- CITY GUIDE
- PODCAST
-
29°
Γιάννης Ρίτσος: Ο παράφρων ανθολόγος του μέλλοντος
Όλοι όσοι μιλάνε για τον Ρίτσο, έχουν υπόψη τους επιμέρους κομμάτια του έργου του
Όλοι όσοι μιλάνε για τον Ρίτσο, έχουν υπόψη τους επιμέρους κομμάτια του έργου του: απλούστατα, είναι απολύτως αδύνατο να το διαβάσει κανείς όλο.
Όσο περισσότερο γράφεις, τόσο περισσότερο εκδίδεις όσα όλο και λιγότερο είχες αξιολογήσει. Ο Ρίτσος το επιβεβαίωσε αυτό πλήρως.
Σε γενικές γραμμές, η ποίηση είναι σφιχτή και σύντομη, ενώ η πεζογραφία χαλαρότερη και εκτεταμένη. Ο Ρίτσος, ο πολυγραφότερος συγγραφέας της ελληνικής όλων των εποχών, κατάργησε την ενοχλητική αυτή διάκριση.
Στην ποίηση, η ποιότητα είναι αντιστρόφως ανάλογη του όγκου της παραγωγής. Οι πολυγράφοι Βαλαωρίτης, Παράσχος, Παλαμάς, Σικελιανός, Κρυστάλλης (ενδεικτικά) ήδη ξεχάστηκαν. Οι ολιγογράφοι (ενδεικτικά) Κάλβος, Αλεξάνδρου, Ασλάνγλου, Σεφέρης, και ιδίως Καβάφης και Καρυωτάκης, ολοένα κερδίζουν αναγνώστες. Ο αρχι-πολυγράφος Ρίτσος, καταλαβαίνετε.
Μεμονωμένοι καλοί στίχοι φυσικά υπάρχουν και στον Ρίτσο (π.χ. «12 ποιήματα για τον Καβάφη»), μέχρι και μερικά πλήρη έργα. Ποιος όμως μπορεί να ψάχνει μέσα στο χάος της άμετρης, βιομηχανικής στιχοπλοκίας;
Άλλο η μουσική του Θεοδωράκη, άλλο η ποίηση του Ρίτσου. Ο πρώτος έφερε τον δεύτερο παντού, οι στίχοι όμως δεν έγιναν, γι’ αυτό, καλύτεροι.
Αν αφαιρέσεις τις λέξεις «ειρήνη», «αγάπη», «αδερφέ μου», «φεγγάρι», «κόμμα», «ήλιος», «καρδιά», «κόκκινο», «μέλλον», «αύριο», «κόσμος», «γαρύφαλλο», «εργάτης» και τα παράγωγά τους, το 99,99% του (γνωστού σε μένα) έργου του Ρίτσου καταρρέει σούμπιτο.
Ως «Ποιητής της Ρωμιοσύνης», ο Ρίτσος θα είναι πράγματι «αθάνατος». Η εξασφαλισμένη αναγνωστική αγορά του ΚΚΕ αποτελεί εγγύηση ότι αυτά που δεν θα ξεχαστούν θα είναι ακριβώς τα χειρότερα ποιήματά του.
Υπήρχε ένα μόνο πράγμα χειρότερο από την ποίηση του Ρίτσου: η απαγγελία του Ρίτσου σε κομματικό ακροατήριο, αιτία επαρκής ν’ αποστραφεί κανείς και τον Ρίτσο, και την απαγγελία, και το ΚΚΕ – αν όχι και την ποίηση.
Το φετινό «έτος Ρίτσου» δεν δείχνει μόνο τη βαθύτερη συμμαχία ΝΔ - ΚΚΕ, αλλά και το ότι ο Ρίτσος συγκαταλέγεται πλέον στα αναμφισβήτητα εθνικά κεφάλαια, ένας οιονεί ακαδημαϊκός (ενώ, π.χ. πέρυσι, ουδείς επίσημος θυμήθηκε τα 80άχρονα από το θάνατο του μεγάλου Καρυωτάκη).
Διαβάζω ότι ο Ρίτσος δεν ήθελε να τον εκμεταλλεύονται κομματικά κι ότι απλώς «δεν μπορούσε» ν’ αρνηθεί να γράφει επετειακές κομματικότητες· κατ’ ιδίαν, λέει, έγραφε διαφορετικά πράγματα (όπως φάνηκε και στις μεταθανάτιες εκδόσεις του). Αν αυτό ισχύει, θα πρέπει να ήταν ένας πολύ δυστυχισμένος άνθρωπος.
Ο Ρίτσος κέρδιζε το μέγιστο θαυμασμό για τους χειρότερους στίχους του. Και δεν ξέρω ποιο ήταν το μεγαλύτερο δράμα του: το αντιλαμβανόταν και παρόλα αυτά τους εξέδιδε ή δεν το αντιλαμβανόταν και (πάλι) τους εξέδιδε;
Αν κάποτε α. η έκδοση των έργων του Ρίτσου ολοκληρωθεί β. εμφανιστεί κάποιος ευαίσθητος ανθολόγος, που γ. θα βρει το κουράγιο να διαβάσει τα πάντα και δ. παρουσιάσει μια «Επιλογή» καλών στίχων του Ρίτσου, τότε ίσως περάσει στο μέλλον και ο λανθάνων ποιοτικός Ρίτσος, που αφεύκτως θα εντοπιστεί. Αλλά, εντωμεταξύ, ο ανθολόγος εκείνος θα παραφρονήσει.
{Φωτό Σ. Τσακνιά από το βιβλίο της Α. Κώττη «Γιάννης Ρίτσος - Ένα σχεδίασμα βιογραφίας», Ελληνικά Γράμματα}
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάθε απο το παρελθόν σου, αγάπησε τον εαυτό σου, ζήσε τη ζωή που σου αξίζει
Γράφοντας για αυτά που έχουν σημασία, με τον πιο συναρπαστικό τρόπο
Μιλήσαμε με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η φωνή στα χέρια της» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Τι τη συγκινεί, τι τη θυμώνει, τι νοσταλγεί στην καθημερινή της ζωή και τι της λείπει από το παρελθόν; Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή το πρώτο της βιβλίο με ποιήματα
Πώς η επιμονή, η αφοσίωση στη δημιουργική σου φωνή και μια σειρά από ευφάνταστα σωματικά τελετουργικά μπορούν να δώσουν φτερά στην καλλιτεχνική δημιουργία
Διαβάστε δύο ποιήματα από τη νέα συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Η ψυχαναλύτρια Galit Atlas φωτίζει τη σκοτεινή επικράτεια του ασυνείδητου, αυτή που μας στοιχειώνει εν αγνοία μας
Τα λημέρια των συγγραφέων - πεζογράφων, ποιητών, δοκιμιογράφων. Γιατί γράφουν εκεί που γράφουν; Τι φετίχ έχουν; Πώς εμπνέονται σ’ αυτόν τον χώρο;
Tι μας ενδιαφέρει η πεισιθάνατη αναζήτηση ενός μετανάστη Ιρανού που μέσα σε όλα τα άλλα είναι και ορφανός από μητέρα, ενώ ο πατέρας του δουλεύει σε εκτροφείο ορνίθων;
Μια συζήτηση για το βιβλίο της «Πρόσωπα του μύθου, του θρύλου, της μουσικής» και το πώς οι μύθοι και οι θρύλοι εικονογραφούν ένα είδος πρωτόγονης ψυχολογίας
«Η ζωή με το δικό σου φως» του Abdellah Taïa είναι μια γοητευτική καταβύθιση σ’ έναν κόσμο άγνωστο, σκληρό και ανθρώπινο, όπου οι κατηγοριοποιήσεις και οι κανόνες της Δύσης δεν χωρούν
Μια συζήτηση με τους συγγραφείς για τον ρόλο του επιχειρείν στη δημοκρατία
Ο υδράργυρος ανεβαίνει και τα συναισθήματα στις σελίδες κορυφώνονται
Τα βιβλία που θα προσθέσουμε στις καλοκαιρινές μας αναγνώσεις
Σπουδή εφηβικής αφύπνισης, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία του 20ού αιώνα
«Το τρίτο στεφάνι», οι περιπέτειες του λογοτέχνη με τον νόμο στην Αυστραλία και η οριστική επιστροφή του στην Ελλάδα καταγράφονται στο βιβλίο «Το Τέρας και ο Κολοσσός»
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Βιβλία για ένα μακρύ, καυτό και διαβαστερό καλοκαίρι!
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.