αναπαραστάσεων επιφανών αρχαίων Ελλήνων, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους με τίτλο «Το εντός Άγαλμα».
«Η ευθύνη ήταν μεγάλη», όπως αναφέρει στον πρόλογο, «αλλά δουλεύοντας αργά με τα πινέλα και χρωματίζοντας τα πετρωμένα χαρακτηριστικά, άρχισαν να ζωντανεύουν οικεία πρόσωπα, που κοιτούσαν τη δημιουργό τους».
Οι ομοιότητες με τους σύγχρονους Έλληνες δεν είναι λίγες, αφού όπως λέει και η εικαστικός «μας χωρίζουν μόνο εκατό περίπου γενιές από εκείνους», ενώ σύγχρονες μελέτες Γενετικής έχουν αποδείξει τη γενετική συνέχεια παλαιολιθικών και νεολιθικών πληθυσμών της Νότιας Βαλκανικής Χερσονήσου με αρχαίους και σύγχρονους Έλληνες.
Όσο για την ακρίβεια των αρχαίων προτομών στην απεικόνιση των υπαρκτών προσώπων, φαίνεται πως η απόδοση της «εσωτερικής τους σημασίας» είχε συχνά περισσότερη αξία από την πιστή αναπαράσταση των φυσικών χαρακτηριστικών. Παρατηρήθηκε δηλαδή μια «οπτική γλώσσα» με ποικιλία στην έκφραση της σκέψης, της προσωπικότητας και των συναισθημάτων που αποτυπώνονται στα γλυπτά πρόσωπα.
Αριστοτέλης
Το πορτρέτο βασίστηκε, κατά κύριο λόγο, στη μαρμάρινη προτομή του μουσείου Kunsthistorisches της Βιέννης. Το αντίγραφο θεωρείται ιδιαιτέρως πιστό ως προς την ποιότητα της έκφρασης και των λοιπών λεπτομερειών. Ξένοι μελετητές, ορμώμενοι από προτομές του Αριστοτέλη, τονίζουν τη «στοχαστική έκφραση του προσώπου του, την εσωτερική του ένταση», ενώ διακρίνουν και μια «αξιομνημόνευτη ατομικότητα».
Όμηρος
Βασισμένο στην επινοημένη κεφαλή του Ομήρου, όπως αποδίδεται σε αντίγραφα έργου του 200 π.Χ., που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης, ο Όμηρος παρουσιάζεται ως «ευγενικός γέροντας, με σεβάσμια, ηρωική φυσιογνωμία». Όσο για το μισάνοιχτο στόμα, μοιάζει να «ψιθυρίζει στίχους την ώρα της σύλληψής τους».
Ηρόδοτος
Παρουσιάζεται με ευφυές, εξεταστικό και καλοσυνάτο βλέμμα, ενώ η ζωγραφική του εξεικόνιση βασίζεται σε ερμαϊκή στήλη του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Σωκράτης
Οι Αθηναίοι έστησαν άγαλμα στο Σωκράτη μετά το θάνατό του και έκτοτε η μορφή του εμφανίζεται με δύο τρόπους: είτε φαλακρός, με ελάχιστα μαλλιά και τριγωνική γενειάδα, είτε με πλουσιότερα μαλλιά, γένια και ρυτίδες, έχοντας μια έκφραση ενός «κάποιου πάθους».
Οι αμφισβητήσεις του Σωκράτη για τα πρότυπα της εποχής του, ενοχλούσαν. Έτσι το γλυπτό πορτρέτο του «αποτέλεσε ένα είδος επέκτασης του λόγου του, σαν μια προκλητική ισχυρή δήλωση». Ήταν «το ίδιο ενοχλητικό και απροκάλυπτα περιφρονητικό» με τις ερωτήσεις του ως προς της αρχές της καλοκαγαθίας, που εστίαζαν στην ευγενική κληρονομιά και φυσική τελειότητα των νέων ανδρών.
Σύμφωνα με αρχαίες περιγραφές, ο Σωκράτης ήταν εντυπωσιακά άσχημος και δεν φρόντιζε καθόλου την εμφάνισή του. Ήταν χοντρός, χαμηλού αναστήματος, με διογκωμένη κοιλιά, πλατύ επίπεδο πρόσωπο, κοντή πλατιά μύτη, χοντρά χείλη και μεγάλο στόμα. Το πορτρέτο της Σαραντέα έχει βασιστεί στο αντίγραφο της κεφαλής του, που ανήκει στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης.
Θουκυδίδης
Η «επιβλητική και ισχυρά στοχαστική» μαρμάρινη κεφαλή του Θουκυδίδη, που εκτίθεται στο Holkham Hall στο Norfolk, αποπνέει μία «χαρακτηριστική ευγένεια πνεύματος και ηθικό κύρος». Ευρύ και υψηλό μέτωπο αυλακωμένο με τρεις ρυτίδες, μακρόστενα μάτια, κοντή γενειάδα διαμορφωμένη σε σειρές και δύο μικρές τούφες κάτω από το στόμα, συνθέτουν την εικόνα του αρχαίου ιστορικού.
Το λεύκωμα της Εύης Σαραντέα «Το εντός Άγαλμα», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Mια απεικονιστική περιπλάνηση στον χρόνο
Ένα διήγημα για τα 100 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924
Ένα μυθιστόρημα φαντασίας για παιδιά, κόντρα στις προκαταλήψεις
Ένα μυθιστόρημα φτιαγμένο από εικόνες, φως, νερό, ειλικρίνεια, αγάπη — και καλοκαίρι
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα για την πρώτη του συλλογή διηγημάτων
60 χρόνια από την κυκλοφορία ενός ιστορικού βιβλίου για τα ΜΜΕ
Μιλήσαμε μαζί της για το νέο της βιβλίο «In God we trust»
Για το βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα του Χουάν Βιγιόρο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Carnívora (μετάφραση Χριστίνα Φιλήμονος)
Διαβάστε το ποίημα από τη συλλογή «Κλαγγή των όπλων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.