Παναγιώτης Γκιζώτης: Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη για την παράσταση «Εσωτερικό» του Μωρίς Μαίτερλινκ στο Πάνω Σπίτι
Το «Εσωτερικό» του Μώρις Μάιτερλινκ είναι κάτι παραπάνω από όσα διαδραματίζονται σε ένα σπίτι μιας συνηθισμένης οικογένειας. Είναι μάλλον κάτι σαν την αποτύπωση του εσωτερικού ψυχισμού του κάθε ανθρώπου, όπως λέει ο ηθοποιός Claude Regy για το έργο του Bέλγου νομπελίστα, που γράφτηκε κανονικά για μαριονέτες και αποτυπώνει το πέρασμα από την ευτυχία στη δυστυχία.
Την ανθρώπινη αυτή συνθήκη του μη αναστρέψιμου και της συμφοράς που πραγματεύεται ο Μάιτερλινγκ στο «Εσωτερικό» μεταφέρει επί σκηνής ο σκηνοθέτης Παναγιώτης Γκιζώτης. Ένα πολύ ιδιαίτερο έργο για εκείνον, όπως μου λέει από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου μια μέρα πριν την πρεμιέρα της παράστασης στο Πάνω Σπίτι, ένα ανεξάρτητο καλλιτεχνικό στέκι στην Αλεξάνδρας.
«Αυτό που με ιντριγκάρει σε αυτό το έργο είναι το “παιχνίδι” που κάνει μεταξύ της ευτυχίας και της δυστυχίας. Υπάρχουν δύο ξεχωριστοί κόσμοι που κατά έναν περίεργο τρόπο ενώνονται, το εξωτερικό και το εσωτερικό. Κάποιοι άνθρωποι από έξω φέρνουν μια δυστυχία στο μέσα στο σπίτι που υπάρχει ευτυχία. Αυτοί που φέρνουν το δυστυχές γεγονός, αρχίζουν να γοητεύονται από την ευτυχία που αντικρίζουν στο εσωτερικό και έτσι δημιουργεί ένα περίεργο παιχνίδι. Με πολύ λεπτή γραφή, οι ήρωες μεταπηδούν από τη μια κατάσταση στην άλλη, με έναν ακαθόριστο και τελείως αβίαστο τρόπο. Αυτό το δίπολο είναι διάχυτο σε όλο το έργο και αυτό με γοήτευσε εξ αρχής. Όσο βουτάς πιο βαθιά στο έργο, γίνεται όλο και πιο έντονο» μου εξηγεί σχετικά και συνεχίζει «αυτό είναι ένα πανανθρώπινο ζήτημα. Το παρατηρούμε συνεχώς και συχνά στην κοινωνία, για αυτό και μας ενδιαφέρει. Ο Μάιτερλινγκ καταπιάνεται με θέματα που ενδιαφέρουν τον καθένα μας, αλλά δεν το κάνει με αυτοσκοπό, το κάνει με μια ανθρωποκεντρική ευαισθησία».
Ο Μάιτερλινγκ μέσα από το έργο του ερμηνεύει την εναλλαγή που βιώνουν οι άνθρωποι από την ευτυχία στη δυστυχία;
Ευτυχώς δεν δίνει καμία απάντηση (γέλια). Το έργο ουσιαστικά είναι μια πραγματεία θα μπορούσαμε να πούμε στη φυσική ροπή του ανθρώπου στη δυστυχία. Αν τολμούσε να δώσει απάντηση, το έργο θα εκμηδενιζόταν.
Πώς ήταν η πρώτη ανάγνωση του κειμένου για σένα; Υπάρχει κάποιο σημείο που σε αγγίζει περισσότερο;
Αυτό που μου άρεσε και μου αρέσει γενικότερα στα έργα που διαβάζω και με συγκινούν είναι όταν φτάνω στο τέλος να με αφήνουν με ένα συναίσθημα μετέωρο. Έτσι ένιωσα και με το «Εσωτερικό», ότι δηλαδή κάτι συνέβη που δεν μπορώ να ορίσω επακριβώς και με άφησε να αμφιταλαντεύομαι. Επίσης, σε αυτό το έργο, δεν είναι εύκολο να αντιληφθείς το παιχνίδι με την ευτυχία και τη δυστυχία σε πρώτη ανάγνωση. Είναι πολύ λεπτό. Αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι συμβαίνει αλλά δεν μπορείς να καθορίσεις τι είναι αυτό. Τέλος, λογοτεχνικά, κάποια σημεία του έργου είναι σπαρακτικά.
Πώς επιδιώκεις να προσεγγίσεις το έργο σκηνοθετικά;
Χρησιμοποιώ το δίπολο μέσα και έξω, εσωτερικό και εξωτερικό, ευτυχία και δυστυχία. Υπάρχει ένας παραλληλισμός με τα πρόσωπα του έξω και του μέσα, που δεν είναι καθορισμένος και πολύ συχνά ταυτίζονται. Εγώ αυτό το ερμήνευσα υπό το πρίσμα ενός τραύματος. Το τραύμα αφορά τη στιγμή της αναγγελίας του θανάτου και είναι ένα τραύμα που κουβαλάει η οικογένεια μέσα στα χρόνια. Μετά από αυτό, η οικογένεια έχει βουλιάξει σε μια δυστυχία. Οπότε, το προσεγγίζουμε μέσα από την αναβίωση του τραύματος. Από μια απόσταση, «από το έξω», τα μέλη της οικογένειας βλέπουν στο «εσωτερικό» πως ήταν πριν από αυτό το τραυματικό γεγονός, αντιλαμβάνονται πως τους έχει επηρεάσει και πόσο η δυστυχία τους έχει αλλάξει και επιδιώκουν να το αναβιώσουν για να μπορέσουν να το ξεπεράσουν και να πάνε παρακάτω.
Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με το θέατρο;
Ζούσα στη Θεσσαλονίκη, όπου οι θεατρικές σκηνές δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές της Αθήνας. Η σχέση μου με τις τέχνες και το θέατρο ήρθε καθώς μεγάλωνα. Ξεκίνησα να διαβάζω και να ασχολούμαι με την μουσική και μέσα από τυχαία γεγονότα μπήκα στη φοιτητική θεατρική ομάδα της Νομικής του ΑΠΘ, την Κουίντα. Εκεί γεννήθηκε η αγάπη μου για το θέατρο και μετά έδωσα εξετάσεις για τη δραματική σχολή του ΚΘΒΕ, όπου και πέρασα. Εγώ στην αρχή σπούδαζα στο Φυσικό του ΑΠΘ. Έκανα μια στροφή στην επαγγελματική μου πορεία, ήμουν τυχερός και βρήκα αυτό που μου άρεσε να κάνω. Στη δραματική σχολή άρχισα να συνειδητοποιώ ότι με ενδιαφέρει το κομμάτι της σκηνοθεσίας, το πώς μπορείς να δημιουργείς κόσμους και να καταφέρεις να πεις μια ιστορία με έναν τρόπο που παράλληλα συγκινεί εσένα και επιτρέπεις και στον θεατή να συγκινηθεί.
Άλλαξες επαγγελματική πορεία αλλά βρήκες αυτό που σου αρέσει να κάνεις. Πως εκφράζεσαι μέσα από το θέατρο;
Μάλλον είμαι ένας άνθρωπος που δεν εκφράζομαι πολύ, οπότε με έναν ακαθόριστο τρόπο, επιτρέπω στον εαυτό μου να εκφραστεί μέσα από το θέατρο. Το χρησιμοποιώ ως μια ασπίδα. Είναι ένα μέσο που δεν θα βάλω την όποια κριτική θα έβαζα σε ένα προσωπικό επίπεδο.
Είσαι ένας νέος καλλιτέχνης. Ποιες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις στην Ελλάδα του 2023;
Πάρα πολλές (γέλια). Η μεγαλύτερη μου δυσκολία είναι ότι τους συνεργάτες με τους οποίους δημιουργούμε μια παράσταση δεν μπορώ να τους πληρώσω όπως τους αρμόζει. Μου φαίνεται αδιανόητο άνθρωποι που έχουν σπουδάσει και έχουν αφιερώσει πολύ χρόνο για να δημιουργήσουν κάτι, εν τέλει να πληρώνονται πενιχρά. Όλοι όσοι αφιερωνόμαστε σε μια τέχνη που αγαπάμε, δυσκολευόμαστε να ζήσουμε από αυτήν και καλούμαστε να βρούμε συμπληρωματικούς τρόπους για να επιβιώσουμε.
Το έργο του Τζέφρι Ναφτς, εντασσόμενο στην γκέι δραματουργία, διαθέτει μια στιβαρή, αν και πλέον κλασική, δομή, αλλά κυρίως θίγει ζητήματα που η τρέχουσα δραματουργία σπάνια τολμά να θίξει
Το έργο της Μάρτα Μπαρσελό αποτυπώνει τη διαδρομή της σχέσης «μητέρας-κόρης», μετά την ανατρεπτική απόφασή τους να εφαρμόσουν τους όρους ενός άρρηκτου συμβολαίου
Ο ράπερ μιλάει για την απόφασή του να δοκιμάσει κάτι που δεν έχει ξανακάνει, το θεατρικό σανίδι, στο ψυχολογικό θρίλερ που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Αγοράς
Η παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά αποτελεί το τελευταίο μέρος της σκηνοθετικής του τετραλογίας, με την οποία ολοκληρώνει την προσωπική του διερεύνηση πάνω στη σχέση θεάτρου και κινηματογράφου
15°
