Δημήτρης Αντωνίου: Καλώς ή κακώς, πλέον καμιά «γαϊδουριά» δεν με κάνει έξαλλο

Όλα έγιναν έξω από το 7ο Λύκειο Καλαμαριάς. Ένας νεαρός οδηγός πάτησε το γκάζι γερά, έχασε τον έλεγχο σε μια στροφή, ανέβηκε στο πεζοδρόμιο και χτύπησε τρεις μαθητές που μόλις είχαν σχολάσει και γυρνούσαν από το σχολείο στο σπίτι τους. Ένας από αυτούς ο Δημήτρης Αντωνίου, 16 χρονών τότε, ο οποίος έχασε το χέρι του και καθηλώθηκε σε αναπηρικό αμαξίδιο. Σήμερα, στα 31 του, έχει ένα βιογραφικό πολλών σελίδων. Συνοπτικά: Πτυχιούχος Φυσικής του ΑΠΘ (στα τέσσερα χρόνια παρακαλώ!), κάτοχος μεταπτυχιακού, ιδρυτής της ομάδας C’est la vie που έβαλε χρώμα και καλαίσθητα γκραφίτι σε σχολεία και πάρκα της Θεσσαλονίκης, συγγραφέας τριών βιβλίων, αρθρογράφος, κομιξάς. Τελευταία του τρέλα είναι η παράσταση «Στα καλά του καθισμένου», της οποίας είναι σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ένας από τους δύο πρωταγωνιστές. Μαζί του επί σκηνής ο Μιχάλης Σαρόπουλος, stand up comedian και πασίγνωστη μιντιακή φιγούρα της αθλητικής Θεσσαλονίκης.

Η παράσταση «Στα καλά του καθισμένου» Volume 2 ^1/2 έχει θέμα της την αναπηρία, αλλά αν περιμένεις να παρακολουθήσεις ένα δακρύβρεχτο θέαμα με κλισέ για τους «μαχητές της ζωής», μην κόψεις εισιτήριο. Αν πάλι θέλεις να γελάσεις με την ψυχή σου και να βγεις άλλος άνθρωπος από το Θέατρο Αργώ - Αιμιλία Υψηλάντη, σπεύσε! Ρωτήσαμε τον Δημήτρη Αντωνίου περισσότερα για το καλλιτεχνικό του θέαμα, που έρχεται στην Αθήνα στις 23 και στις 24 Σεπτεμβρίου.

Πώς προέκυψε η συνεργασία με τον Μιχάλη Σαρόπουλο;
Με τον Μιχάλη γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού καλού μας φίλου, ο οποίος μια μέρα πριν 6-7 χρόνια με κάλεσε σε ένα stand up comedy για να «ξεσκάσω» λίγο. Εγώ πέρασα τόσο καλά, που μια βδομάδα ήμουν πιασμένος από το γέλιο. Την ιδέα για κωμωδία και θέατρο την είχα από καιρό. Απλά εκείνη τη μέρα βρήκα και τον ιδανικό πρωταγωνιστή. Ο Μιχάλης, μόλις άκουσε την ιδέα μου, δέχτηκε με τα 1000, γιατί είναι άνθρωπος με ευαισθησίες και προβληματισμούς που ταίριαζαν και ακόμη ταιριάζουν στη θεματολογία του έργου.

Η παράσταση μιλά για την αναπηρία. Πώς γίνεται να μιλήσει κανείς για αυτό το θέμα με κωμικό τρόπο; Γιατί αυτό που κάνετε είναι κωμωδία, δεν είναι διόλου ψυχοπλάκωμα. 
Δεν φταίμε εμείς για αυτό. Η κατάσταση εκεί έξω είναι για γέλια και για κλάματα, οπότε εμείς φέρνουμε στα σανίδια αυτό που η κοινωνία μας παράγει. Φυσικά βάζουμε και το χεράκι μας και την καλή μας διάθεση, αλλά η παράσταση είναι και στην ευχέρεια του θεατή πώς θα την δει. Ήρθε για να γελάσει ή για να κλάψει;

Πόσο ανοιχτά μιλάτε στην παράσταση; Πόσο κράξιμο ρίχνετε;
Κράζουμε όσο πιστεύουμε ότι χρειάζεται, αλλά το κάνουμε με έναν δικό μας τρόπο, τόσο διακριτικά και την ίδια ώρα τόσο εκδηλωτικά. Δεν κουνάμε το δάχτυλο σε κανέναν. Αντιθέτως, με μπόλικη καλή διάθεση και χιούμορ, λέμε «Αυτοί είμαστε, Μας αρέσει; Αν όχι, ελάτε κάτι να κάνουμε για αυτό».

Στην ουσία στηλιτεύετε τις συμπεριφορές, ενσυνείδητες ή ασυνείδητες, των ανθρώπων που αποτελούν το κοινό σας. Πώς το εκλαμβάνει επομένως το κοινό σας; Βλέπει τον εαυτό του ή αμύνεται με τη σκέψη «αυτά τα κάνουν οι άλλοι, όχι εγώ»; Γελάει με τα χάλια του;
Εγώ δεν είχα ξαναδεί ποτέ μου κάτι αντίστοιχο, αλλά είναι κυριολεκτικά συγκλονιστικό. Βλέπεις πρόσωπα τη μια στιγμή να γελάνε και ξαφνικά να παγώνουν γιατί συνειδητοποιούν ότι γελούν με κάτι που το έχουν κάνει και οι ίδιοι. Και πριν προλάβουν να κατσουφιάσουν, σκάνε στα γέλια με το επόμενο αστείο, και η εναλλαγή συνεχίζεται και προσφέρει μοναδικές συγκινήσεις, μέχρι το τέλος, όταν πλέον ο θεατής νιώθει παντού μέσα του ότι μπορεί και θέλει να αλλάξει.

Είναι βιωματικά τα σκετς; Σου έχουν τύχει αυτά που θα δούμε στη σκηνή, ή υπάρχει και μια πινελιά υπερβολής;
Τα περισσότερα σκετς έχουν αληθινές βιωματικές εμπειρίες, αλλά φυσικά υπάρχει και μια κάποια μικρή υπερβολή. Έτσι όπως «το πάμε» όμως, κάλλιστα θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι προβλέψεις για το μέλλον. Πόσο πιο κωμικοτραγικά μπορούν να γίνουν τα πράματα; Μένει να το μάθουμε. 

Το «Στα καλά του καθισμένου» είναι αναμφίβολα μια ακτιβιστική πράξη. Είχαν κάποιο αποτέλεσμα οι μέχρι τώρα παραστάσεις; Ποια η αίσθησή σου; Μπορούμε να πούμε πως τουλάχιστον οι θεατές που τις παρακολούθησαν ευαισθητοποιήθηκαν απέναντι στο θέμα της αναπηρίας; Άλλαξε η συμπεριφορά τους;
Αυτό ονειρευτήκαμε όταν την ξεκινήσαμε αυτή την παράσταση και, δε θα πω ψέματα, πιστεύω με μεγάλη σιγουριά ότι μερικούς από τους θεατές τους άλλαξε πραγματικά κατεύθυνση στον τρόπο που έβλεπαν την αναπηρία αλλά και στο πώς συμπεριφέρονται προς αυτήν. Πώς μπορώ να είμαι σίγουρος για κάτι τέτοιο; Μα, αυτοί οι θεατές έχουν πλέον ονοματεπώνυμο, είναι φίλοι μας, όχι απλά άλλαξαν συμπεριφορές προς το καλύτερο, αλλά έγιναν και υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των αναπήρων.

Η καθήλωσή σου στο αναπηρικό αμαξίδιο δείχνει να μη σου δημιούργησε προβλήματα στο να πορευτείς στη ζωή. Σπούδασες φυσική στο ΑΠΘ, έκανες μεταπτυχιακό, κάνεις γκράφιτι, γράφεις βιβλία. Πώς τα κατάφερες όταν όλα/όλοι γύρω σου/μας σου μάς λένε με τον τρόπο τους «δεν γίνεται» ή «δεν μπορείς»; Μιλάω για τη «μαθημένη αδυναμία» για την οποία έχεις μιλήσει στην αρθρογραφία σου. 
Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση αυτό. Έτυχε να μου τα φέρει έτσι η ζωή, που πέρασα τα πρώτα χρόνια μετά το ατύχημά μου παρέα με πολλά καλά βιβλία και με ατελείωτα ξενύχτια παρέα με τον εαυτό μου. Οπότε υπήρχε μπόλικος ελεύθερος χρόνος για περισυλλογή. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν η ταινία «Ένας υπέροχος άνθρωπος». Την επόμενη κιόλας μέρα ένιωθα έτοιμος να καταφέρω πολλά, αρκεί να προσπαθούσα με όλες μου τις δυνάμεις. 

Ως Θεσσαλονικιός, ποια θεωρείς πως είναι η πιο φιλική γειτονιά της Θεσσαλονίκης για ΑμΕΑ; Και ποια η πιο εχθρική; Επίσης, η Αθήνα πώς σου φαίνεται; Μπορείς να κυκλοφορήσεις εύκολα ή άσ’ τα να πάνε;
Στη Θεσσαλονίκη, όσο πιο κεντρικά πας, τόσο πιο καλά νομίζω πως είναι τα πράματα από άποψη μετακίνησης-κυκλοφορίας με αμαξίδιο. Τέρμα δύσκολα, έως και αδύνατο, είναι ψηλά, Συκιές, Άνω Πόλη και λοιπά. Εκεί είτε δεν υπάρχουν ράμπες, είτε υπάρχουν και τις έχει κλείσει κάποιος «έξυπνος», είτε η κατηφοριά-ανηφοριά είναι ό,τι πρέπει για να σκοτωθείς. 

Είσαι ενεργός ακτιβιστής. Τι πιστεύεις πως πρέπει να αλλάξει στην ελληνική πραγματικότητα ώστε η πολυπόθητη ορατότητα για άτομα με αναπηρία να πάψει να είναι απλώς «ευχή»; Μάλλον πολλά…
Δε θα έλεγα πως είναι πολλά. Μονάχα κάτι βασικό που μόνο σε μια παράλογη χώρα σαν τη δική μας είναι θέμα συζήτησης. Αυτό που χρειάζεται είναι να εφαρμοστεί ο νόμος. Ράμπες παντού σύμφωνα με την ξεκάθαρη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί ανθρώπινων δικαιωμάτων και κάθε κατάστημα και κτήριο, για να πάρουν άδεια από την πολεοδομία, πρέπει να έχουν πρόσβαση. Απλό αλλά «μακρινό», γιατί δε φαίνεται να υπάρχει παραμικρή πολιτική βούληση. 

Ποια αντικοινωνική συμπεριφορά που συναντάς δεν την παλεύεις με τίποτα; Ποια «γαϊδουριά» σε κάνει έξαλλο;
Καλώς ή κακώς, πλέον καμιά γαϊδουριά δε με κάνει έξαλλο. Εφόσον βλέπω ξεκάθαρα ένα έλλειμμα παιδείας ή λογικής ή ανθρωπιάς, απλά θλίβομαι και προχωράω παρακάτω, εφόσον δεν μπορώ να βοηθήσω. Αν μπορώ, με χαρά να εκπαιδεύσω / εξηγήσω / ενημερώσω.

Σε ποια χώρα του κόσμου θα ήθελες να ζεις; Το ρωτώ με την έννοια ότι σε κάποιες χώρες οι άνθρωποι σε αναπηρικό αμαξίδιο έχουν μια απολύτως «φυσιολογική» ζωή, χωρίς εμπόδια, χωρίς κατειλημμένες από αυτοκίνητα ράμπες και λοιπά και λοιπά. 
Ζω ήδη στη χώρα που θα ήθελα να ζήσω. Δεν είναι τίποτα εύκολο, αλλά δεν είμαι από τους ανθρώπους που ψάχνουν ευκολία ή ζωή χωρίς εμπόδια. Ίσα ίσα, η μαχητικότητά μου και η αγάπη μου για το συνάνθρωπο μού «υπαγορεύουν» να ζω και να μάχομαι σε μία χώρα με μεγάλα ελλείμματα και μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Αν δεν ήμουν σε αναπηρικό αμαξίδιο, νομίζω θα ήμουν κάπου στην Αφρική.

Κυκλοφορείς; (Κυκλοφορείς, σε έχω πετύχει στην Έκθεση Βιβλίου). Ποια είναι τα στέκια σου; Ποιες οι αγαπημένες σου βόλτες;
Κυκλοφορώ ασταμάτητα. Κάθε μέρα τουλάχιστον μία βόλτα. Λατρεύω τα παρκάκια «της γειτονιάς», σε οποιαδήποτε όμως γειτονιά. Πάω συχνά στον πεζόδρομο της Καλαμαριάς και, αφού χορτάσω βαβούρα, πάω και σε καμιά παραθαλάσσια ερημιά είτε Σοφούλη είτε Αρετσού. Τέλος, πάω αρκετές βόλτες στην παραλία, αλλά κυρίως παρέα με τον σκύλο. 

Ποιο είναι το motto ζωής σου; Πώς πορεύεσαι σε τούτο τον κόσμο;
Γέμισε εμπειρίες και κάνε τες γνώση. Ποτέ δε μετανιώνω για τίποτα που κάνω. Όλα τα βλέπω σαν μάθημα ζωής, για το παρόν και το μέλλον. Και πάντα λέω «καλημέρα». Τη νιώθω, την πιστεύω, τη χαίρομαι. 

Πού ζεις και πού δουλεύεις; 
Γεννήθηκα Καλαμαριά. Τώρα ζω σε ένα διαμέρισμα στη Θεσσαλονίκη και συγκατοικώ με φίλους. Εργάζομαι εδώ και μερικά χρόνια στην ασφαλιστική εταιρία Hellas Direct, στο τμήμα μάρκετινγκ, όπου δημιουργώ με την ομάδα μου μπλογκς, βασιζόμενοι σε δεδομένα που λαμβάνουμε υπόψη μας. Επίσης, η Ηellas Direct είναι ο μεγάλος μας χορηγός στις παραστάσεις μας τώρα στην Αθήνα και τους ευχαριστούμε θερμά για τη στήριξη αλλά και το ενδιαφέρον τους για πόλεις προσβάσιμες και πιο ασφαλείς.

Στα καλά του καθισμένου 2 ^1/2, Δημήτρης Αντωνίου & ΣΑΡΌ, Αφήγηση Γιάννης Σερβετάς
Θέατρο Αργώ - Αιμιλία Υψηλάντη, Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου στις 20:00 και Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου στις 18:00