Για τον Ανταίο Χρυσοστομίδη

Για τον ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ γράφτηκαν πολλά και συγκινητικά στον ελληνικό Τύπο.

Εμείς από την πλευρά μας χάσαμε έναν από τους στενότερους φίλους και συνεργάτες για 25 χρόνια.

Εκδώσαμε στην «Άγρα» πάνω από 25 μεταφράσεις του από τα ιταλικά, ταξιδεύαμε μαζί επί 15 χρόνια στην Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης και σε άλλες διεθνείς εκδηλώσεις βιβλίων, ταξιδεύαμε άλλα τόσα χρόνια κάθε τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου στα Χανιά με τον Antonio Tabucchi και τη γυναίκα του Marie-José στο φιλόξενο ξενοδοχείο της Ιωάννας και της Ρένας Κουτσουδάκη.

Ποτέ δεν καβγαδίσαμε, η φιλία οικοδομήθηκε και σε ένα υψηλό επίπεδο εκδοτικής, επαγγελματικής και δημιουργικής συνεργασίας, ενώ οι συζητήσεις δεν είχαν τέλος, πάντα όμως με μια συμφωνία κατά βάθος σε όσα μας αφορούσαν.

Το 2013, χρονιά που τον χτύπησε η εκφυλιστική και βασανιστική ασθένεια, το ‘φεραν οι τραγικές συμπτώσεις και εκδώσαμε το βιβλίο του OLIVER SACKS Το νησί των τυφλών στα χρώματα, που το πρώτο μέρος του αφορά την αχρωματοψία μεγάλου ποσοστού των κατοίκων σ’ ένα απομακρυσμένο νησί του Ειρηνικού και το δεύτερο μέρος, με τον τίτλο «Τα νησιά των Κυκάδων», την ασθένεια που χτύπησε τον φίλο μας. Χωρίς να γνωρίζει το περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά από αγάπη και ενδιαφέρον για τα βιβλία του Σακς, ο Ανταίος ζητούσε κάθε τόσο να του το πάμε, όποτε του χαρίζαμε τα νέα μας βιβλία. Είχε κολλήσει με αυτό. Κι εμείς το αναβάλλαμε και το κρύβαμε, έχοντας καταλάβει την τρομερή σύμπτωση. Και το ‘φεραν πάλι τα πράγματα να φύγουν από τη ζωή τον σκληρό αυτό Αύγουστο, με δεκαέξι μέρες διαφορά, και ο φίλος μας ο Ανταίος και ο αγαπημένος μας συγγραφέας Oliver Sacks, που εκδίδαμε επί χρόνια τα βιβλία του. Τραγική σύμπτωση στην αρχή και στο τέλος της ασθένειας.

Τον περσινό Αύγουστο θα βάζαμε μπροστά με τον Ανταίο τη μετάφραση του βιβλίου του Antonio Tabucchi Per Isabel, που είχε εκδοθεί μετά το θάνατο του Ιταλού συγγραφέα. Τότε τον πρόδωσαν τα δάχτυλά του για το πληκτρολόγιο του υπολογιστή. Είπε ότι θα την υπαγόρευε τη μετάφραση. Γρήγορα, όμως, τον πρόδωσε και η ομιλία του. Έτσι, η μετάφραση του σπουδαίου βιβλίου Η χρησιμότητα του άχρηστου του Nuccio Ordine, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2014, έμελλε να είναι η τελευταία του.

Ο Antonio Tabucchi του είχε ζητήσει παλιότερα να μεταφράσει ξανά τα βιβλία του που είχαν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα από άλλους μεταφραστές, πριν την αρχή της εκδοτικής συνεργασίας με την «Άγρα». Ήθελε τα κείμενά του να έχουν μία φωνή σε κάθε γλώσσα. Έτσι κυκλοφόρησαν σε νέες μεταφράσεις το Νυχτερινό στην Ινδία και ο Μαύρος Άγγελος.

Στα Χανιά πηγαίναμε για μπάνιο οδηγώντας ανάμεσα σε κάμπους όπου ακούγονταν εκκωφαντικά τα τζιτζίκια του μεσημεριού. Μια οδηγούσε ο Ταμπούκι, μια ο Ανταίος. Και οι δυό τους τραγουδούσαν δυνατά (ο Ταμπούκι πιο παράφωνος, ο Ανταίος πιο σωστός) παλιά ιταλικά τραγούδια της δεκαετίας του ’60 και του ‘70, καλύπτοντας τα τζιτζίκια.

Παραπέμπουμε στα δυο εξαιρετικά και συγκινητικά κείμενα που εκφώνησαν στην πολιτική κηδεία του Ανταίου ο στενός φίλος του από τα φοιτητικά του χρόνια στη Ρώμη, Γιώργος Μπράμος και η στενή φίλη και συνεργάτις του στις «Κεραίες της εποχής μας», Μικέλα Χαρτουλάρη.

Δημοσιεύτηκαν στην Αυγή της Κυριακής 23.08.2015 (https://www.avgi.gr/article/5786660/enas-anthropos-simantikos-kai-sunarpastikos και https://www.avgi.gr/article/5786676/-ki-esu-o-pio-ormitikos-apo-olous-).

Παραθέτουμε τις μεταφράσεις του Ανταίου που εκδώσαμε, αφού επισημάνουμε την κορύφωση με το ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ που του απονεμήθηκε το 2003 για τη μετάφραση του Είναι αργά, όλο και πιο αργά του Antonio Tabucchi.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΝΕΛΛΗΣ: Λιμναία Οδύσσεια – Κείμενα και συνεντεύξεις

ITALO CALVINO: Κάτω από τον ιαγουάρο ήλιο

ITALO CALVINO: Το κάστρο των διασταυρωμένων πεπρωμένων

PIER PAOLO PASOLINI: Το άρωμα της Ινδίας

ANTONIO TABUCCHI: Η γυναίκα του Πόρτο Πιμ και άλλες ιστορίες

ANTONIO TABUCCHI: Όνειρα ονείρων

ANTONIO TABUCCHI: Η γραμμή του ορίζοντα

ANTONIO TABUCCHI: Η γαστρίτιδα του Πλάτωνα

ANTONIO TABUCCHI: Δύο ελληνικά διηγήματα

ANTONIO TABUCCHI: Είναι αργά, όλο και πιο αργά

ANTONIO TABUCCHI – ΑΝΤΑΙΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗΣ: Ένα πουκάμισο γεμάτο λεκέδες - Συζητήσεις

ANTONIO TABUCCHI: Ζητούν τον κύριο Πιραντέλλο στο τηλέφωνο

ANTONIO TABUCCHI: Η νοσταλγία του πιθανού – Γραπτά για τον Φερνάντο Πεσσόα

ANTONIO TABUCCHI: Οι τρεις τελευταίες μέρες του Φερνάντο Πεσσόα. Ένα παραλήρημα

ANTONIO TABUCCHI: Λογοτεχνίας εγκώμιο

ANTONIO TABUCCHI: Ο Τριστάνο πεθαίνει

ANTONIO TABUCCHI: Ρέκβιεμ

ANTONIO TABUCCHI: Ταξίδια και άλλα ταξίδια

ANTONIO TABUCCHI: Το παιχνίδι της αντιστροφής

ANTONIO TABUCCHI: Τρεις ασήμαντες ιστορίες χωρίς συμπέρασμα

ANTONIO TABUCCHI και MICHELE TABUCCHI: Είκοσι φωτογράμματα για τον Πέδρο Αλμοδόβαρ και έντεκα νυχτερινές φωτογραφίες

ANTONIO TABUCCHI: Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα

ANTONIO TABUCCHI: Ο χρόνος γερνάει γρήγορα

ANTONIO TABUCCHI: Νυχτερινό στην Ινδία

ANTONIO TABUCCHI: Ο Μαύρος Άγγελος

NUCCIO ORDINE: Η χρησιμότητα του άχρηστου

Φωτό άνοιγμα: Ανταίος Χρυσοστομίδης και φίλοι, Μαράθι Χανίων, Ιούλιος 2014)