Το Εθνικό Θέατρο με τον «Πλούτο» σε 17 αρχαία θέατρα της Ελλάδας

Δεν θα μας δώσει ραντεβού νύχτα στην Επίδαυρο, το Ηρώδειο ή σε κάποια άλλη δημοφιλή σκηνή. Θα παρουσιαστεί με το φως της ημέρας (όπως τα αρχαία χρόνια), χωρίς τεχνικά μέσα, από ένα μικρό σχήμα μόλις πέντε νέων ηθοποιών, σε 17 περισσότερο ή λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό αρχαία θέατρα –κάποια δυσπρόσιτα ή ακόμα και μέσα στον αστικό ιστό που τα προσπερνάμε, όμως, βιαστικά στις καθημερινές μας διαδρομές.

Από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο 2024 το Εθνικό Θέατρο θα «οργώσει» την ηπειρωτική χώρα, από την Ροδόπη, την Ημαθία και την Πρέβεζα έως τον Αρκαδικό Ορχομενό και το Θορικό, με τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη, την τρίτη του θερινή παραγωγή φέτος, στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Γνωριμία με αρχαία θέατρα της Ελλάδας». Μια πρωτοβουλία του Σωματείου Διάζωμα σε συνεργασία με την πρώτη κρατική σκηνή, έρχεται να μας «δροσίσει» με τον λόγο του περίφημου αρχαίου κωμωδιογράφου και να μας προσκαλέσει να συνδεθούμε με μνημεία που δεν μπαίνουν συνήθως στις διαδρομές των θεατρόφιλων ή ακόμα και πολλών επισκεπτών.

«Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, και γι’ αυτό έχει και την υποστήριξη του ΥΠΠΟ, εντάσσεται στην πολιτική αφενός της κοινωνικοποίησης των μνημείων, αφετέρου της όσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι προστατεύονται πολύ καλύτερα όταν εντάσσονται στην καθημερινή ζωή και δεν αποτελούν μόνο ένα αντικείμενο το οποίο πρέπει να το θαυμάζουμε από απόσταση και να μην μπορούμε να το αισθανθούμε οι ίδιοι», ανέφερε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά την παρουσίαση του προγράμματος στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, δίπλα στο αρχαίο θέατρο της Ζέας που θα αποτελέσει επίσης σταθμό για την παράσταση.

Το Εθνικό Θέατρο με τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη σε 17 αρχαία θέατρα της Ελλάδας

Στον «Πλούτο» ο Αριστοφάνης σατιρίζει τον άνισο τρόπο κατανομής του πλούτου, «ένα θέμα διαχρονικά επίκαιρο, που δεν έχει σταματήσει δυστυχώς ποτέ να ταλανίζει την ανθρωπότητα», υπογράμμισε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της πρώτης κρατικής σκηνής, Γιάννης Μόσχος. Με μια μικρή ομάδα συντελεστών, λοιπόν, το Εθνικό Θέατρο ετοιμάζεται αυτό το καλοκαίρι να ανοιχτεί σε «νέους τόπους» και με νέους ανθρώπους, γεγονός διόλου τυχαίο. «Επιλέχθηκαν για την παράσταση συντελεστές που ανήκουν όλοι στη νεότερη γενιά του θεάτρου, όχι μόνο γιατί θέλαμε να δώσουμε την ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες να δοκιμαστούν κι αυτοί στο αρχαίο δράμα αλλά γιατί είναι σημαντικό να δούμε τον Αριστοφάνη μέσα από τη δική τους σύγχρονη οπτική», σημείωσε ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Έτσι, ο συγγραφέας (μεταξύ άλλων και της συλλογής διηγημάτων «Γκιακ») και σεναριογράφος Δημοσθένης Παπαμάρκος ανέλαβε τη μετάφραση και τη διασκευή, ενώ τους ρόλους επωμίζονται ο Νίκος Γιαλελής, η Κατερίνα Παπανδρέου, η Κατερίνα Πατσιάνη, ο Βασίλης Σαφός και η φετινή κάτοχος του Βραβείου Μελίνα Μερκούρη, Ελίνα Ρίζου.

Ο Μάνος Βαβαδάκης (της ομάδας Mataroa που πρόσφατα ανέβασε στο Θέατρο Τέχνης την εμπνευσμένη από την εξέγερση του Πολυτεχνείου παράσταση «TANK / Όλη νύχτα εδώ») βρίσκεται πίσω από τη σκηνοθεσία αλλά και την επιλογή του έργου. Προς μεγάλη του χαρά, μάλιστα, θα παρουσιαστεί και στο αρχαίο θέατρο Αιγείρας που τα καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων επισκεπτόταν απαράβατα με τον παππού του κι έστηνε επί τόπου αυτοσχέδιες «παραστάσεις» με την αδερφή του κρατώντας εναλλάξ τους ρόλους του ηθοποιού και του θεατή.

Όπως μας είπε: «Ο “Πλούτος” έχει μια ιδιαιτερότητα: από τους περίπου 1.350 στίχους που διασώζονται, αυτοί που έχουν να κάνουν με την διάδραση του χορού με τα τεκταινόμενα είναι μόνο 40. Και δεν είναι τυχαίο ότι είναι το τελευταίο έργο του Αριστοφάνη. Είναι γραμμένο μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, όταν η Δημοκρατία πλέον πνέει τα λοίσθια και με έναν τρόπο ο χορός δεν είναι πια απαραίτητος στην παρουσίαση της υπόθεσης. Στην εποχή μας –και πρόσφατα είδαμε στις εκλογές χαμηλό ποσοστό συμμετοχής– πιστεύω ότι μας δίνεται τη δυνατότητα με την παρουσίαση αυτού του προγράμματος να ξανακερδίσουμε αυτό που σημαίνει χορός στο αρχαίο δράμα και αυτό που θα έπρεπε να σημαίνει σήμερα. Δηλαδή να προσκαλέσουμε τους κατοίκους των περιοχών αυτών σε μια νέα συνάντηση, σε μια νέα συνύπαρξη και μέσω της ιστορίας του «Πλούτου», της αναδιανομής ισότιμα στην κοινωνία του πλούτου, να κερδίσουμε καινούργιες σκέψεις, καινούργιες μνήμες όσον αφορά τη δημοκρατία και τα ιδανικά της».

Γνωριμία με αρχαία θέατρα της Ελλάδας

Ο Πλούτος που μοίραζε την αφθονία όντας τυφλός αλλά βρήκε τελικά το φως του, ο Χρεμύλος, ο οποίος αναζητά μια καλύτερη τύχη στη ζωή για τον γιο του, αλλά και η Πενία, που υποστήριζε πως μόνο με αυτήν ο κόσμος προοδεύει γιατί αγωνίζεται να ξεφύγει από κοντά της, θα ξετυλίξουν την ιστορία τους από την Θράκη έως την Πελοπόννησο.

Συγκεκριμένα θα βρεθούν στα αρχαία θέατρα Καβειρίου στη Θήβα, Δημητριάδος στον Βόλο, Μαρώνειας στη Ροδόπη, Μίεζας στην Νάουσα, Γιτάνων στις Φιλιάτες Θεσπρωτίας, Κασσώπης στην Πρέβεζα, Αμβρακίας στην Άρτα, Πλευρώνας στο Μεσολόγγι, Αιγείρας στην Αχαϊα, στο Εκκλησιαστήριο της Μεσσήνης, στα αρχαία θέατρα του Γυθείου, του Αρκαδικού Ορχομενού, της Ερέτριας, του Ορχομενού Βοιωτίας, της Ζέας στον Πειραιά, του Θορικού στο Λαύριο και τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας.

Οι θεατές δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν εισιτήριο για την παράσταση, παρά μόνο την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο, όπου αυτή υπάρχει. Σύμφωνα με την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, ο θεατρικός οργανισμός δεν θα χρειαστεί να καταβάλει τέλη παραχώρησης για τους χώρους ούτε, όμως, θα μπορεί να εισπράξει αντίτιμο από τους θεατές. Η διάθεση των δελτίων εισόδου θα γίνεται μία ώρα πριν την έναρξη της παράστασης. Το κόστος του προγράμματος υπολογίζεται στα €150.000, με τα 100.000 να αποτελούν επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ τα οργανωτικά κόστη, που εκτιμάται ότι θα κυμανθούν στα €50.000, θα αναλάβουν οι κατά τόπους δήμοι.

«Από τότε που εμφανίστηκα στη δημόσια ζωή, εδώ και 45 χρόνια, στο επίκεντρο για μένα ήταν πάντα οι συνέργειες. Μόνο όταν αντιληφθούμε την αξία τους, τότε πραγματικά θα αλλάξει όχι μόνο η πολιτιστική σελίδα αλλά και η ιστορία της πατρίδας μας» σχολίασε ο πρόεδρος του ΔΣ του Διαζώματος, Σταύρος Μπένος. Όπως σημείωσε, το σωματείο που δραστηριοποιείται εδώ και 16 χρόνια με επίκεντρο την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων, έχει αναλάβει την εκπόνηση μελετών αποκατάστασης για τα μνημεία με στόχο την ωρίμανση των έργων προκειμένου να εξασφαλιστούν οι απαιτούμενοι πόροι από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και να προχωρήσουν οι απαραίτητες εργασίες σ’ αυτά από την αρχαιολογική υπηρεσία. Από τα 125 θέατρα που έχουν εντοπιστεί στον ελλαδικό χώρο, στην ατζέντα τους έχουν ενταχθεί 50. Δεκαπέντε έχουν ήδη αναστηλωθεί, στα 25 εκτελούνται εργασίες αυτό το διάστημα και 10 ακόμα αναμένεται να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ.