Σουίνι Τοντ: Ο Γιώργος Πέτρου μιλάει για το πιο ανατρεπτικό μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ

Ο αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου έχει χαράξει μια σημαντική διεθνή πορεία στον χώρο της συμφωνικής μουσικής, με το ρεπερτόριό του να εκτείνεται από το μπαρόκ έως και τον ρομαντισμό. Από το 2012, έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση της διάσημης ορχήστρας Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής (με έδρα το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) και μαζί της έχει διευθύνει πολλές νέες παραγωγές λυρικών έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πρόσφατα, το ενδιαφέρον του έχει στραφεί στη σκηνοθεσία και το 2017 ανέβασε, για πρώτη φορά, στο Ηρώδειο το έργο του Στίβεν Σόντχαϊμ, «Σουίνι Τοντ: Ο δαιμόνιος κουρέας της Fleet Street», που λατρεύτηκε από το αθηναϊκό κοινό.

Φέτος, το ανατρεπτικό μιούζικαλ που έχει χαρακτηριστεί ως το σπουδαιότερο καλλιτεχνικό επίτευγμα του Broadway και έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη από τον Τιμ Μπάρτον, με πρωταγωνιστές τον Τζόνι Ντεπ και την Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, επιστρέφει από τις 17 έως τις 27 Ιανουαρίου 2025, αυτή τη φορά στην καρδιά της πόλης, στο Ολύμπια - Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», με ένα επιτελείο εξαίρετων λυρικών και εξειδικευμένων τραγουδιστών, συνοδεία της Συμφωνικής Ορχήστρας και της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων. Ο σκηνοθέτης της παράστασης μίλησε στην Athens Voice για τη γνωριμία του με το έργο και τα μουσικά στοιχεία που τον τράβηξαν σε αυτό.

Γιώργος Πέτρου: Μια συνέντευξη στην ATHENS VOICE για το «Σουίνι Τοντ»

Ποια ήταν η πρώτη σας γνωριμία με το μουσικό θρίλερ «Σουίνι Τοντ»; Το είδατε στο Broadway ή το γνωρίσατε μέσω της κινηματογραφικής μεταφοράς τού Τιμ Μπάρτον;
Η πρώτη μου επαφή με το έργο ήταν φυσικά μέσω της ταινίας τού Τιμ Μπάρτον, αρκετό καιρό πριν αρχίσω να ασχολούμαι με το συμφωνικό μιούζικαλ. Η ταινία χαρακτηρίζεται από την άψογη αισθητική του Μπάρτον, ωστόσο δεν δικαιώνεται μουσικά, κυρίως λόγω των περικοπών και των φωνητικών επιλογών. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν κυκλοφόρησε η ταινία, ελάχιστοι ήξεραν ότι πρόκειται για την κινηματογραφική μεταφορά ενός από τα διασημότερα και πλέον θρυλικά έργα του Βroadway, με την υπογραφή του σπουδαίου Στίβεν Σόντχαϊμ. H αυθεντική θεατρική εκδοχή του έργου (την οποία και παρουσιάζουμε στο θέατρο Ολύμπια), παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Broadway το 1979, σαρώνοντας τα Βραβεία Tony και ανεβάζοντας με τη μουσική της ποιότητα την τέχνη του μιούζικαλ σε δυσθεώρητα ύψη. Σύντομα θεωρήθηκε από τους κριτικούς ως το σπουδαιότερο καλλιτεχνικό επίτευγμα του Βroadway.

Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το κεντρικό θέμα του έργου;
Το έργο έχει χαρακτηριστεί ως κωμική όπερα, ρομαντική κομεντί, μαύρη μουσική κωμωδία ή λυρικό θρίλερ. Δεν είναι τυχαίο που το συγκεκριμένο έργο, λόγω της ποιότητάς του, κέρδισε μια θέση ρεπερτορίου στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, ενώ μετά από την πρεμιέρα του, ο διευθυντής της Metropolitan Opera δήλωσε μετανιωμένος που δεν έγινε το πρώτο ανέβασμα στη ΜΕΤ. Η δράση τοποθετείται στο ζοφερό Βικτωριανό Λονδίνο του 19ου αιώνα, ενώ τους γοητευτικούς αλλά ακραίας δυσκολίας ρόλους έχουν ερμηνεύσει κατά καιρούς διάσημοι ηθοποιοί και λυρικοί τραγουδιστές, όπως η Άντζελα Λάνσμπερι, ο Μπριν Τέρβελ, η Έμμα Τόμσον, η Ιμέλντα Στόντον, ο Ροντ Γκίλφραϊ και η Πάτι ΛουΠον. Το «Σουίνι Τόντ» είναι ένα έργο σκοτεινό και φωτεινό μαζί. Ένα έργο στο οποίο η συνύπαρξη του τραγικού και του κωμικού γίνεται με τον πιο ευφυή τρόπο, ενώ οι έννοιες του μίσους και της εκδίκησης παίζουν κρυφτό με την πατρική αγάπη, τον έρωτα και το τυφλό πάθος. Για πολλούς, είναι ένα έργο που μιλάει για την εμμονή. Για άλλους, μια πολιτική αλληγορία για την αιώνια πάλη των τάξεων. Πάνω από όλα όμως, είναι ένα μουσικοδραματικό έργο με αριστοτεχνική σύλληψη, με χαρακτήρες ειλικρινείς και ολοκληρωμένους.

Μουσικά, έχει ειπωθεί ότι το έργο έχει επιρροές τόσο από κλασική μουσική, όσο και από μουσική για ταινίες. Τι επιρροές βλέπετε εσείς στις συνθέσεις που περιλαμβάνονται ;
Στο μιούζικαλ «Σουίνι Τοντ», o Σόντχαϊμ γράφει μια μουσική μεγαλειώδη, με μια παρτιτούρα επικών διαστάσεων και απαιτήσεων: Με τον μουσικό σπόρο του γνωστού μεσαιωνικού ύμνου «Dies Irae» (Μότσαρτ: «Requiem», Λιστ: «Totentanz», Μάλερ: «Συμφωνία αρ. 2», Μπερλιόζ: «Symphonie fantastique») να επανέρχεται εμμονικά, θυμίζοντάς μας ότι ο θάνατος είναι η μοίρα όλων των ανθρώπων. Με το τέχνασμα των βαγκνερικών leitmotiv (μικρές μουσικές μνήμες) να συνδέουν πρόσωπα και καταστάσεις. Με το στοιχείο της τονικότητας συχνά να χάνεται μέσα σε ένα μυστηριακό ηχητικό περιβάλλον, θυμίζοντας κάτι από Ραβέλ, Προκόφιεφ ή κάτι από τις μουσικές του Μπέρναρντ Χέρμαν για τις ταινίες του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Με φωνητικά μέρη, γραμμένα σε ακραίες περιοχές, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία, αλλά με μοναδικό σκοπό την ξεκάθαρη μουσική αφήγηση. Με μέρη συνόλων, των οποίων τη μουσική δραματουργία θα ζήλευε και ο ίδιος ο Μότσαρτ. Με μια πλούσια και ευφάνταστη συμφωνική ενορχήστρωση από τον μάγο του είδους, Jonathan Tunick.

Ποια ήταν η προετοιμασία, τόσο με τους ηθοποιούς όσο και με τους υπόλοιπους συντελεστές της παράστασης, ούτως ώστε ο θεατής να ταξιδεύει νοερά στη Βικτωριανή Αγγλία, όπου διαδραματίζεται το έργο;
Με τον Πάρι Μέξη και τη Γιωργίνα Γερμανού δημιουργήσαμε τα στοιχεία εκείνα που θα μας μεταφέρουν στη σκοτεινή ατμόσφαιρα του Βικτωριανού Λονδίνου. Το εκπληκτικό σκηνικό του Πάρι μεταβάλλεται καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, χαρίζοντάς μας άπειρες διαφορετικές εικόνες που συνοδεύουν τα όσα συμβαίνουν επί σκηνής. Τα υπέροχα κοστούμια της Γιωργίνας έχουν στοιχεία «steampunk» και «comic book» και παραπέμπουν στη Βικτωριανή αισθητική, με κάποιες πιο σύγχρονες πινελιές. Μία μεγάλη πρόκληση για εμένα ήταν η μετάφραση του έργου, την οποία έκανα όλο το καλοκαίρι του 2016. Είναι γνωστό ότι ο Στίβεν Σόντχαϊμ ήταν ο μάγος των στίχων. Γι’ αυτόν τον λόγο αποφασίσαμε να παρουσιάσουμε το έργο σε ελληνική μετάφραση, ώστε να μη χαθεί τίποτα από την αμεσότητα του αυθεντικού λόγου. Προσπάθησα να μείνω όσο πιο κοντά γίνεται στο αυθεντικό κείμενο, κάτι που ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, κυρίως λόγω των πολλών μονοσύλλαβων λέξεων, που χαρακτηρίζουν την αγγλική γλώσσα, σε αντίθεση με τις πολυσύλλαβες ελληνικές λέξεις. Είμαστε πολύ περήφανοι για το εξαιρετικό καστ της παράστασης. Ο γνωστός βαρύτονος Χάρης Ανδριανός, που έλαμψε με την ερμηνεία του στο ανέβασμα του 2017, είναι και πάλι μαζί μας, ακόμα πιο ώριμος, τόσο φωνητικά όσο και υποκριτικά. Η υπέροχη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, με την κρυστάλλινη φωνή της, είναι επίσης μαζί μας από το πρώτο ανέβασμα. Το υπόλοιπο καστ είναι όλο καινούργιο, με κορυφή την εξαιρετική Σία Κοσκινά, σε μια από τις πιο ώριμες περιόδους της καριέρας της, που έρχεται αντιμέτωπη με τον ακραίας δυσκολίας ρόλο της κυρίας Λάβετ.

Πού πιστεύετε ότι έγκειται η μεγάλη επιτυχία που έχει γνωρίσει ως τώρα η συγκεκριμένη παράσταση;
Την παράσταση αυτή την αγαπήσαμε όλοι όσοι συμμετείχαμε στο πρώτο ανέβασμα το 2017 και δώσαμε τον καλύτερό μας εαυτό. Επίσης, το έργο είναι τόσο δυνατό και αριστουργηματικό που γοήτευσε το κοινό από την πρώτη στιγμή. Μετά την πρεμιέρα, τα εισιτήρια άρχισαν να φεύγουν πολύ γρήγορα. Ένα άλλο στοιχείο της επιτυχίας είναι ο συμφωνικός ήχος: σήμερα, ακόμα και στο Broadway, είναι σχεδόν αβάσταχτο το κόστος συμμετοχής συμφωνικών συνόλων, οπότε έχουμε συνηθίσει μικρά συνολικά 10 ή και λιγότερων ατόμων στις παραστάσεις των μιούζικαλ. Ωστόσο, όπως προανέφερα, το «Σουίνι Τοντ» στέκεται επάξια δίπλα στα σημαντικότερα οπερετικά έργα και γι’ αυτό παίζεται πλέον σε θέατρα όπως η όπερα της Ζυρίχης, η Komische Oper του Βερολίνου, η όπερα του Dortmund κ.λπ.

Έχοντας ξεκινήσει την καριέρα σας ως διευθυντής ορχήστρας, η σχετικά πρόσφατη στροφή σας προς την σκηνοθεσία εντυπωσιάζει. Υπάρχει κάτι κοινό ανάμεσα στα δύο;
Η διεύθυνση ορχήστρας δεν είναι τίποτα άλλο από σκηνοθεσία των ήχων και οργάνωση της μουσικής σκέψης σε μια κατανοητή ροή. Κάποια στιγμή, μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησής μου με την όπερα, ένιωσα την ανάγκη να μπορέσω να ντύσω τη μουσική μου δραματουργικά με της δικές μου θεατρικές σκέψεις και εικόνες. Έτσι πέρασα στη σκηνοθεσία. Όταν σκηνοθετώ μουσικό θέατρο, μπαίνω πολύ βαθιά στην παρτιτούρα και βρίσκω «μυστικά» που μου δίνουν πολλές δραματουργικές λύσεις και ορίζουν τη σύλληψη της γενικότερης ιδέας και προσέγγισης του εκάστοτε έργου.

Εκτός από το «Σουίνι Τόντ», έχετε ανεβάσει επίσης το «West Side Story» και άλλα μιούζικαλ που έγιναν διάσημα στο Broadway. Τι είδους έργα σας κινούν το ενδιαφέρον;
Ως διευθυντή ορχήστρας, με ελκύουν φυσικά τα έργα τα οποία βρίσκω μουσικά ενδιαφέροντα. Ως σκηνοθέτη, με ελκύουν πιο πολύ τα έργα που έχουν μια θεματολογία ικανή να με εμπνεύσει να δω την ιστορία μέσα από εικόνες και να μου γεννήσει μια κεντρική ιδέα προσέγγισης. Σκηνοθετικά, με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τα έργα στα οποία υπάρχει προφανής σύγκρουση (είτε κωμικά είτε δραματικά). Το χιούμορ παίζει για εμένα μεγάλο ρόλο. Δεν μπορεί να κλάψει κάνεις αν δεν έχει γελάσει πρώτα, και το αντίστροφο. Το γέλιο και το κλάμα είναι η καθημερινότητά μας.

Έχετε δώσει σημαντικές παραστάσεις και εκτός Ελλάδας. Τι σας κάνει να επιλέγετε την Αθήνα ως βάση;
Είμαι Έλληνας και αγαπάω τη χώρα μου. Έχω ωραίες αναμνήσεις και το προνόμιο να ταξιδεύω πολύ και να δουλεύω με πολλούς και διαφορετικούς συνεργάτες κάθε φορά. Επίσης, στην Αθήνα είναι η έδρα της αγαπημένης μου Καμεράτας - Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής (γνωστής διεθνώς με την ονομασία Armonia Atenea), η οποία από τη φετινή καλλιτεχνική περίοδο έγινε επίσημα η ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

Υπάρχουν πράγματα που έχετε δει στο εξωτερικό τα οποία θα θέλατε να μεταφέρετε και στο ελληνικό κοινό;
Έχω δει πολλά ωραία πράγματα στο εξωτερικό και πολλές φορές έχω σκεφτεί ποια θα ήταν άραγε η αντίδραση του ελληνικού κοινού σε μια τέτοια παράσταση. Ωστόσο, ακόμα πιο συχνά νιώθω πολύ περήφανος όταν παρουσιάζουμε στο εξωτερικό ελληνικές δουλειές, δηλαδή παραγωγές που έχουν δημιουργηθεί στην Ελλάδα για το δικό μας κοινό. Είχαμε τη χαρά και την τιμή με την Καμεράτα να ταξιδέψουμε πολύ στην Ευρώπη και να δείξουμε τη δουλειά μας σε πολύ απαιτητικά ακροατήρια, όπως στη Σκάλα του Μιλάνου, στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ, στα BBC Proms και σε πολλές άλλες θρυλικές αίθουσες και διοργανώσεις του εξωτερικού.

Ετοιμάζετε κάποια νέα παράσταση για το 2025; Ποια είναι τα σχέδιά σας για τη νέα χρονιά;
Περιμένω με μεγάλη ανυπομονησία τις επόμενες συναυλίες με την Καμεράτα, και συγκεκριμένα στις 19 Φεβρουαρίου τις «Συμφωνικές Ροκ Μεταμορφώσεις», με μια συνεργασία έκπληξη, αλλά και τη συναυλία αφιέρωμα στον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη, στις 18 Μαρτίου, στην οποία θα παρουσιάσουμε το πρώτο του και το τελευταίο του συμφωνικό έργο, με τη συμμετοχή εξαιρετικών συντελεστών. Στο μεταξύ, θα βρίσκομαι μεταξύ Γερμανίας, Ιταλίας, Γαλλίας σε ένα διαρκές κυνηγητό τρένων και αεροπλάνων.