Η Σοφία Βογιατζάκη και η Νίκη Λάμη μιλούν για το «Μαμά μου» στο Θέατρο Μουσούρη

Πόσο ρεαλιστική μπορεί να είναι η ιδέα να «νοικιάσεις» μια μητέρα; Μια αγγελία όπως «Ζητείται κόρη» ή «Ενοικιάζεται μητέρα» θα μπορούσε άραγε να υπάρξει; Είναι εφικτό να υπογραφεί μια συμφωνία, ακόμη και επίσημη, που να επιτρέπει σε δύο άγνωστες γυναίκες να δημιουργήσουν μια σχέση μητέρας-κόρης; Και είναι ηθικό ή νόμιμο μια «κόρη» να πληρώνει μια ξένη γυναίκα για να αναλάβει τον ρόλο της μητέρας; Αυτή η παράδοξη αλλά συγκινητική ιδέα γίνεται πραγματικότητα στο έργο Μαμά μου! της Μάρτα Μπαρσελό που έρχεται στο στο Θέατρο Μουσούρη. 

Στο έργο, δύο άγνωστες γυναίκες, μέσα από μια ιδιόμορφη συμφωνία, δημιουργούν μια σχέση μητέρας και κόρης. Η «κόρη» πληρώνει τη «μητέρα» για να ενσαρκώσει αυτόν τον ρόλο, σε μια δυνατή σχέση που δοκιμάζει τα όρια της ανθρώπινης ανάγκης για αγάπη και στοργή. Η Σοφία Βογιατζάκη ερμηνεύει με δεξιοτεχνία τον ρόλο της μητέρας, ενώ η Νίκη Λάμη αποδίδει με ένταση τον ανατρεπτικό ρόλο της κόρης. Η θεματολογία του έργου ανατρέπει παραδοσιακές αντιλήψεις για την οικογένεια, θέτοντας ερωτήματα όπως: «Μπορώ να επιλέξω τους γονείς μου;» ή «Γονέας είναι μόνο αυτός που γεννά;». Το κοινό καλείται να αναλογιστεί την αληθινή έννοια της γονεϊκής σχέσης.

Ο σκηνοθέτης Νίκος Καραγέωργος βασίστηκε στην ελληνική μετάφραση της βραβευμένης Μαρίας Χατζηεμμανουήλ, ειδικής στην ανάδειξη ισπανικών και καταλανικών θεατρικών αριστουργημάτων, και έφερε στη σκηνή μια πρωτότυπη ιστορία που θέτει ερωτήματα γύρω από την οικογένεια και την επιλογή των σχέσεών μας. Ο Κώστας Σπυρόπουλος υπογράφει την καλλιτεχνική επιμέλεια, ενώ το σκηνικό της Μαίρης Τσαγκάρη αναδεικνύει την ιδέα της κοινωνικής προσαρμογής. Η Σοφία Δριστέλα επιμελείται τα κοστούμια, ενισχύοντας την ψυχολογική εγγύτητα των χαρακτήρων. Η μουσική επένδυση της Panik Records και το ομώνυμο τραγούδι «Μαμά μου!» του Γιώργου Σαμπάνη, ερμηνευμένο από τη Μελίνα Ασλανίδου, ολοκληρώνουν την ατμόσφαιρα της παράστασης.

«Μαμά μου!» στο Θέατρο Μουσούρη: Συνέντευξη με τις πρωταγωνίστριες, Νίκη Λάμη και Σοφία Βογιατζάκη

Ποια είναι η κεντρική ιδέα της παράστασης;
Νίκη: Παρότι το θέμα φαίνεται μη ρεαλιστικό, αναδεικνύεται μια απόλυτα αληθινή σχέση. Ταυτίζεται το κοινό με την αλήθεια αυτή και ας μην έχεις ακριβώς τις ίδιες εμπειρίες. Αν και σε πολλά σημεία κωμικό, είναι γροθια στο συναίσθημα και σε όσα μπορεί να κουβαλάει ο καθένας μας. Το έργο αυτό είναι ζωή και στη ζωή υπάρχουν όλα, εναλλαγές, δεν κλαίμε μόνο ή γελάμε και είναι οκ να το κάνεις αυτό. Είναι με άλλα λόγια μια ιστορία γεμάτη εναλλαγές – κωμική, αλλά και βαθιά συγκινητική.

Σοφία: Είναι μια ιστορία γυναικών που από την απόλυτη μοναξιά, έχουν μια ανάγκη να συνδεθούν. Μέσα από μια ανορθόδοξη αγγελία, «ενοικιάζεται μητέρα», γεννιέται μια σχέση αγάπης και σύνδεσης που τους βοηθά να θεραπεύσουν τις πληγές τους. Αφορά στις ανθρώπινες σχέσεις - που θα μπορούσε να είναι ο καθένας μας στη θέση τους - σε έναν κόσμο που όλα πωλούνται και αγοράζονται, σε μια απίστευτη απαξιωση των αξιακών συστημάτων, μέχρι που ίσως μπορούμε να διαλέγουμε και την οικογενεια μας.

Η σκηνοθεσία περιλαμβάνει σκηνές που δεν είναι χρονολογικά τοποθετημένες. Τι σημαίνει αυτό για το έργο;
Νίκη: Το έργο ξεκινά με μια σκηνή που φαίνεται σαν μια συνηθισμένη διαφωνία μητέρας-κόρης. Στη συνέχεια, όμως, αποκαλύπτεται ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι δεν γνωρίζονταν πριν από λίγο καιρό. Είναι μια ωραία ανατροπή που δείχνει πόσο ανοιχτοί μπορούμε να είμαστε στη δημιουργία σχέσεων με αγνώστους.

Σοφία: Το έργο είναι σαν ένα παιχνίδι μνήμης. Η Ελπίδα, η μητέρα, προσπαθεί να ανακαλέσει στιγμές από τη ζωή της, ενώ βρίσκεται σε μια δύσκολη συνθήκη με την Αμπάρ, την κόρη, σε κώμα. Η ασυνεχής τοποθέτηση των σκηνών ενισχύει την αλήθεια της παράστασης και τη συναισθηματική της ένταση.

Το «Μαμά μου!» είναι ένα ισπανικό έργο. Πιστεύετε ότι η έννοια της οικογένειας διαφέρει ανά χώρα;
Νίκη: Με τους Ισπανούς έχουμε πολλά κοινά – στην έκφραση συναισθημάτων, στην υπερβολή. Είναι αυθεντικοί, με ελαττώματα, όχι επιφανειακοί όπως βλέπουμε πολλές φορές στα Αμερικανικά έργα.

Σοφία: Είναι ένα οικουμενικό θέμα. Η μοναξιά και η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας είναι παγκόσμια ζητήματα. Το έργο μιλά για την ανάγκη της αγάπης και της ανθρώπινης σύνδεσης που αν μη τι άλλο μας αφορά όλους.

Τι αγαπάτε περισσότερο στο ρόλο σας;
Νίκη: Μου έδωσε την ευκαιρία να αισθάνομαι και να παίζω, όχι να παίζω και να αισθάνομαι. Αισθάνομαι, και στη συνέχεια αυτό βγαίνει φυσικά, σαν ροή – και αυτή είναι η αρχή των πάντων. Αυτό μας δείχνει αν περνάμε καλά, αν μας αρέσει το φαγητό, πού θέλουμε να πάμε. Έχουμε μάθει, μεγαλώνοντας, να καλύπτουμε αυτά τα συναισθήματα, να βάζουμε τα «πρέπει» πάνω από τα «θέλω». Αυτό το έργο, μαζί με τη διαδρομή στις πρόβες, με άφησε να αφήνω το σώμα μου να προηγείται, και μόνο έτσι συνδέεσαι πραγματικά με το κοινό.

Σοφία: Την ηρωίδα μου την αγαπώ γιατί είναι πολύ ανθρώπινη και αληθινή, τρυφερή και ταλαιπωρημένη αλλά ταυτόχρονα αισιόδοξη με τρομερή δύναμη ψυχής.

Ποια είναι η αγαπημένη σας ανάμνηση από τις πρόβες;
Νίκη: Δεν μπορώ να ξεχωρίσω μια συγκεκριμένη ατάκα – όλη η παράσταση είναι καρμική. Νιώθω ότι αυτή με βρήκε!

Σοφία: Υπάρχει μια σκηνή όπου η Αμπάρ, η «κόρη», λέει στη μητέρα ότι θέλει να υιοθετήσει ένα παιδί και της ζητά να πλάσουν μια ιστορία για να του πουν. Στο τέλος, όμως, αποφασίζουν ότι το παιδί δεν χρειάζεται ιστορίες, αλλά την αλήθεια τους. Η φράση αυτή – «Στην κόρη σου δεν θα πούμε καμία ιστορία, θα της πούμε την αλήθεια μας» – με συγκλονίζει κάθε φορά.

Μια κοινωνία όπου πολλά "αναγκαία" θα μπορούσαν να είναι "επιλογές". Πώς σχολιάζετε αυτή τη φράση; Σας επηρέασε ποτέ το «τι θα πει η κοινωνία»;
Νίκη: Σαφώς, έστω και ασυνείδητα. Το καταλαβαίνεις από τις επιλογές σου. Μπορεί να υποκρινόμαστε ότι δεν μας ενδιαφέρει, αλλά συχνά ερχόμαστε σε σύγκρουση με το μέσα μας. Όταν οι επιλογές σου έρχονται σε σύγκρουση με το μέσα σου, αυτό πάει να πει ότι σε ενδιαφέρει πάρα πολύ τι θα πει ο κόσμος. Στη θεωρία είμαι όλοι φανταστικοί. Είναι δύσκολο να ξεφύγεις από τα «πρέπει» που σου επιβάλλουν οι άλλοι και να ακούσεις τα πραγματικά σου θέλω

Σοφία:Μακάρι να ήμασταν όλοι τόσο γενναίοι όσο αυτοί οι δύο ρόλοι. Να τολμούσαμε να βάλουμε μια αγγελία για όσα δεν έχουμε κάνει και έχουμε ανάγκη, χωρίς αναστολές και φοβίες. Δεν μπορούμε ποτέ να ελέγξουμε τι θα πουν οι άλλοι. Δυστυχώς, η κοινωνία συχνά κρίνει με βάση στερεότυπα και όχι ουσιαστικές αξίες. Ας μας χαρακτηρίζουν όπως θέλουν· δεν θα έχουμε ποτέ τα ίδια μέτρα και σταθμά όλοι μας.

Πολλές φορές είναι κατακριτέο αν θέλεις να απομακρυνθείς από την οικογένεια σου για τους δικούς σου λόγους. Τι πιστεύετε πάνω σε αυτό;
Νίκη: Δεν θεωρώ ότι η λύση είναι να διαγράψεις την οικογένειά σου. Πρέπει να μάθεις να τους αγαπάς διαφορετικά, όχι καταστροφικά. Ακόμη κι αν δεν μιλάς μαζί τους, το συναίσθημα παραμένει. Όσο λύνεις αυτά τα πρωτογενή συναισθήματα, τόσο πιο ουσιαστικές σχέσεις δημιουργείς με τους γύρω σου.

Σοφία: Από προσωπική εμπειρία, δεν μπορώ να σχολιάσω κάτι, γιατί υπήρξα πολύ τυχερή – οι γονείς μου ήταν εκπληκτικοί άνθρωποι. Αυτό που θεωρώ γενικά, όμως, είναι ότι όταν δεν εγκρίνουμε τα συγγενικά μας πρόσωπα, ο δεσμός του αίματος δεν πρέπει να μας καταπιέζει, και δεν πρέπει να ανεχόμαστε όσα δεν υποστηρίζουμε. Ίσως αυτό που λέω να είναι σκληρό, και μιλάω εκ του ασφαλούς.

Συναντιέστε και αλλού μαζί. Πείτε μας για τη συνεργασία σας και πώς προλαβαίνετε τα πάντα.
Νίκη: Είμαστε 5 στα 5 μαζί, όλη μέρα. Τα προλάβαίνω όλα γιατι περνάω πολύ καλά, αλήθεια, λέω πότε θα πάω στη δουλειά. Εννοείται ότι υπάρχουν μέρες που ξυπνάω τα χαράματα και λέω «δεν το πιστεύω, εγώ έγινα ηθοποιός για να ξυπνάω μεσημέρι; Τι είναι αυτό τώρα;» Αλλά σκέφτομαι πόσο καλά θα περάσω όταν πάω, και τελικά σηκώνομαι. 

Σοφία: Στην πρεμιέρα, η αδερφή μου μού είπε ότι δεν μπορούσε να πιστέψει τη χημεία και τη σύνδεση που έχουμε στη σκηνή. Αυτό νομίζω λέει πολλά για τη συνεργασία μας.

Ποια είναι η κινητήριος δύναμη για εσάς;
Νίκη:Οι εναλλαγές της ζωής νομίζω. Δεν ξυπνάω πάντα με ενθουσιασμό και αν είμαι χαρούμενη μπορεί να είναι για διάφορους λόγους. Αυτό είναι η ζωή. Ερωτεύεσαι χαίρεσαι, τσακώνεσαι, βρίσκεις μια δουλειά, πεθαίνει κάποιος, πας για ποτό και γελάς, όλα συνθέτουν την ανθρώπινη εμπειρία. Το έργο αυτό είναι καθρέφτης αυτής της πραγματικότητας.

Σοφία: Η αγάπη μου για αυτή τη δουλειά και οι άνθρωποι που γνωρίζω μέσα από αυτήν. Με εξελίσσει, με προβληματίζει και με γεμίζει χαρά.

Ποια μηνύματα θα θέλατε να πάρει το κοινό;
Νίκη: Μετά την πρεμιέρα, θεατές μού είπαν ότι ήθελαν να πάρουν τηλέφωνο τη μητέρα τους για να της πουν «Σ’ αγαπώ». Αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό.

Σοφία: Είναι σημαντικό το θέατρο να προβληματίζει και να συγκινεί. Ελπίζω το κοινό να αναλογιστεί τα όρια και την αλήθεια στις σχέσεις του.