Και οι ιδεολογίες;

Νέα Υόρκη, Βουδαπέστη, Πράγα, Ρώμη αλλά και Νάπολη, Φλωρεντία, Μπολόνια, Μιλάνο, Βενετία, Στοκχόλμη, Κοπεγχάγη, ελληνικά νησιά… H γενιά του ’70 ταξιδεύει, ερωτεύεται, ονειρεύεται, επαναστατεί, αναζητάει ταυτότητα. Ο Δημήτρης Φωτόπουλος περιπλανήθηκε στις πόλεις του κόσμου, συνάντησε ετερόκλητους ανθρώπους, έζησε άδοξους και φιλόδοξους έρωτες, γνώρισε πολιτικοκοινωνικά κινήματα και γράφει. Εννιά ιστορίες που μπορεί να μοιάζουν με τις δικές σου ή ακόμα μ’ αυτές που ονειρεύτηκες να ζήσεις. Του ζητήσαμε να μας δώσει μια γεύση

«Έπεσε η Σαϊγκόν». Τη φωνή του Γιώργου τη γνώριζα. Και τον ενθουσιασμό του. Σπούδαζε νομικά στην Αθήνα και έσπευσε να με πάρει τηλέφωνο στη Σκανδιναβία να μου μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα. Δυο δεκαετίες αργότερα έπεσε κεραμίδα στο κεφάλι του, όταν οι ΗΠΑ και το Βιετνάμ άρχισαν να υπογράφουν συμφωνίες συνεργασίας σε όλα σχεδόν το επίπεδα. Ανθρώπινα δικαιώματα, διπλωματία, μεταφορές, επενδύσεις. Μπίζνες. Του είπα πως δεν χρειάζεται να συγχύζεται, έτσι είναι η ζωή, τα πράγματα αλλάζουν, Γιώργο μου. «Και οι ιδεολογίες;» Καλή η ερώτηση αλλά ήμουν ο πλέον αναρμόδιος για να απαντήσει. Προηγούνταν οι απόγονοι του Χο Τσι Μινχ, ο στρατηγός Γκιαπ και όσοι είχαν ζήσει τη φρίκη του πολέμου.

Στην Κοπεγχάγη συμμετείχα σε πορείες διαμαρτυρίας ενάντια στις ωμότητες των Αμερικανών στη μακρινή χώρα της Ινδοκίνας, φώναζα συνθήματα, διαμαρτυρόμουν. Μετά το καθήκον, μας περίμενε συνήθως κάποιο καφέ ή κάποιο μπαρ όπου κάναμε τον απολογισμό με την μπίρα στο χέρι και υπό τους ήχους των μεγάλων συγκροτημάτων ροκ της δεκαετίας του ’70. Ήμασταν όλοι αντιιμπεριαλιστές, αλληλέγγυοι με τους κοντούς και βασανισμένους Βιετναμέζους, στο πέτο η κονκάρδα με τα χρώματα και το αστέρι του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου των Βιετκόνγκ. Συχνάζαμε συνήθως σε ένα μπαρ που έμενε ανοιχτό όλο το εικοσιτετράωρο, ένα μπαρ για συντρόφους. Και όχι μόνο. Ξενύχτηδες, πότες, χασομέρηδες, καλλιτέχνες, χασικλήδες, η δεκαετία της ελευθερίας, της ευημερίας, της αφθονίας, δώσε κι εμένα μπάρμπα. Βίος ανέφελος, κοινωνία παραχωρούσα. Το μπαρ το είχαμε ξετρυπώσει σε ένα από τα ταξίδια μας από τη Σουηδία. Η Κοπεγχάγη ήταν πρωτεύουσα, είχε ζωή, μας άρεσε να την επισκεπτόμαστε. Χάναμε το τελευταίο πλοίο της επιστροφής, κάπου έπρεπε να περιμένουμε το πρώτο πρωινό δρομολόγιο. Είχαμε αντοχές, η νύχτα εξάλλου περνά γρήγορα όταν είσαι νέος ενθουσιώδης, ιδεαλιστής και θέλεις να μιλάς ακατάσχετα, όπως και οι φίλοι σου.

Η Σκανδιναβία ήταν τότε το πρότυπο του κοινωνικού κράτους και της αλληλεγγύης. Μοίραζε ασφάλεια, υγεία, παιδεία και όλων των ειδών τα επιδόματα. Μια μεγάλη αγκαλιά. Οι κυνηγημένοι και οι αδικημένοι όπου γης έβρισκαν καταφύγιο και ζεστασιά στις χώρες του παγωμένου βορρά, που συμπτωματικά διένυαν μία από τις πιο κρύες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. Ήταν από τις λίγες δημοκρατίες που είχαν πάρει επίσημα θέση, αλλά και πρωτοβουλίες, κατά της χούντας στην Ελλάδα. Είχαν μαζικά κινήματα και οι εκδηλώσεις συμπαράστασης προς κάθε τυραννισμένη ψυχή, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ήταν συχνές και πολυάριθμες. Η πανεπιστημιούπολη της Λουντ στη Σουηδία, όπου ζούσα και σπούδαζα, γνώρισε μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, όταν σύσσωμη σχεδόν η πόλη γέμισε την κεντρική πλατεία σε μια προσπάθεια να αποτρέψουμε την εκτέλεση δύο Ισπανών αντικαθεστωτικών από τη δικτατορία του Φράνκο. Δεν τα καταφέραμε τότε. Ήταν οι τελευταίες εκτελέσεις με στραγγαλισμό τον Μάρτιο του 1974. Ένα χρόνο αργότερα η τελευταία πνοή του Χενεραλίσιμο άνοιγε την πόρτα για την αποκατάσταση της ισπανικής δημοκρατίας.

Ο συμφοιτητής μου ο Πέντρο από τη Μαδρίτη ήταν μαοϊκός και με το φιλοσοβιετικό Γιώργο, που ήρθε να με επισκεφτεί στη Λουντ, είχαν ομηρικούς καβγάδες εκείνες τις λίγες μέρες του χειμώνα. Εγώ μάλλον θα πρέπει να είχα αρχίσει να ρεβιζιονίζω, αφού όποτε έμπαινα στη μέση άκουγα τα εξ αμάξης και από τους δυο. Για την Κούβα ωστόσο είχα καλή γνώμη. Η μουσική; Το ταμπεραμέντο των ανθρώπων; Οι λιακάδες; Ποιος ξέρει; Στην κοινόχρηστη κουζίνα της φοιτητικής εστίας όπου έμενα πάντως συζητούσαμε φορώντας κοντομάνικα φανελάκια. Περπατούσαμε ξυπόλυτοι στην παχιά μοκέτα και πίναμε σοκολάτα ενώ έξω από τα παράθυρα, που έβλεπαν σε ένα υπέροχο άλσος, χιόνιζε ασταμάτητα από την ημέρα που έφτασε ο Γιώργος μέχρι την ημέρα που έφυγε. Οι συζητήσεις δεν είχαν τελειωμό. Συνήθως καταλήγαμε εκεί απ’ όπου είχαμε ξεκινήσει. Το δώρο της νοητικής ευελιξίας!

Ξεπροβόδισα τον Γιώργο ως την Κοπεγχάγη. Είχαμε αφήσει μια εκκρεμότητα. Τη Γλυπτοθήκη. Περιδιαβήκαμε τις αίθουσες αλλά σταθήκαμε περισσότερο μπροστά σε μία από τις δώδεκα κόπιες των «Αστών του Καλαί» του Ροντέν. Ψάξαμε την ιστορία του γλυπτού, σχολιάσαμε. Έμεναν δυο τρεις ώρες μέχρι την πτήση του, πήγαμε στο μπαρ. Παραγγείλαμε μπίρες, μου είπε πως είμαι τυχερός που ζω στη Σκανδιναβία. «Και στη Σοβιετική Ένωση ωραία είναι αλλά εκεί ξεκίνησαν από το μηδέν. Έπρεπε πρώτα να ξεμπερδέψουν με τους αστούς. Θέλει χρόνο για να στεριώσει ο καθαρόαιμος κομμουνισμός» είπε, που από το μπαλκόνι του μεγάλου ρετιρέ των γονιών του στο Παλαιό Φάληρο έβλεπε ως την Αίγινα, τα βουνά της Αργολίδας και ακόμα παραπέρα.

Τον έβαλα στο λεωφορείο για το αεροδρόμιο. Από το παράθυρο μου έκανε με τα δάχτυλα το σήμα της νίκης. Πήρα το δρόμο για το λιμάνι και το πλοίο της επιστροφής. Κάτω από τις σόλες των παπουτσιών μου έτριζε το φρέσκο χιόνι της θερμής Σκανδιναβίας εκείνο το διαβολεμένα κρύο χειμώνα.

Info: Ο Δημήτρης Χ. Φωτόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στη Σουηδία και στη Νέα Υόρκη. Ταξίδευε από μικρός, καθώς ο πατέρας του υπηρέτησε σε ελληνικές πρεσβείες διαφόρων χωρών της Ευρώπης. Ταξιδεύει ακόμα... Με τη γραφή ασχολείται πολλά χρόνια, αλλά μ’ αυτή τη συλλογή διηγημάτων κάνει την πρώτη δημόσια εμφάνισή του. To βιβλίο «Το πέταγμα του φλαμίνγκο», εκδ. Αιώρα, παρουσιάζεται στο Βιβλιοπωλείο της Αιώρας (Μαυρομιχάλη 11, Αθήνα), το Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2015, στη 1:00 το μεσημέρι. Ο δημοσιογράφος Μιχάλης Κυριακίδης θα συνομιλήσει με τον συγγραφέα και η Τζέσικα Ένναλς-Κουρτέση θα διαβάσει αποσπάσματα από το βιβλίο.