Σαν σήμερα: Στις 15 Ιανουαρίου 1622 γεννιέται ο Μολιέρος - Το ανεκτίμητο έργο του δραματουργού που διακωμωδούσε τις αδυναμίες των ανθρώπων
Θεωρείται από πολλούς οκαλύτερος Γάλλος λογοτέχνης, αυτός που κατόρθωσε να φέρει την κωμωδία σε ίση θέση με την τραγωδία. Ο λόγος για τον Μολιέρο, τον κορυφαίο θεατρικό συγγραφέα, διευθυντή θεάτρου και ηθοποιό που γεννήθηκε στο Παρίσι μία ήμερα σαν σήμερα, στις 15 Ιανουαρίου 1622. Αυτή ήταν η ζωή του εμβληματικού Γάλλου δραματουργού που άλλαξε ολοκληρωτικά την κωμωδία.
Το πάθος του νεαρού Μολιέρου για το θέατρο και η σύγκρουση με τον πατέρα του
Βαπτισμένος με το όνομα Jean-Baptiste Poquelin, ο Μολιέρος μεγάλωσε σε μια πλούσια εμπορική αστική οικογένεια, όπου ο πατέρας του κατείχε το αξίωμα του Ταπιτσιέρη και του Θαλαμηπόλου του Βασιλιά. Η μητέρα του ωστόσο πέθανε όταν εκείνος ήταν μόλις 10 ετών. Σπούδασε στη σχολή των Ιησουιτών του Κλερμόν και αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή της Ορλεάνης το 1642. Την περίοδο αυτή γνώρισε κορυφαίους φιλοσόφους όπως οι Pierre Gassendi, Chapelle, Cyrano de Bergerac και D’Assoucy. Το 1643 υιοθέτησε το προσωνύμιο Μολιέρος.
Η αγάπη του για το θέατρο και την ιταλική κωμωδία με την οποία ήρθε από πολύ μικρός σε επαφή, παρακολουθώντας παραστάσεις μαζί με τον παππού του στο Hotel de Bourgogne και το Theatre des Italiens τον οδήγησαν τον Ιανουάριο του 1643 να παραιτηθεί από το αξίωμα που ο πατέρας του του είχε μεταβιβάσει, φέρνοντας τους σε σύγκρουση. Ήθελε να ακολουθήσει το όνειρό του, ήθελε να γίνει ηθοποιός.
Λίγους μήνες αργότερα ο Μολιέρος ίδρυσε τον πρώτο του θίασο, το «Επιφανές Θέατρο», μαζί με την κωμικό Madeleine Béjart. Οι παραστάσεις του στο Παρίσι ωστόσο δε γνωρίζουν ιδιαίτερη επιτυχία και τα χρέη που γινόντουσαν όλο και πιο δυσβάσταχτα τον οδήγησαν στο κατώφλι της φυλακής για λίγες μέρες το 1945. Για να αποφύγει τις απαιτήσεις των δανειστών, φεύγει από το Παρίσι, εντάσσεται στον θίασο του Charles Dufresne και ξεκινά ένα ταξίδι 13 ετών σε διάφορες πόλεις της Γαλλίας.
Ο ισχυρός Πρίγκιπας που μετατράπηκε σε ορκισμένο εχθρό του
Στον θίασο αυτό ο Μολιέρος ανελίσσεται ως επικεφαλής του θεατρικού σχήματος και αποκτά τον πρώτο του ισχυρό προστάτη, τον Πρίγκιπα Ντε Κόντι. Τα όσα είδε, έζησε και έμαθε στο πλάι του Πρίγκιπα,οι μηχανορραφίες και οι εχθρικές ενέργειες τις οποίες κλήθηκε να αντιμετωπίσει πολλέε φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του αποτέλεσαν «τροφή» στο πλάσιμο χαρακτήρων και καταστάσεων σε ολόκληρη τη συγγραφική του παραγωγή. Όταν ο Πρίγκιπας Ντε Κόντι αποφασίζει να ενταχθεί σε έναν αυστηρό θρησκευτικό κύκλο στέκεται πια απέναντι στον Μολιέρο και όταν μάλιστα εκείνος έχει πια καθιερωθεί ως ένας εξαιρετικός κωμωδιογράφος, ο Πρίγκιπας χρησιμοποιεί τα έργα του για να στηλιτεύσει την κωμωδία ως αιτία της πτώσης των ηθών της εποχής.
Με το Μολιέρο η γαλλική κωμωδία έμελλε να φτάσει στο απόγειο της. Αν και σήμερα έχει καθιερωθεί στις συνειδήσεις των θεατρόφιλων χάρη στις αριστουργηματικές κωμωδίες χαρακτήρα, ωστόσο, ο εμβληματικός Γάλλος δραματουργός καταπιάστηκε και με άλλα είδη, όπως τις φάρσες στον τύπο της commdia dell’arte, ειδικά δημιουργημένα για τις αυλικές γιορτές του Λουδοβίκου ΙΔ’, και θεαματικά έργα. Προσπάθησε επίσης να δοκιμαστεί στο είδος του σοβαρού δραματικού έργου, το 1661, με το «Δον Γκαρσία της Ναβάρας», που όμως δεν απέδωσε καρπούς και θεωρήθηκε αποτυχία.
Τα αριστουργήματα του Μολιέρου θεωρούνται οι κωμωδίες του «Σχολείο Συζύγων» (1661), «Σχολείο Γυναικών» (1662), «Ταρτούφος» (1664-1669), «Δον Ζουάν» (1665), «ο Μισάνθρωπος» (1666), «ο Φιλάργυρος» (1668), «οι Σοφολογιότατες» (1672) και «ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής» (1673).
Η οξυδερκής παρατηρητικότητα που διακρίνει τον σπουδαίο Γάλλο δραματουργό διαφαίνονται στα έργα του, που αντικατοπτρίζουν τα ήθη της εποχής αλλά και την επικαιρότητα. Μέσα από το σμίλευμα των χαρακτήρων του και την ενδοσκόπηση της ανθρώπινης φύσης δημιουργεί τυπικούς χαρακτήρες και συμπεριφορές. Στα περισσότερα έργα του σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί ο ίδιος, δείχνοντας το ενδιαφέρον του για το σύνολο της θεατρικής πράξης. Ο έρωτας, ο γάμος, η θρησκεία και η εκπαίδευση των γυναικών αποτέλεσαν θέματα που τον απασχόλησαν και με τα οποία καταπιάστηκε στα έργα του.
Η μεγαλύτερη διαμάχη του Μολιέρου με την Εκκλησία
Το 1664 έμελλε να είναι ένα έτος σταθμός για τον Μολιέρο που παρ’ ολίγον να δώσει τέλος στην μέχρι τότε ανοδική πορεία του. Με το έργο του «Ταρτούφος» δημιόύργησε τη μεγαλύτερη διαμάχη που είχε με την Καθολική Εκκλησία αφού στο έργο αυτό ο κεντρικός ήρωας σκιαγραφείται ως θρησκευτικός υποκριτής, γεγονός που ερμηνεύτηκε ως καταδίκη της ίδιας της θρησκείας από μεριάς του συγγραφέα. Το έργο απαγορεύτηκε αμέσως κι αυτή ήταν η καλύτερη εκδοχή με την οποία τελείωσε η διαμάχη αυτή αφού την εποχή εκείνη η κατηγορία για ασέβεια μπορούσε να οδηγήσει κάποιον στην πυρά.
Ο «Ταρτούφος» ξαναγράφτηκε από τον Μολιέρο, ο οποίος υποστήριζε ότι στηλίτευε όχι τη θρησκεία αλλά τους πιστούς που παριστάνουν τους ενάρετους ενώ δεν είναι δύο ακόμη φορές, το 1667 και το 1669. Το έργο γνώρισε τεράστια επιτυχία και έφερε αστρονομικά για την εποχή έσοδα στον θίασο.
Το τέλος του ανθρώπου που έμεινε στην ιστορία
Το 1673 ο Μολιέρος ανεβαίνει για τελευταία φορά στη σκηνή στην πρεμιέρα του έργου «ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής». Αυτό ήταν το κύκνειο άσμα του κορυφαίου δραματουργού που ήταν αντιμέτωπος για χρόνια με τη φυματίωση. Λίγες μέρες μετά στις 17 Φεβρουαρίου 1673 ο μεγάλος Γάλλος θεατρικός συγγραφέας φεύγει από τη ζωή. Έπρεπε να παρέμβει ο βασιλιάς, ώστε η Εκκλησία να του παραχωρήσει το δικαίωμα ταφής, καθώς δεν είχε λάβει τη θεία κοινωνία πριν πεθάνει και δεν είχε αποκηρύξει το επάγγελμα του ηθοποιού. Έτσι ενταφιάστηκε με μια απλή τελετή στον χώρο του νεκροταφείου που προοριζόταν για τα αβάπτιστα βρέφη.
Η μεγάλη αξία του Μολιέρου διαφάνηκε στην προσαρμογή της κωμωδίας στις συμβατικές μορφές του γαλλικού θεάτρου. Κατάφερε να συνδέσει τη μουσική, τον χορό, το κείμενο και τα κόμικς, ενάντια στις υποκρισίες της εποχής του μέσω της χρήσης της ειρωνείας. Από την άλλη κύριος στόχος του ήταν να ψυχαγωγήσει τον απλό κόσμο με τα έργα του.
Γεγονότα σαν σήμερα 15 Ιανουαρίου
69 - Ο Μάρκος Σάλβιος Όθων καταλαμβάνει την εξουσία στη Ρώμη ανακηρύσσοντας τον εαυτό του αυτοκράτορα, αλλά θα κυβερνήσει μόνο για τρεις μήνες.
1559 - Η Ελισάβετ Α΄ στέφεται βασίλισσα της Αγγλίας στο Αββαείο του Ουέστμινστερ στο Λονδίνο.
1582 - Η Ρωσία παραχωρεί τη Λιβονία στην Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία.
1759 - Το Βρετανικό Μουσείο ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό.
1777 - Αμερικανική Επανάσταση: το Νέο Κονέκτικατ (σημερινό Βερμόντ) κηρύσσει την ανεξαρτησία του.
1822 - Η Αϊτή γίνεται η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνωρίζει επίσημα την Ελλάδα.
1822 - Ελληνική Επανάσταση του 1821: ο Δημήτριος Υψηλάντης εκλέγεται πρόεδρος του Βουλευτικού.
1844 - Το πανεπιστήμιο Νοτρ Νταμ λαμβάνει το καταστατικό του από την πολιτεία της Ιντιάνα.
1854 Ξεσπάει η Επανάσταση της Άρτας κατα του οθωμανικό ζυγού
1919 - Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λίμπκνεχτ, δύο από τους πιο εξέχοντες σοσιαλιστές στη Γερμανία, βασανίζονται και δολοφονούνται από τα Φράικορπς στο τέλος της επανάστασης των Σπαρτακιστών.
1934 - Ισχυρός σεισμός χτυπά το Νεπάλ και τη Μπιχάρ, σκοτώνοντας πάνω από 6.000 άτομα.
1943 - Εγκαινιάζεται το Πεντάγωνο των Η.Π.Α. στο Άρλινγκτον, Βιρτζίνια.
1949 - Κινέζικος Εμφύλιος Πόλεμος: Οι κομμουνιστικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Τιεντζίν από την εθνικιστική κυβέρνηση.
1966 - Στρατιωτικό πραξικόπημα στη Νιγηρία ανατρέπει την κυβέρνηση του Ταφάουα Μπαλέουα.
1967 - Διεξάγεται στο Λος Άντζελες το πρώτο Σούπερ Μπόουλ. Οι Γκριν Μπέι Πάκερς νικούν τους Κάνσας Σίτι Τσιφς με 35-10.
1968 - Έπειτα από έντονες διεθνείς πιέσεις, η χούντα χορηγεί στον Ανδρέα Παπανδρέου διαβατήριο για να αναχωρήσει στο εξωτερικό.
1970 - Μετά από αγώνα 32 μηνών για την ανεξαρτησία της από τη Νιγηρία, η Μπιάφρα παραδίνεται.
1973 - Πόλεμος του Βιετνάμ: Επικαλούμενος την πρόοδο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρίτσαρντ Νίξον, ανακοινώνει την αναστολή των επιθετικών ενεργειών στο Βόρειο Βιετνάμ.
2000 - Δολοφονείται ο Σέρβος Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, διοικητής της παραστρατιωτικής μονάδας Τίγρεις του Αρκάν.
2001 - Ο Τζίμι Γουέιλς δημιουργεί την Wikipedia.
2007 - Ισημερινός: Ορκίζεται και αναλαμβάνει καθήκοντα Προέδρου της χώρας ο Ραφαέλ Κορέα, ο οποίος εκλέχτηκε στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου 2006.
Το έργο του Τζέφρι Ναφτς, εντασσόμενο στην γκέι δραματουργία, διαθέτει μια στιβαρή, αν και πλέον κλασική, δομή, αλλά κυρίως θίγει ζητήματα που η τρέχουσα δραματουργία σπάνια τολμά να θίξει
Το έργο της Μάρτα Μπαρσελό αποτυπώνει τη διαδρομή της σχέσης «μητέρας-κόρης», μετά την ανατρεπτική απόφασή τους να εφαρμόσουν τους όρους ενός άρρηκτου συμβολαίου
Ο ράπερ μιλάει για την απόφασή του να δοκιμάσει κάτι που δεν έχει ξανακάνει, το θεατρικό σανίδι, στο ψυχολογικό θρίλερ που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Αγοράς
Η παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά αποτελεί το τελευταίο μέρος της σκηνοθετικής του τετραλογίας, με την οποία ολοκληρώνει την προσωπική του διερεύνηση πάνω στη σχέση θεάτρου και κινηματογράφου
Στην παράσταση στον Σταυρό του Νότου διηγείται λάιβ τα βιντεάκια του, πιάνοντας από την αστεία πλευρά -και χωρίς παρεξήγηση- την ασυναρτησία του κάθε ζωδίου
21°
