Για κυνήγι στα Ιλίσια!

Ο Γιάννης Σκαραγκάς είχε μερικά πράγματα να πει για την ποίηση που κρύβεται στη χυδαιότητα της καθημερινότητας, τη συμφιλίωση μιας ολόκληρης γενιάς με την αφέλεια αλλά και τη στιγμή που ένας κυνηγός στρέφει την καραμπίνα προς τον εαυτό του. Και τα καταφέρνει θαυμάσια στην «Εποχή του κυνηγιού» που θα παίζεται μέχρι και την Κυριακή 24 Μαΐου στο θέατρο Ιλίσια.

Πώς ξεκινήσατε να γράφετε θέατρο;

Το θέατρο ήταν ένα καθοριστικό κομμάτι των σπουδών μου. Από τις πρώτες μου μάλιστα πεζογραφικές και σεναριακές δουλειές, ο θεατρικός λόγος ήταν για μένα η αφορμή να παρεκκλίνω, να απευθύνω εκτός κανόνων ένα κομμάτι σκέψης που είναι φτιαγμένο για να το μιλήσεις. Το τελευταίο μου μυθιστόρημα για παράδειγμα «Ο ουρανός που ονειρεύτηκες» (εκδ. Κριτική) παρουσιάστηκε πρώτα στο θέατρο. Συζήτησα για πρώτη φορά επαγγελματικά για θεατρικό μου έργο με τη Λουκία Ρικάκη στη διάρκεια της συνεργασίας μας στις «Νύχτες Κωμωδίας» το 1996. Ας πούμε ότι το θέατρο είναι ένα κομμάτι μετεφηβικού ενθουσιασμού στο οποίο μπορώ ευτυχώς να ανατρέχω με τον ίδιο τρόπο που επιστρέφεις σε κάτι οικείο και φιλόξενο.

Έργα σας έχουν παρουσιαστεί στο εξωτερικό. Τι σας έμαθε αυτή η εμπειρία περί θεάτρου;

Η συγγραφική μου εμπειρία στο εξωτερικό έχει να κάνει περισσότερο με τις ΗΠΑ. Από το 2008 που παρουσιάστηκε ένα μονόπρακτό μου στην Άιοβα μέχρι το «Prime Numbers» στη Νέα Υόρκη το 2009 και όλες τις μεταγενέστερες συνεργασίες μου με αμερικανικά λογοτεχνικά περιοδικά όπως το «World Literature Today», έχω μάθει ότι το ισχυρότερο εργαλείο για έναν συγγραφέα είναι ένα είδος ιδιωτικής γλώσσα. Όχι μόνο η δεινότητα στη γλώσσα αλλά κυρίως η εσωτερική επινόηση του κόσμου μέσα από αυτή, η ικανότητα να προκαλέσεις συνειρμούς που δεν σου χαρίστηκαν αλλά σου παραδόθηκαν με μάχη, που τους κέρδισες από το ένα κείμενο στο άλλο μετά από αμέτρητες ώρες δοκιμής στη διατύπωση.

Η «Εποχή του Κυνηγιού» είναι ένα καινούργιο θεατρικό έργο που γράφτηκε για τη Φωτεινή Μπαξεβάνη και την Αθηνά Μαξίμου, όχι κατά παραγγελία αλλά με έμπνευση αυτές τις δύο γυναίκες-ηθοποιούς. Τι «ευκολίες» και τι παγίδες κρύβει το να γράφεις ρόλους για πρόσωπα που γνωρίζεις;

Ακόμα και ως σεναριογράφος δεν μπορούσα ποτέ να γράψω πιο εύκολα επειδή γνώριζα προσωπικά τους ηθοποιούς μου. Με την Φωτεινή και την Αθηνά όμως είχα ένα προνόμιο, να επενδύσω σε μία σειρά από κοινές εμπειρίες που μας διαμόρφωσαν – σε δύο γυναίκες που υπήρξαν πολύ ιδιαίτεροι χαρακτήρες της προσωπικής μου εποχής του κυνηγιού. Στην πρεμιέρα κοίταζα νωρίτερα την αφίσα της μαρκίζας και χαμογελούσα αγαπησιάρικα. Σκεφτόμουν ότι, αν υπήρχε ποτέ περίπτωση να καταλάβει ο κόσμος το πώς έσμιξαν οι ζωές των τριών μας, θα ήταν μόνο μέσα από μία γλυκόπικρη ιστορία ταπείνωσης, αναγέννησης και πίστης στη ζωή. Αυτό είναι η εποχή του κυνηγιού, το έργο μας – το έργο κάποιων «παιδιών» και μίας ολόκληρης γενιάς που προσπαθεί να κατανοήσει τις απώλειές της και να συμφιλιωθεί με την αφέλειά της.

Το κυνήγι είναι κάτι που από την προϊστορία ακόμη έχει συνδεθεί με το αρσενικό στοιχείο, είναι μία αντρική υπόθεση επιβίωσης και ταυτόχρονα επιβεβαίωσης. Βέβαια, εδώ και δεκαετίες οι γυναίκες έχουν αναλάβει και αυτές το ρόλο του κυνηγού, αν και περισσότερο σε μεταφορικό επίπεδο σχέσεων. Τι συνειρμούς θέλατε να γεννά στο μυαλό του (ανυποψίαστου) θεατή ο τίτλος του έργου;

Η εποχή του κυνηγιού είναι ένας εσωτερικός απολογισμός του πάτου που ζήσαμε και ζούμε οι περισσότεροι από εμάς μέσα στην κρίση. Είναι μία ιστορία βίαιης ενηλικίωσης, όχι μόνο της προσωπικής μας αλλά και ενός κόσμου που αφέθηκε στα χέρια κοντόφθαλμων κυνηγών – και τώρα που τελειώσανε τα θηράματα, αναρωτιόμαστε τι να κάνουμε τις καραμπίνες και τις στρέφουμε στον εαυτό μας.

Ποιο στοιχείο της γυναικείας ψυχολογίας γίνεται το κλειδί για να αποκωδικοποιήσει κανείς το έργο; Ή δεν θα έπρεπε να μιλάμε καν για κωδικούς αλλά για μία καταγραφή, μία φωνή αγωνίας ακόμη και μία μεταφυσική εξήγηση-αντιμετώπιση της καθημερινότητας;

Αν αισθανθήκατε ότι αυτό το έργο είναι βαθιά γυναικείο, θα σας απαντήσω με μεγάλη ανακούφιση ότι είναι. Είναι γραμμένο από έναν άντρα όχι απλώς για τη γυναίκα αλλά για τις συγκεκριμένες γυναίκες που ανέλαβαν να το ολοκληρώσουν, δηλαδή τις πρωταγωνίστριες αλλά και τη Λίνα Ζαρκαδούλα στη σκηνοθεσία, η οποία το απέδωσε σκηνικά με μία εξαιρετικά ευφάνταστη ευαισθησία με τη βοηθό της Νίκη Σερέτη. Ίσως η πίστη είναι το κλειδί στο οποίο αναφέρεστε. Μία βαθιά, αμείλικτη και σαρωτική πίστη ότι από τις ιστορίες της προσωπικής μας ενοχής και τιμωρίας μπορούμε να επινοήσουμε ξανά τη ζωή μας μέσα από την αφήγηση, να ξαναβάλουμε τον εαυτό μας ως κεντρικό πρόσωπο απέναντι σε όλα όσα κάνουν αυτό τον κόσμο να υπάρχει και να διαμορφώσουμε τη συνέχειά μας.

Τι σας οδήγησε στην παρουσία της Πηνελόπης Δέλτα, μίας φανταστικής Δέλτα, στην παράσταση; Μπορούμε να μιλήσουμε για αυτό χωρίς να χαθεί κάποιο στοιχείο έκπληξης για τον θεατή;

Η Πηνελόπη Δέλτα μέσα στο έργο δεν είναι μόνο η φανταστική φίλη. Είναι η μαρτυρία στην εσωτερική εξορία, η φωνή της ενοχής. Η δική μου Πηνελόπη Δέλτα είναι το σύμβολο μίας γυναίκας που προσφέρθηκε στη ζωή και αποσύρθηκε όταν πλέον εξάντλησε οποιαδήποτε πιθανότητα συμμετοχής της στον κόσμο, όταν δηλαδή η ασθένειά της την καθήλωσε σε μία ζωή επώδυνων αναμνήσεων και απολογισμών – αυτό ακριβώς που ζει και η Πόπη, η ηρωίδα του έργου. Εμφανίζεται για να της μάθει να κατασκευάζει καινούργιες ιστορίες, δηλαδή να χρησιμοποιήσει τα ίδια συστατικά της μνήμης για να την ξαναδιαβάσει, να την ξανασυμπεράνει.

Ο σύγχρονος άνθρωπος «λατρεύει» τις κατηγοριοποιήσεις. Είναι η εποχή του κυνηγιού μία μαύρη κωμωδία; Είναι μία ιστορία της ελληνικής κρίσης που μπερδεύει επίτηδες την ποιητική εκφορά με τη χυδαιότητα της καθημερινότητας. Σαν θεατής, τι ζητάτε κάθε φορά που περνάτε το κατώφλι ενός θεάτρου;

Κάποια γενναιόδωρη διάθεση να μοιραστούν μαζί μου μία προσωπική εκδοχή της κοινής μας ζωής.

* Η «Εποχή του κυνηγιού» του Γιάννη Σκαραγκά. Παίζουν: Αθηνά Μαξίμου, Φωτεινή Μπαξεβάνη. Σκηνοθεσία: Λίνα Ζαρκαδούλα. Σκηνικά – Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική: Φωτεινή Μπαξεβάνη. Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος. Βοηθός σκηνοθέτη: Νίκη Σερέτη. Τραγούδι: Νατάσσα Μποφίλιου (φιλική συμμετοχή).

Παραγωγή: αρτivities

Θέατρο Ιλίσια: Παπαδιαμαντοπούλου 4, Ιλίσια. Τηλ.: 210 7210045. Έως 24/5.

Φωτογραφίες: Tom Langdon