Τελευταία παράσταση για το έργο «Μάγκντα Γκαίμπελς» του Γιώργου Βέλτσου στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο Εμπρός
«Δεν θέλουμε να θυμόμαστε πως υπήρξε ο οποιοσδήποτε πριν από μας»
- Tristan Tzara Θα με πιάσετε ίσως αδιάβαστη ιστορικά αλλά είναι αυτός ο μόνος τρόπος να ξεχάσω ώστε να θυμηθώ, αφού επιθυμώ να εκμεταλλευτώ κυρίως τα βιωματικά μου κοιτάσματα. Επίσης δεν θα παραστήσω ότι το κουβάρι της σκέψης μου ξετυλίγεται ανεμπόδιστα. Τουναντίον ομολογώ εξαρχής ότι πρόκειται για νημάτια τριών ημερών: στην παράσταση, μετά την παράσταση (στην κατηγορία «τι θα πω στους φίλους»), στο ντους, στη λαϊκή, βάζοντας λίγο θόρυβο στο tube, νοσταλγώντας μια αγαπημένη φωνή στο τηλέφωνο, όλο και κάτι ξεπετάγεται, μακραίνει το κασκόλ.
Πόσο πανκ ήταν η (παράσταση) «Μάγκντα Γκαίμπελς»; Όχι όσο θα ήθελα. Ωστόσο αρκετά ώστε να θυμηθώ την εποχή του πανκ και να κάνω αυτομάτως τη σύνδεση της ακομπλεξάριστης πασαρέλας του φασισμού σήμερα με την δειλή επανεμφάνισή του τότε, στα 80's. Τότε που η ένοχη μεταπολεμική Ευρώπη, έχοντας αναφανδόν υιοθετήσει τα αντιπολεμικά συνθήματα των χίπις και το αμερικάνικο όνειρο, έκανε έρωτα, παιδιά, οικογένεια, καριέρα, προσπαθώντας να ξεχάσει τον κακό της εαυτό. Πράγματι οι αστοί ξεχάστηκαν μελετώντας εμβριθώς τα δημοκρατικά τους προνόμια, ώστε να ρέει άφθονο το χρήμα καλύπτοντας τα τραύματα. Όμως η πλέμπα τίποτα δεν ξέχασε. Η δεκαετία του '80 με τον σαρωτικό νεοφιλελευθερισμό δεν ξημέρωνε ρόδινη για τα παιδιά της εργατικής τάξης που είχαν ήδη «μολυνθεί» από την αλητεία των δρόμων της Νέας Υόρκης.
(Μέσα σε εισαγωγικά, αποσπάσματα από το έργο «Μάγκντα Γκαίμπελς» του Γιώργου Βέλτσου)
«Το ιδιάζον στον άνθρωπο είναι να ασκεί τη φυσική του δύναμη προκειμένου να είναι άνθρωπος. Ο Χάιντεγκερ πιστεύει όπως εμείς, στην άστεγη βία των περιπλανήσεων, για να το πω με δικά του λόγια».
Το πανκ ήταν ίσως το τελευταίο αυθεντικό λαϊκό κίνημα. Μια καθαυτή επανάσταση μέσα σε κάθε σπίτι, ενάντια στην ορθότητα. Ένα εκρηκτικό όχι στον γαμημένο καθωπρεπισμό, στην εργασία, στο κράτος, στη θρησκεία, στην οικογένεια. Μια τελευταία προσπάθεια για ρήξη στην παράδοση, στους θεσμούς, στους τρόπους, την εμφάνιση, την έκφραση, τη γλώσσα. Χωρίς διακηρύξεις, χωρίς ακαδημαϊκά δεκανίκια. Με μανιφέστα second hand. Χωρίς πολλά λόγια αλλά με τη γλώσσα έξω και σηκωμένο το μεσαίο δάχτυλο. Πρώτα η καταστροφή. Και βλέπουμε μετά…
«Ξέρεις, το έγκλημα είναι το όριο. Είναι ένα διαβατήριο για τη λύτρωση. Περάσαμε πλέον -τι λέω; - είμαστε ήδη σε ολόκληρο το αλλού».
Το πανκ κατατροπώθηκε από τα ντραγκς και την περαιτέρω οικονομική εξαθλίωση. Ο καπιταλισμός πρόφτασε και το έκανε ψιλιαδούρα: μπότες, μπουφάν κονκάρδες και αξεσουάρ, κουρέματα, μουσικές. Ενώ τα φασιστικά κινήματα που αναγεννώνταν εκείνη την εποχή από τις στάχτες τους, μετέστρεψαν και προσηλύτισαν το πιο απελπισμένο και εύπιστο κομμάτι του κινήματος, ιδιοποιώντας το πανκ όπως οι Ναζί τον Νίτσε. (Μη δουν αλήτες, αμέσως να τους στρατολογήσουν). Ο νέος φασισμός δεν είχε τα σημερινά χαρακτηριστικά, ήταν το μαύρο, αυτοκτονικό, αποτύπωμα της αποτυχημένης δημοκρατίας. Η υπόσχεση ενός ένδοξου ομαδικού θανάτου.
Ο Βέλτσος δεν ήξερε βέβαια ότι έγραφε ένα έργο πανκ. Ίσως ακόμα και η ιδέα να του είναι απεχθής. Όμως είμαστε όλοι παιδιά της εποχής μας, και μέσα στην εποχή μας, κατασημειωμένοι, γράφουμε. Η ανορθόδοξη δομή, οι ανακολουθίες στον χώρο και το χρόνο, τα πρωθύστερα και ο τετελεσμένος μέλλοντας, η αποδόμηση και η συνειρμική ασυδοσία, όλα αυτά είναι πανκ. Όπως και το τρίδυμο σεξ -θάνατος- εξουσία, ο σαδομαζοχισμός, η βία και η επιθανάτια αγωνία του ζώου: η επιθυμία να ζήσει κανείς με όλη του τη δύναμη, πριν πεθάνει.
«Ό,τι οι άλλοι ονόμαζαν αξίες ήταν τα ψέματα που στρέφονταν κατά της ζωής. Περιφρονώ τις αξίες τους. Η ηθική τους είναι σύμπτωμα αδυναμίας».
Μοιάζουν οι εποχές, αδελφοποιούνται. Τα Βαλκάνια και η πρώην Ανατολική Γερμανία. Το καμπαρέ και η πανκ μουσική σκηνή. Ο Σαντ και ο Μισίμα. Ο Χριστός και ο Νίτσε. Η προπαγάνδα και η πολιτική επικοινωνία. Ο Τζόκερ και ο Σατανάς. Η ευγονική και η κλινική αισθητική. Ο Φύρερ κι ο Τραμπ. Το 1933 και το 2025. Το Σαλό και το Ντουμπάι. Η διαρκώς αναγγελόμενη και διαρκώς αναβαλλόμενη καταστροφή.
«Στο μέλλον, όταν ο κομουνισμός δεν θα υφίσταται, ο ναζισμός θα επανέλθει ως ο πληρέστερος ορθολογισμός στην καρδιά αυτού που θα ονομάσουν νεοφιλελευθερισμό. Μια εξουσία μπορεί να ανατραπεί από μια άλλη, αλλά όχι από μια βασική αρχή: το αίμα. Το προκείμενο στην Ιστορία είναι το αίμα. Και όχι η αλήθεια».
Επειδή δεν έχω δει την εμβληματική κατά κοινή ομολογία παράσταση της Άντζελας Μπρούσκου, είναι αδύνατον να κάνω συγκρίσεις. Όμως αυτό που είδα στο Εμπρός, μου άρεσε, με σκάλισε, μου μίλησε. Η ευρηματική σκηνοθεσία, οι ταλαντούχοι ηθοποιοί, η μουσική και οι μουσικοί (που μου θύμισαν Violent Femmes), η προσπάθεια να δοθεί μια αστική allure ενώ όλα βροντοφώναζαν βαλκάνια arte povera, η παλιά μας τέχνη κόσκινο της μεταπολίτευσης. Έπειτα, λίγο Κουρδιστό Πορτοκάλι, λίγο Joker, λίγο Βabylon Berlin, λίγο Φασμπίντερ, λίγο Νταντά. Μια χαρά χαρμάνι. Λίγο θέλει σκέφτηκα, να βγει και ο Τζόνι Ρότεν με την παιδική χορωδία της Βιέννης. Ή η Παρθένα με τον Σατανά για να θυμηθούμε και τον άλλο, επίσης αμφιλεγόμενο συμμαθητή του συγγραφέα.
Τελευταία παράσταση αυτή την Κυριακή στο Εμπρός. Όσοι πιστοί…
Το θεατρικό έργο «Μάγκντα Γκαίμπελς» του Γιώργου Βέλτσου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Αφού ψάξαμε βαθιά στη συνείδηση μας, αποφασίσαμε να σε καταστρέφουμε λόγω της ανυπακοής σου. Εγώ κι εσύ, γυναίκα, είμαστε σύμμαχοι. Εσύ μητέρα-πατέρας, εγώ πατέρας-μητέρα. Η τρυφερότητα, η αντοχή περικλύουν τον γιο μας από παντού. Η Γερμανία της Βόννης, δυστυχώς, δεν είναι η Γερμανία του Χίτλερ! Φτιάχνουν μαλλί, τυριά, μπίρα και κουμπιά. Των κανονιών είναι μια βιομηχανία εισαγωγής. Ξέρουν πως ακόμα κι ο Χίτλερ ήταν λίγο θηλυπρεπής, αλλά όπως φάνηκε είχε μια θηλυπρέπεια δολοφονική. Έτσι, η παράδοση μας βελτιώθηκε πολύ. Πάντως, η μητέρα δολοφόνος, εκείνη είχε παιδιά υπάκουα με γαλανά μάτια, γεμάτα απελπισμένη αγάπη, ενώ εγώ, η στοργική μητέρα, έχω αυτό το παιδί, που δεν είναι ούτε υπάκουο ούτε αννυπάκουο. -Πιερ Πάολο Παζολίνι
Βιβλίο Μάγκντα Γκαίμπελς: Γιώργος Βέλτσος - Εκδόσεις Αργά
Μια μεγάλη μουσικοθεατρική παραγωγή, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Θάνου Αλεξανδρή, που μας γυρίζει πίσω στην Ελλάδα των δεκαετιών του ’80 και του ’90
Την αγαπήσαμε για τη θρυλική της ατάκα «Σας αγαπώ». Τώρα τη συναντήσαμε με αφορμή την παράσταση «Blue Train», στην οποία πρωταγωνιστεί και της ζητήσαμε να μας μιλήσει για όλα.
13°
