Εικόνες από το Μπενίν
Το πρώτο βιβλίο της Ελίζας Παναγιωτάτου, με τίτλο «Αυτά έγιναν χτες» έχει γραφή σημερινή
![114207-254204.jpg 114207-254204.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2015/11/18/114207-254204.jpg)
Ο τίτλος του πρώτου βιβλίου της Ελίζας Παναγιωτάτου είναι «Αυτά έγιναν χτες» (εκδ. Κουκούτσι). Όμως η γραφή είναι σημερινή, ζωντανή και τα κείμενα κρύβουν μια εσωτερική διαδρομή, αλλά και μια «εξωτική» χώρα, το Μπενίν της Αφρικής.
«Δεν ξέρω αν είναι πεζά ή ποιήματα. Είναι κάτι ενδιάμεσο. Είναι στιγμές, εικόνες, και η γλώσσα είναι το μέσον για να αποτυπωθούν. Στο πλαίσιο αυτό θεωρώ τη μορφή δευτερεύουσα.
Με ενδιαφέρουν οι συναντήσεις που ξεφεύγουν από τη ροή του προδιαγεγραμμένου. Νομίζουμε πως μπορούμε να ορίσουμε, να καθορίσουμε και να προβλέψουμε. Με ενδιαφέρουν οι εικόνες που αμφισβητούν την πρόβλεψη αυτή. Είναι τομές σε ένα φαινομενικά συμπαγή κόσμο. Αυτές τις τομές ψάχνω, τις ρωγμές, που δημιουργούν μικρά φαντάσματα συναντήσεων. Τα εντοπίζω σε μικρά πράγματα. Στο βλέμμα που ανταλλάσσουν δύο άνθρωποι, σε μια εικόνα που έρχεται από μακριά, στην αντιστροφή ρόλων που πλανάται σαν φάντασμα πάνω από το αναμενόμενο.
Με ενδιαφέρει η έννοια της ασφάλειας και η ανατροπή της. Κάθε κείμενο είναι μια προσωπική έκθεση και αυτή δεν θα υπήρχε αν δεν είχα σταθεί αντιμέτωπη με αυτή την ασφάλεια. Και ενώ προσπαθώ να ανατρέψω την ασφάλεια, προσπαθώ συγχρόνως και να δημιουργήσω ένα “σπίτι”, το συναίσθημα πως ανήκω και μοιράζομαι.
Δεν έφτιαξα εγώ τα κείμενα, αυτά με βρήκαν, όπως και όλα τα πρόσωπα που εμφανίζονται σε αυτά ήρθαν σε μένα, συνήθως φευγαλέα, μια εικόνα στο δρόμο που αποτυπώθηκε στο μυαλό μου και εγώ με τη σειρά μου την αποτύπωσα σε λόγια. Εγώ έδωσα μορφή, το περιεχόμενο είναι εκεί.
Τα κείμενα τα έγραψα στο Μπενίν, μια μικρή χώρα, σαν την Ελλάδα περίπου, στη Δυτική Αφρική. Τα στοιχεία που επανέρχονται ήταν παρόντα γύρω μου. Το υγρό στοιχείο, η θάλασσα, τα μάτια, τα χρώματα, όλα πιο ζωντανά απ’ ό,τι εδώ. Η ζωή προς τα έξω που ευνοεί τη συνάντηση. Στο “δυτικό κόσμο” έχουμε κλειστεί μέσα, καθένας στο διαμέρισμά του, είναι κλισέ αλλά οι καρέκλες από τα πεζοδρόμια μπήκαν μπροστά στις τηλεοράσεις. Περιορίζοντας την έκθεση και την τριβή καταλήγουμε σε μια μόνιμη αντιπαράθεση με τον εαυτό μας.
Το εξωτικό είναι παγίδα. Παντού τα πράγματα είναι επί της ουσίας “κανονικά”. Η αδυναμία μας να κατανοήσουμε την κανονικότητά τους τα κάνει εξωτικά. Μαζί μου, από τον ένα χρόνο εκεί, πήρα το συναίσθημα πως στο τέλος όλα πάνε καλά, μια πίστη στη ζωή για όσο αυτή υπάρχει. Δεν πρόκειται για απλότητα ή απλοποίησή της, αλλά για μια διαφορετική τοποθέτηση.
Η μετακίνηση με βοηθάει να αλλάζω οπτική. Φεύγοντας από το μέρος όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, αναγκαστικά επαναπροσδιόρισα την ταυτότητά μου, πολλές φορές. Από τις αλλαγές αυτές γεννήθηκαν τα κείμενα του βιβλίου.
Ουσιαστικά το βιβλίο αποτελείται από δύο ενότητες, τα κείμενα που έχουν ως αφετηρία μια εικόνα, μια στιγμή, τον άλλο, και αυτά που ξεκινούν από εμένα. Τα δύο αυτά είδη συνομιλούν και φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα διάλογο.
Ένα από τα πιο έντονα συναισθήματα ήταν η αίσθηση πως τώρα διαφέρω εγώ. Η διαχείριση αυτού του συναισθήματος ήταν μια διαδικασία υπέροχα σύνθετη, ορισμός, αμφισβήτηση, τοποθέτηση και επανατοποθέτηση. Τείνουμε να έχουμε μια συγκεκριμένη εικόνα για τον εαυτό μας, για τα χαρακτηριστικά που μας διακρίνουν, νομίζουμε πως τα επιλέγουμε εμείς. Σε μια χώρα σαν το Μπενίν, αυτά ανατρέπονται. Η αφρικανική ήπειρος ασκεί ιδιαίτερη γοητεία πάνω μου, με προκαλεί και με ξυπνάει συνολικά. Αμφισβητεί τα στεγανά μου. Για μένα αυτή η συνάντηση είναι δώρο και ως τέτοιο το αντιμετωπίζω με ευγνωμοσύνη».
Αποφάσισα να εκδώσω τα κείμενα, για να αποκτήσουν δική τους ζωή, να φύγουν από μένα και να πάνε όπου εκείνα διαλέξουν. Το “Κουκούτσι” είναι μια επιλογή συνεπής και ταιριαστή με τα κείμενα, ένας μικρός εκδοτικός οίκος με έμφαση στην ποίηση, που προσέχει τις εκδόσεις του. Πέρα από το περιεχόμενο, πιστεύω και στο βιβλίο ως αντικείμενο, στο χαρτί, το σχήμα, το στήσιμο. Όλα αυτά στο “Κουκούτσι” έγιναν με προσοχή και αγάπη».
Φωτό: Θανάσης Καρατζάς
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Μια συζήτηση για το βιβλίο της «Πρόσωπα του μύθου, του θρύλου, της μουσικής» και το πώς οι μύθοι και οι θρύλοι εικονογραφούν ένα είδος πρωτόγονης ψυχολογίας
«Η ζωή με το δικό σου φως» του Abdellah Taïa είναι μια γοητευτική καταβύθιση σ’ έναν κόσμο άγνωστο, σκληρό και ανθρώπινο, όπου οι κατηγοριοποιήσεις και οι κανόνες της Δύσης δεν χωρούν
Μια συζήτηση με τους συγγραφείς για τον ρόλο του επιχειρείν στη δημοκρατία
Ο υδράργυρος ανεβαίνει και τα συναισθήματα στις σελίδες κορυφώνονται
Τα βιβλία που θα προσθέσουμε στις καλοκαιρινές μας αναγνώσεις
Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα
«Το τρίτο στεφάνι», οι περιπέτειες του λογοτέχνη με τον νόμο στην Αυστραλία και η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα καταγράφονται στο βιβλίο «Το Τέρας και ο Κολοσσός»
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.