- CITY GUIDE
- PODCAST
-
27°
Μια παράσταση που δεν θα γίνει
Η πολυαναμενόμενη παράσταση «Ο πόλεμος των υιών του φωτός κατά των υιών του σκότους» του «κινηματογραφικού» σκηνοθέτη Άμος Γκιτάι στην Επίδαυρο δυστυχώς ακυρώθηκε. Η A.V. όμως είχε την τύχη να την παρακολουθήσει στο Φεστιβάλ της Αβινιόν…
![8631-19760.jpg 8631-19760.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2010/09/20/8631-19760.jpg)
Για πολλά χρόνια είχα την επιθυμία να βρεθώ σ’ αυτό το μυθικό θεατρικό τόπο. Το φεστιβάλ της Αβινιόν ήταν –και είναι πάντα νομίζω– για τους θεατρόφιλους ο μακρινός τόπος όπου συναντιούνται οι μεγαλύτεροι σκηνοθέτες της εποχής μας και όπου τελείται το σύγχρονο θεατρικό «θαύμα». Είναι αλήθεια, βέβαια, πως τα τελευταία χρόνια ο Γιώργος Λούκος και το Ελληνικό Φεστιβάλ το θαύμα αυτό το έφεραν πιο κοντά. Ανταλλαγές παραστάσεων, συμπαραγωγές, το δίκτυο ΚΑΔΜΟΣ έχει ήδη ενεργοποιηθεί και 4 μεγάλα φεστιβάλ –το Φεστιβάλ της Αβινιόν, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, το Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης και το Ελληνικό Φεστιβάλ της Βαρκελώνης– συμπράττουν, συνεργάζονται και σχεδιάζουν μαζί επόμενες παραστάσεις.
Στην Αβινιόν όλα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβρη του 1947, ιδέα και όνειρο ήταν αυτή η θεατρική συνάντηση του σπουδαίου Γάλλου θεατρανθρώπου Ζαν Βιλάρ. Φέτος το διεθνές αυτό θεατρικό φεστιβάλ έγινε 63 ετών και φιλοξενεί 23 παραστάσεις στο επίσημο “ΙΝ” κομμάτι του, και έξω από αυτό, στο περίφημο “ΟFF”, 1.000 περίπου θεάματα. Χωρίς να μπορεί να υπολογίσει κανείς τα off-off δρώμενα που συμβαίνουν σε κάθε πλατεία και σε κάθε στενάκι της όμορφης μεσαιωνικής πόλης.
Νωρίς το απόγευμα της Τρίτης 7 Ιουλίου βρεθήκαμε 15 χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στο νταμάρι της Μπουλμπόν, για την εναρκτήρια παράσταση του φεστιβάλ, σε σκηνοθεσία του «κινηματογραφικού» Άμος Γκιτάι, που παρουσίαζε τον «Πόλεμο των υιών του φωτός κατά των υιών του σκότους». Κείμενο που έχει στοιχειώσει το σκηνοθέτη από τα νεανικά του χρόνια και βασίζεται στην «Ιστορία του Ιουδαϊκού Πολέμου» του Εβραίου ιστορικού και χρονικογράφου Ιώσηπου Φλάβιου (10ς μ.Χ. αι.).
Όταν λίγο πριν τις 21.00 ήχησαν οι χαρακτηριστικές τρομπέτες του Μορίς Ζαρ –σήμα κατατεθέν που δηλώνει την έναρξη κάθε παράστασης του φεστιβάλ της Αβινιόν– και το παλιό λατομείο βυθίστηκε στο σκοτάδι, με βήμα γρήγορο εμφανίστηκε ντυμένη στα λευκά η μεγάλη κυρία της γαλλικής σκηνής.
Η Ζαν Μορό, στα 81 της χρόνια, πήρε θέση μπροστά από ένα μεταλλικό τραπέζι-γραφείο και με τη βαθιά και βραχνή φωνή της –καπνίζει ακόμη και δηλώνει ότι δεν έχει κάτι καλύτερο να κάνει από το να παίζει– ξεκινάει την αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, στο ρόλο του χρονικογράφου και ρεπόρτερ της εποχής Ιώσηπου Φλάβιου.
Κάπως έτσι λοιπόν ξεκινάει η στιβαρή και αισθαντική φωνή της μεγάλης σταρ να διηγείται την ιστορία, ενώ 5 ηθοποιοί, οι οποίοι ερμηνεύουν τους «σχηματικούς» χαρακτήρες που δημιούργησε ο σκηνοθέτης, σχεδόν απαγγέλλουν τους ρόλους τους σε γλώσσες διαφορετικές. O αυτοκράτορας Βεσπασιανός, ο γιος του Τίτος, η εξόριστη από την Ιερουσαλήμ Μύριαμ, ο Ελεαζάρ, αρχηγός των εξεγερμένων, ο άραβας Σιμόν... αγγλικά, γαλλικά, εβραϊκά, αραβικά, γίντις. Αυτή η πολυγλωσσία είναι μία από τις βασικές σκηνοθετικές ιδέες του Άμος Γκιτάι καθώς, όπως υποστηρίζει στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, «το κείμενο αποκτά έτσι μία διεθνιστική διάσταση, δεν είναι ένα κείμενο προπαγάνδας, αλλά μπορεί και σήμερα να απευθύνεται σε όλους τους λαούς».
Η δεύτερη ιδέα του αφορά το ηχητικό περιβάλλον της παράστασης. Ήχοι που γεννιούνται από τα υλικά που υπάρχουν στο χώρο –εργάτες που σμιλεύουν πέτρες θεόρατες– και άλλοι που παράγονται από τον εξαιρετικό μουσικό, τον περκασιονίστα Shahar Even Tzur, πάνω στις μεταλλικές σκαλωσιές που είναι και το βασικό σκηνικό. Μία μικρή ορχήστρα στα δεξιά της σκηνής και ένας τραγουδιστής που παίρνει θέση μπροστά στη σκηνή και τραγουδάει στα Yiddish συμπληρώνουν το ηχητικό περιβάλλον.
Αν υπάρχει τρίτη σκηνοθετική ιδέα, αυτή είναι η επαναληπτικότητα στον τρόπο εναλλαγής των σκηνών. Η Ζαν Μορό πιάνει ξανά το νήμα της αφήγησης και ξανά οι ηθοποιοί –πολλές φορές συγχρόνως– συνεχίζουν την απαγγελία του κειμένου τους.
Η εμμονή του Γκιτάι με το κείμενο αυτό κρατάει πάνω από 20 χρόνια. Το πρωτοπαρουσίασε πριν 15 χρόνια στην Μπιενάλε της Βενετίας σε ένα εβραϊκό γκέτο με αφηγητή τότε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Σάμουελ Φούλερ. Επανέρχεται γιατί πιστεύει στη διαχρονικότητα αλλά και στην επικαιρότητα του κειμένου. «Ο Ιώσηπος δεν κρύβεται πίσω από μία (ψευδο)αντικειμενικότητα, έχει τη θέση του και την πίστη του όταν εξιστορεί τα γεγονότα. Μιλάει από τη θέση των Εβραίων. Ο Βεσπασιανός και ο Τίτος τελούν πόλεμο ιδεολογικό και πολιτιστικό. Αντικειμενική ματιά δεν υπάρχει. Είναι όπως στις ειδήσεις των 20.00. Μας τις παρουσιάζουν σαν αντικειμενικές, ενώ δεν είναι. Αυτοί που τις γράφουν και θέση έχουν και γνώμη».
Ο πολιτικός Γκιτάι
Όταν τον ρωτήσαμε αν το κείμενο αυτό θα μπορούσε να το παρουσιάσει στους Παλαιστίνιους, απάντησε ότι του χρόνου θα το προτείνει και στις δύο πλευρές. «Θα προσπαθήσω, δεν ξέρω αν θα το καταφέρω, αλλά θα το προτείνω σε ένα φίλο μου που έχει μία θεατρική ομάδα στην Παλαιστίνη και θα το προτείνω και στο Ισραήλ».
Πώς βλέπει τη σημερινή κατάσταση στην πιο πονεμένη γωνιά του πλανήτη; «Πρέπει να εργαστούμε για τη συνύπαρξη, και οι άνθρωποι που ζουν σ’ αυτή την περιοχή έχουν ανάγκη από αυτό. Πάνω από 60 χρόνια έχουμε πόλεμο, νεκρούς, βόμβες – φτάνει. Εμείς οι καλλιτέχνες μπορούμε να μιλάμε, αλλά οι πολιτικοί πρέπει να δουλεύουν. Και να δουλεύουν στην κατεύθυνση της συνύπαρξης, που είναι μονόδρομος. Είναι πολυτέλεια να είμαστε απαισιόδοξοι και δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια».
Η παρουσία της Ζαν Μορό
Αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι για το τέλος, εκτός από τις καλές προθέσεις του σκηνοθέτη και το ενδιαφέρον κείμενο, ας μείνουμε στην παρουσία και στη φωνή αυτής, που ο Όρσον Γουέλς χαρακτήρισε «την καλύτερη ηθοποιό στον κόσμο». Παρούσα στο πρώτο φεστιβάλ της Αβινιόν το 1947, η Ζαν Μορό εκεί έκανε και τα πρώτα της βήματα στο σανίδι δίπλα στον Ζαν Βιλάρ. Επανήλθε αρκετές φορές –έπαιξε και με τον μυθικό Ζεράρ Φιλίπ στον “Πρίγκιπα του Hombourg” του Κλάιστ– και φέτος, 63 χρόνια μετά, άνοιξε το φεστιβάλ.
Εκατό παράγραφοι υπογραμμισμένοι με κόκκινο, φράσεις κομμένες και ραμμένες, κι όταν ρωτήθηκε αν της είναι δύσκολος αυτός ο μονόλογος εκείνη απάντησε: «Δύσκολο; Όχι. Είναι όπως οι διακοπές…».
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μιλάει για τη νέα του παράσταση-πλατφόρμα
Και ακόμα: «Μήδεια» στο Παλλάς, «Ηρακλής μαινόμενος» στο Κηποθέατρο Παπάγου, Yamammoto Noh Theatre στο Σχολείον της Αθήνας, 3 δουλειές της bijoux de kant
Μισός αιώνας (και βάλε) Σταμάτης Φασουλής και ό,τι συμβαίνει στην επιθεώρηση θα έχει πάντα το στίγμα του
Ο μεγάλος σκηνοθέτης μάς μιλά για την Ορέστεια που παρουσιάζει στην Επίδαυρο
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης παρουσίασε το νέο, φιλόδοξο, πολυσυλλεκτικό και ευρείας απεύθυνσης πρόγραμμα
Καθώς η «Amalia Melancholia» έρχεται στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, η συγγραφέας του βιβλίου «Ο κήπος της Αμαλίας» (εκδόσεις Πατάκη) γράφει για τη «βασίλισσα των φοινίκων»
Τι κάνουν ο βραβευμένος σεναριογράφος και η καταξιωμένη ηθοποιός στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής; Τους ζητήσαμε να αποκωδικοποιήσουν τις «Ετυμολογίες», αυτή τη διαφορετική παράσταση-«ημερίδα»
Ένας τετράποδος ντετέκτιβ αναλαμβάνει να εξιχνιάσει τη δολοφονία ενός άλλου σκύλου. Η βία και η μη απόδοση δικαιοσύνης βρίσκονται στο επίκεντρο της νέας παράστασης του γνωστού σκηνοθέτη
Η «ψυχή» του studio αρχαίου δράματος γράφει για το Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος του Εθνικού Θεάτρου
Οι εκδηλώσεις της πρώτης εβδομάδας του θεσμού
Μιλήσαμε με τους βραβευμένους συγγραφείς Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη και Βίβιαν Στεργίου για τις ηρωίδες που εμπνεύστηκαν από την «Εκάβη» και την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη
Η διακεκριμένη σκηνοθέτις μάς συστήνει τη νέα, υπαρξιακή και ιδιαίτερη για την ίδια, δουλειά της και μας προσκαλεί σε έναν κόσμο… ανάποδο
Ο ανερχόμενος δημιουργός μιλά για όσα του έχει προσφέρει η διεθνής προβολή και διαδρομή των παραστάσεών του
Και ακόμα:«Μιντάτι» από την Τζένη Αργυρίου, «Ιεροτελεστία της άνοιξης» από τον Ροζέρ Μπερνάτ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου σκηνοθετεί ένα από τα σπουδαιότερα έργα του μεγάλου ποιητή στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου
Μιλήσαμε με τον ηθοποιό Χαλίλ Αλιζάντα και την σκηνοθέτρια Γιολάντα Μαρκοπούλου για τον ρόλο που παίζει η τεχνολογία στον μετασχηματισμό των οικογενειακών δεσμών των προσφύγων και μεταναστών
«Η αγαπημένη του κυρίου Λιν» με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, «50 χρόνια, μια νύχτα» από τον Μάνο Καρατζογιάννη, αφιέρωμα στον Λευτέρη Βογιατζή και άλλες παραστάσεις αυτή την εβδομάδα
Το αντιπολεμικό έργο του Ευριπίδη στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μέσα από τη ματιά του διακεκριμένου Ρώσου σκηνοθέτη Τιμοφέι Κουλιάμπιν
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.