Βιβλιο

Το «Εξοχικό με πισίνα» του Herman Koch

Η σκοτεινή γοητεία ενός τοξικά εύθυμου μπεστ σέλερ

Υπάρχει ένας τύπος ήρωα (αντιήρωα, αν θέλετε), στην ψυχή του οποίου φωλιάζει το απόλυτο κενό. Δεν συναισθάνεται τίποτα, δεν τον αγγίζει το παραμικρό, ενώ καταλήγει να μας γοητεύει ακριβώς για το λόγο αυτό. Καθώς μια από τις λειτουργίες του μυθιστορήματος είναι η δυνατότητα να δοκιμάζουμε αλλιώτικες ταυτότητες, αμοραλιστικές φυσιογνωμίες αλά Τομ Ρίπλεϊ μαγνητίζουν διαχρονικά ικανοποιώντας τέτοιες ανάγκες. Αναλογιστείτε τους εξακολουθητικά ασχημονούντες χαρακτήρες του Σιμενόν. Τις σκαιές φιγούρες που ενδημούν στο σύμπαν του Ελρόι. Αγαπάμε τα βιβλία που αποθεώνουν τη σκοτεινή πλευρά.

Στην ίδια πάστα χαρακτήρα ενδιατρίβει και η λογοτεχνία του Herman Koch. Ο ολλανδός συγγραφέας που μας συστήθηκε με «Το δείπνο», (πωλήσεις ενός εκατομμυρίου αντιτύπων, επικείμενη κινηματογραφική μεταφορά σε σκηνοθεσία της Cate Blanchett), επινοεί μια ακόμη τοξικά σαρδόνια μορφή στο πρόσωπο του δόκτωρος Μαρκ Σλόσερ, ο οποίος ατενίζει περιφρονητικά τα μεγαλοαστικά ήθη διαποτίζοντας με καρκινικά σχόλια τις φαντασιώσεις και τα βρώμικα μυστικά που επιμένει να μας ψιθυρίζει στο αυτί.

Μεταξύ άλλων, ο Σλόσερ δεν έχει τον παραμικρό δισταγμό να συνταγογραφήσει εξαρτησιογόνες ποσότητες λοραζεπάμης ή βενζεδρίνης σε ορισμένες κατηγορίες ασθενών («θα μπορούσες όντως να με αποκαλέσεις εύκολο σε ό,τι αφορά τη χορήγηση ορισμένων φαρμάκων»), την ίδια στιγμή που οδηγεί το τρένο της σκέψης του από τα χάπια και τις ενδεχομένως θετικές επιδράσεις τους στη γενικευμένη κοινωνική συστολή και από εκεί στη σαρκική χυδαιότητα ή την ασυγχώρητη δειλία απέναντι στη ρητή εξύμνηση της ομορφιάς. Αναίσχυντος ωστόσο διαυγής, μιλώντας για σπέρμα και πνεύμα την ίδια στιγμή, ο Σλόσερ εκμαιεύει την αφοσίωση του αναγνώστη χάρη στο γεγονός ότι τον καθιστά συνεργό.

Η υπόθεση: Γνωρίζουμε από την αρχή ότι ο αφηγητής, οικογενειακός γιατρός πλούσιων και διάσημων, εμπλέκεται στο θάνατο του Ραλφ Μέγιερ, αγνοώντας παράλληλα τον ακριβή του ρόλο στο συμβάν. Κατανοούμε επίσης ότι ο μισανθρωπισμός είναι το κινητήριο ένστικτο που καθοδηγεί τον ψυχισμό του, με τη διαφορά ότι είναι ιδιαίτερα σχολαστικός ως προς την καλλιέργεια ενός καλοκάγαθου προφίλ, με την απαραίτητη σύζυγο και τις δυο του αξιολάτρευτες κόρες. Κάποια στιγμή ο Σλόσερ και η ειδυλλιακή του φαμίλια προσκαλούνται στο εξοχικό με πισίνα του τίτλου, το οποίο ανήκει στο σταρ του σινεμά Μέγιερ και στη δική του εκδοχή του ιδεώδους, που απαρτίζεται από γιους, γοητευτική σύντροφο και μποτίλιες εκλεκτού κρασιού.

Το εκλεπτυσμένο σκηνικό γρήγορα μετατρέπεται σε ανελέητο τοπίο που διαβρώνει το δέρμα σου και τρυπώνει κάτω από το πετσί σου δίχως να αφήνει άθικτες τις όποιες αντιλήψεις σου περί αγάπης, μίσους, φθόνου και φόβου. Το πιόνι τοποθετείται ξανά την αρχή: Ο Ραλφ Μέγιερ είναι νεκρός. Ιατρικό λάθος, ηθελημένη αμέλεια ή προμελετημένη τραγωδία; Ενδεχομένως εδώ ελλοχεύει κάτι πολύ μεγαλύτερο, κάτι κρυμμένο βαθιά στην αναγνωστική μας φαντασία, το οποίο μπορεί να γεφυρωθεί μονάχα με την ευφρόσυνα βιτριολική αφήγηση του Κoch. Το «Εξοχικό με πισίνα» είναι μια συναρπαστική κατάδυση στην ορμητική ροή των σκοτεινών ενστίκτων.