Μίλα μου με ειλικρίνεια

Στο βιβλίο «Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά - Μια ψυχοθεραπεία ειπωμένη δύο φορές» παρακολουθούμε την εξέλιξη μιας ψυχοθεραπείας μέσα από τις σημειώσεις που αντάλλασσαν, μετά από κάθε συνεδρία για 2 χρόνια, ο Γιάλομ και η ασθενής του, Τζίνυ. 

«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι μπορεί να διαβαστεί σαν μυθιστόρημα, σαν μια ιστορία δύο ανθρώπων που συναντήθηκαν στην οικειότητα του ψυχιατρικού τετ-α-τετ και τώρα επιτρέπουν σ’ εμάς να τους γνωρίσουμε έτσι όπως γνώρισαν εκείνοι ο ένας τον άλλον» έγραφε στον πρόλογο του βιβλίου, όταν πρωτοεκδόθηκε, η Μέριλιν Γιάλομ, καθηγήτρια λογοτεχνίας και σύζυγος του Ίρβιν Γιάλομ. Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο του Γιάλομ, «κι ας κυκλοφορεί ύστερα από τα άλλα έργα του στην Ελλάδα. Δεν μιλάμε για λογοτεχνία αλλά για μια μαρτυρία, τη διεξοδική καταγραφή μιας πραγματικής ατομικής ψυχοθεραπείας που έκανε ο Γιάλομ με μια ασθενή του με το ψευδώνυμο Τζίνυ. Στην ουσία διαβάζουμε τις σημειώσεις του ψυχοθεραπευτή, αλλά και της ασθενούς του» σημειώνει στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης ο Γιάννης Ζέρβας.

Ο Ίρβιν Γιάλομ το 1970 είναι καθηγητής στο Στάνφορντ και προτείνει στην ασθενή του Τζίνυ να γράφει τις εντυπώσεις της μετά από κάθε συνεδρία, ευελπιστώντας πως με αυτό τον τρόπο θα τη γιατρέψει και από το συγγραφικό της μπλοκάρισμα, μια και η τελευταία ήθελε να γίνει συγγραφέας. Συγχρόνως ο Γιάλομ έγραφε χωριστά περιλήψεις των εβδομαδιαίων συναντήσεών τους. Μαθαίνοντας τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, η σύζυγός του συνειδητοποίησε πως «οι περιγραφές των θεραπευτικών συνεδριών θα συνιστούσαν ένα δημοσιεύσιμο λογοτεχνικό έργο, με δύο πολύ διακριτούς χαρακτήρες και δύο αναγνωρίσιμα λογοτεχνικά στιλ, περίπου σαν επιστολικό μυθιστόρημα». Το επιπλέον ενδιαφέρον είναι πως μετά την απόφαση να εκδοθούν τα κείμενα σε βιβλίο, ασθενής και γιατρός έγραψαν από έναν πρόλογο και από έναν επίλογο, ενάμιση χρόνο μετά την τελευταία συνεδρία – έτσι, ως αναγνώστες, έχουμε μια σφαιρική εικόνα για το πόσο επηρέασε και τους δύο αυτή η διαδικασία...

24 Φεβρουαρίου, Δόκτωρ Γιάλομ

Ἡ συνάντηση ξεκίνησε σὲ μαύρη ἀπελπισία. Ἡ Τζίννυ εἶπε πὼς εἶχε μείνει ξάγρυπνη σχεδὸν ὅλη νύχτα, ἐπειδὴ συνέβη κάτιποὺ τὴν ἀναστάτωσε πάρα πολύ, τὸ ὁποῖο συνοψιζόταν κυρίως στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Κὰρλ τῆς εἶπε πὼς τελικὰ στὸ σὲξ εἶναι «σκέτοκούτσουρο». Θυμᾶμαι ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγε ὁ Νίτσε, ὅτι τὴν πρώτη φορὰ ποὺ συναντᾶς κάποιον ἀντιλαμβάνεσαι τὰ πάντα γιὰ κεῖνον,κι ὅτι ἀπὸ κείνη τὴ στιγμὴ κι ἔπειτα σβήνεις λίγο λίγο αὐτὲς τὶς ὀρθὲς ἐντυπώσεις. Ἡ πρώτη μου ἀντίδραση στὴν ἀφήγηση τῆςΤζίννυ γιὰ τὸ γεγονὸς ἦταν ὅτι ἐπιβεβαίωνε τὶς πρῶτες μου ἐντυπώσεις ὡς πρὸς τὸν Κάρλ· ἦταν ἕνα σχόλιο ἀπίστευτης ἀναισθησίας καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ τῆς εἶχε προκαλέσει θυμό. Ἡ Τζίννυ συνέχισε νὰ τὸ περιγράφει μὲ λεπτομέρειες, ἐμένα μὲ ἀπορρόφησε τὸ πάθος της κι ἄρχισα νὰ ἐξετάζω μαζί της τρόπους γιὰ νὰ ξεφύγει ἀπ’ τὸ ἀδιέξοδο ποὺ εἶχε δημιουργηθεῖ ἀνάμεσά τους.Φαίνεται πὼς νωρίτερα τὸ ἴδιο βράδυ ἡ Τζίννυ, ἴσως ἄθελά της, εἶχε ἀποκρούσει τὶς ὀρέξεις του, κι ἔτσι ἔνιωθε ὑπεύθυνη γιὰ τὴν ἀντίδρασή του, μάλιστα ἀποδεχόταν ἀπόλυτα τὸ χαρακτηρισμότης ὡς κούτσουρο στὸ σέξ…

24 Φεβρουαρίου, Τζίνυ

Ὅταν ἐσεῖς ἐπιμένατε νὰ θέλετε νὰ διερευνήσω τὸ φόβο μου κι ἐγὼ δὲν μποροῦσα, μέσα μου ἔνιωθα χάλια ἀλλὰ συγχρόνως ἔνιωθα καὶ «πολὺ ἐνήλικη», ἔτσι ὅπως καθόμουν ἀπ’ ἔξω μου. Ἦταν σὰν νὰ παίρνατε συνέντευξη καὶ ἀπ’ τὸν γονιὸ καὶ ἀπ’ τὸ παιδί. Ἄκουγα τί ἔλεγε τὸ μικρὸ μέσα μου κι ἔπειτα σᾶς μιλοῦσα γι’ αὐτὸ ἀπὸ ἀπόσταση. Μέσα μου ἤμουνα ἐκτὸς ὁρίων, ἔλεγα πράγματα ὅπως: «Ἄντε γαμήσου κι ἐσύ. Κι αὐτὸς νὰ πάει νὰ γαμηθεῖ. Νὰ πάει νὰ γαμηθεῖ». Ἀλλὰ ἔμενε ἐκεῖ. Στὴν πραγματικότητα αὐτὸ τὸ πράγμα δὲν μιλάει ποτέ, γιατὶ ἂν μιλοῦσε, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ χρησιμοποιήσει τὶς λέξεις τὶς δικές μου οὔτε τὸ ὕφος ντουμπλαρισμένης συζήτησης…

Irvin D. Yalom & Ginny Elkin, Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά Μια ψυχοθεραπεία ειπωμένη δύο φορές, μτφ. Ευαγγελία Ανδριτσάνου, εκδ. ΑΓΡΑ