Τα χρόνια της αθωότητας

Tην ώρα που θα διαβάζουμε αυτή την κριτική ο Κωνσταντίνος Παπαχρόνης δεν θα είναι πια μαζί μας. Το ξημέρωμα της Τρίτης ο ταλαντούχος νεαρός ηθοποιός έφυγε για πάντα σε ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό. Η στήλη του αφιερώνεται. Αντίο, φίλε.

ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ του Φρανκ Βέντεκιντ, Σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ, Ευμολπιδών 41, 210 3455.020

Η μικρογραφία μιας κοινωνίας υπό κατάρρευση, η αλλαγή ενός ολόκληρου συστήματος, τα μυστικά ενός κόσμου που μάχεται την άγνοια με τη θρησκοληψία και τις ηθικές παραδόσεις ξεδιπλώνονται μέσα σε μια τάξη σχολείου.

Όταν ο Βέντεκιτ έγραψε το «Ξύπνημα της Άνοιξης», που στη διάρκεια του μεσοπολέμου ήταν το πιο πολυπαιγμένο έργο σε όλες τις γερμανόφωνες σκηνές, το έργο έφερε τον τίτλο «Mια παιδική τραγωδία». Ήταν ένα μικρό δράμα με προκλητικό για την εποχή του ύφος, που έκανε να ξεσπάσουν μάχες και προασπιζόταν μια εντελώς διαφορετική και ελεύθερη διαπαιδαγώγηση παιδιών και εφήβων.

Πολλές σύντομες σκηνές φτιάχνουν έναν καμβά που περιγράφει εποχή και ήθη.

Η Βέντλα ρωτά για το μήκος της φούστας της, που είναι φέτος πιο μακρύ. Ο Μέλχιορ και ο Μόριτς συζητούν για τις παιδαγωγικές θεωρίες και καταλήγουν ότι αυτό που χρειάζεται είναι η απόλυτη ελευθερία στη διαπαιδαγώγηση. Τα κορίτσια συζητούν στην αυλή του σχολείου τη συμπεριφορά των γονιών τους απέναντί τους.

Η Βέντλα αναρωτιέται για την ερωτική της εμπειρία, χωρίς να καταλαβαίνει στην πραγματικότητα τι έχει συμβεί. Ο πατέρας του Μέλχιορ αποφασίζει να στείλει το παιδί του σε αναμορφωτήριο. Σκηνές του σχολείου και του σπιτιού εναλλάσσονται με επίκεντρο τη συμπεριφορά των ενηλίκων στα παιδιά τους και τη ζύμωση της εφηβείας, αυτό το βίαιο σπαρακτικό ξύπνημα των αισθήσεων που ο συγγραφέας αποκαλεί ξύπνημα της Άνοιξης.

Νατουραλισμός, γκροτέσκο και παράλογο, ριζοσπαστικές απόψεις και συντηρητικές τάσεις συγκρούονται συνεχώς σε μια παράσταση σχεδόν τριών ωρών που έστησε ο Νίκος Μαστοράκης, με σκηνικό τους μαυροπίνακες μιας σχολικής τάξης. Οι τολμηρές εικόνες του έργου συχνά στη διάρκεια της παράστασης χάνουν το ρυθμό τους, γίνονται μακρόσυρτες και περιγραφικές. Ξεχωριστές στέκουν οι καρικατούρες των γονιών και των δασκάλων, το τονισμένο παράλογο και το γκροτέσκο, που δίνουν τη μεγάλη δυναμική της παράστασης. Ακόμα και με το αμήχανο τέλος, η παράσταση αναδεικνύει το ενδιαφέρον της καταγραφής πραγματικών περιστατικών και το ψυχογράφημα μιας ταραγμένης ηλικίας, το μυστήριο της δραματικής ενηλικίωσης.

ΤΟ ΦΙΟΡΟ ΤΟΥ ΛΕΒΑΝΤΕ του Γρ. Ξενόπουλου, Σκηνοθεσία: Κώστας Τσιάνος, Παίζουν: Σπύρος Παπαδόπουλος, Χάρης Σώζος, Χριστίνα Αλεξανιάν, Ευαγγελία Μουμούρη
ΑΝΕΣΙΣ, Κηφισίας 14, 210 7707.227

Η ιστορία ενός τετραπέρατου Ζακυνθινού, που φτάνει στην Αθήνα πιστεύοντας στις χάρες και στις χαρές της πρωτεύουσας, είναι το θέμα του έργου του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Γραμμένο το 1914, από τα πιο αγαπητά του συγγραφέα, δημιουργεί μια οικειότητα εξαιτίας των αληθινών του χαρακτήρων που δεν παύουν μέχρι σήμερα να είναι οικείοι.

Σε μια μετάβαση από την επαρχία στην Αθήνα, η Ελλάδα τού χθες συναντάει τη σύγχρονη Ελλάδα, της εποχής. Ο αθώος γαλίφης και πολυμήχανος Νιόνιος, για να παλέψει το φόβο του από τους σεισμούς, μετακομίζει στην Αθήνα αφήνοντας πίσω του τον τόπο που λατρεύει και τους ανθρώπους που αγαπάει.

Αναλαμβάνει επιστάτης του κυρίου Βάλβη, μεγαλοδικηγόρου με καριέρα, γυναίκα, ερωμένες, κόρες της παντρειάς και επίδοξους γαμπρούς που μπαινοβγαίνουν στο σπίτι. Καταφέρνει να τα βάλει όλα σε τάξη με ψέματα και αλήθειες και αποδεικνύει το δαιμόνιο καταφερτζή χαρακτήρα του.

Νοσταλγικό και ανάλαφρο, ένα έργο που κρατάει τα κωμικά και τα λυρικά στοιχεία σε θαυμαστή ισορροπία και φανερώνει έναν κόσμο που έχει σβήσει αλλά έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια μέχρι σήμερα.