Εσωτερικά δράματα

Πάρα πολλή ευτυχία, Άλις Μονρό, μτφ. Σοφία Σκουλικάρη, εκδ. Μεταίχμιο

Στα δέκα διηγήματα της Μονρό πρωταγωνιστούν γυναίκες. Είναι μάνες, αδερφές, σύζυγοι, ανιψιές, μητριές. Οι γυναίκες βρίσκονται παντού ίσως γιατί έχουν την ικανότητα να στραπατσάρονται, να μεταλλάσσονται, να ανατρέπουν, να συμπονούν, να προσεγγίζουν καταστάσεις στη ζωή μ’ έναν απρόβλεπτο τρόπο. Με τον ίδιο απρόβλεπτο τρόπο που γράφει και η συγγραφέας. Η Άλις Μονρό γεννήθηκε στον Καναδά το 1931. Έχει βραβευτεί πολλές φορές για τα διηγήματά της και βρίσκεται συστηματικά στη λίστα για την υψηλότερη λογοτεχνική διάκριση, το βραβείο Νόμπελ. Τα διηγήματα συνήθως αφηγούνται μια αυτοτελή ιστορία μέσα σε λίγες σελίδες. Ούτε η δράση, ούτε τα μεγάλα γεγονότα χαρακτηρίζουν τα διηγήματα της Μονρό, που την αποκαλούν Τσέχοφ της Βόρειας Αμερικής. Ο αναγνώστης νιώθει σαν ωτακουστής ή σαν κατά λάθος κοινωνός μιας ιστορίας η αφήγηση της οποίας έχει ήδη ξεκινήσει αλλά το τέλος της ξεπερνάει τις τελευταίες γραμμές. Η Μονρό, όμως, του δίνει απεριόριστες δυνατότητες ερμηνείας κι ο αναγνώστης αισθάνεται ότι συμμετέχει δίνοντας τη δικιά του εκδοχή. Πρόκειται για μια αντισυμβατική μορφή διαβάσματος – όχι από περιέργεια για το τι θα συμβεί στο τέλος της ιστορίας, αλλά για την εμπειρία του να μπαινοβγαίνεις σε διαφορετικούς κόσμους. Άλλωστε, το δράμα είναι πάντα εσωτερικό.

Ο ιδιωτικός βίος του Μάξουελ Σιμ, Τζόναθαν Κόου, μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πόλις 

Ο 48άχρονος Μάξουελ Σιμ ξεκινάει ένα ταξίδι στην αγγλική επαρχία μ’ ένα υβριδικό εταιρικό αυτοκίνητο φορτωμένο με οικολογικές οδοντόβουρτσες. Πωλητής είναι η νέα του δουλειά. Η ζωή του ανατράπηκε όταν η γυναίκα και η κόρη του τον παράτησαν και παράλληλα διαγνώσθηκε με κλινική κατάθλιψη. Το ταξίδι για δουλειά που μόλις ξεκινάει καταλήγει να μοιάζει περισσότερο σαν ταξίδι με στάσεις στο παρελθόν του.

H ζωή του Μάξουελ Σιμ (που συστήνεται Σιμ, όπως η κάρτα Sim) θα μπορούσε να είναι η ζωή οποιουδήποτε. Μεσοαστός, μέτριας ευφυΐας, ψιλοαποτυχημένος, μια άχρωμη και καθόλου λογοτεχνική φιγούρα. Γιατί όμως ο συγγραφέας επιλέγει έναν τόσο ουδέτερο  ήρωα; Ο Τζόναθαν Κόου διάλεξε τον ήρωα του 21ου αι. που πάσχει από την αρρώστια της εποχής του, τη μοναξιά. Ή έτσι τουλάχιστον μοιάζει η μοναξιά σε μια εποχή που ποτέ δεν είμαστε μόνοι, που δεν υπάρχει ιδιωτική ζωή. Έχει 70 φίλους στο facebook χωρίς καμία ουσιαστική επαφή, λαμβάνει 137 spam e-mail που όλα έχουν να κάνουν με μεγέθυνση του πέους του, αισθάνεται ασφαλής και οικεία όταν κοιμάτα και τρώει σε ξενοδοχεία και εστιατόρια που ανήκουν σε αλυσίδες, συνδιαλέγεται με τη γυναικεία φωνή που έχει αναλάβει χρέη δορυφορικής πλοηγού στο Prius του. Το σίγουρο είναι ότι ο Μάξγουελ Σμιθ περνάει δύσκολα. Όπως συμβαίνει συχνά κατά περιόδους σε πολλούς από εμάς, έτσι κι εκείνος δεν έχει πλήρη έλεγχο της ζωής του. Στα κενά, στα ερωτηματικά και στην ασυνεννοησία έρχονται να βάλουν τάξη τρία κείμενα: ένα e-mail που περιέχει μια λογοτεχνική απόπειρα της πρώην γυναίκας του, μια φοιτητική εργασία μιας παιδικής του φίλης και ένα ημερολογιακό κείμενο του πατέρα του, που βοηθούν τον ήρωα στην κατανόηση, την ενδοσκόπηση και τέλος στην αποδοχή του εαυτού του.     

Στον καινούργιο Κόου μην περιμένετε να βρείτε τη σάτιρα του «Τι ωραίο πλιάτσικο!» και της «Λέσχης των τιποτένιων» (εκδ. Πόλις). Ο Κόου (γεν. το 1961 στο Μπέρμιγχαμ) παραμένει ο οξυδερκής παρατηρητής της εξέλιξης της αγγλικής κοινωνίας, με έγκυρη κριτική ματιά και πολύ αγγλοσαξονικό χιούμορ, αλλά εδώ κάτι έχει αλλάξει. Το χιούμορ και η έντονη κριτική δίνουν τη θέση τους σε μια πιο ώριμη μορφή. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα φιλόδοξο με πολλές μικρές ιστορίες υφασμένες μέσα στη μεγαλύτερη, ένα εξαιρετικό πορτρέτο της κοινωνίας που μοιάζει να έχασε το δρόμο της κι ενός πρωταγωνιστή που κανένας δεν θέλει να του μοιάσει.