Εθνική Λυρική Σκηνή: 6+1 δράσεις για τα 100 χρόνια της Μαρίας Κάλλας

Ανανέωσε το ρεπερτόριο της όπερας φέρνοντας στην επιφάνεια ξεχασμένα αριστουργήματα του μπελ κάντο και με την απαράμιλλη ερμηνεία της ανέδειξε τη σημασία της δραματικής διάστασης των έργων. Μέσα από τη διαδρομή της στο λυρικό στερέωμα η διάσημη σοπράνο άφησε μια ανεπανάληπτη καλλιτεχνική κληρονομιά. Εκατό χρόνια από τη γέννησή της και στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023 του ΥΠΠΟΑ, η Εθνική Λυρική Σκηνή τιμά την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα, ρίχνοντας ταυτόχρονα τους προβολείς σε ένα από τα επιφανέστερα μέλη της που συνδέθηκαν με το ξεκίνημά της.

«Η Μαρία Κάλλας είναι μια καλλιτέχνιδα που καθόρισε την ιστορία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Λίγα χρόνια πριν το φαινόμενο Κάλλας φθάσει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, η Μαρία Καλογεροπούλου ξεκινούσε μια δύσκολη διαδρομή στα χρόνια του πολέμου στην Αθήνα» σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης, ο οποίος υπογράφει και την επιμέλεια αυτού του αφιερώματος. «Ήταν το 1940 όταν ο ιδρυτικός διευθυντής του οργανισμού μας, ο σπουδαίος Κωστής Μπαστιάς, της πρόσφερε το πρώτο της συμβόλαιο ενώ ήταν ακόμα μαθήτρια στο Ωδείο Αθηνών. Η Κάλλας, με την εκπαίδευση που έλαβε και τη σκηνική εμπειρία που απέκτησε στην Ελλάδα, έβαλε ισχυρές βάσεις για την επόμενη φάση της σταδιοδρομίας της που ξεκίνησε το 1947 στη Βερόνα. Με το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουμε φιλοδοξούμε αφενός να φωτίσουμε τη σχέση της με τον οργανισμό μας και αφετέρου να κάνουμε γνωστό τον μύθο της στις νεότερες γενιές, σαν ένα φωτεινό παράδειγμα ταλέντου, σκληρής εργασίας, αφοσίωσης, τελειομανίας, λάμψης».

Τι ετοιμάζει, λοιπόν, το εθνικό λυρικό μας θέατρο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Κάλλας; Από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 2023 η ΕΛΣ θα παρουσιάσει τη «Μήδεια» του Κερουμπίνι, μια εικαστική εγκατάσταση στο φουαγέ, ένα γκαλά όπερας στο Ηρώδειο, μια έκθεση στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, ένα ντοκιμαντέρ για τα άγνωστα πρώτα χρόνια της Ελληνίδας ντίβας, ένα βίντεο-ρεσιτάλ αφιερωμένο στο «πρώτο της ρεπερτόριο», ενώ επιπλέον θα πραγματοποιήσει ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο μαζί με το DmLab του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή για τη Μαρία Κάλλας: οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από τη γέννησή της

«Μήδεια» του Λουίτζι Κερουμπίνι
25, 27, 30 Απριλίου & 2, 4, 9 Μαΐου 2023
Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακή 18.30)
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ
Μετά την πρεμιέρα της στη Νέα Υόρκη, η μεγάλη διεθνής συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τρεις σπουδαίες όπερες της Αμερικής –τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, την Όπερα του Καναδά και τη Λυρική Όπερα του Σικάγου– έρχεται και στην Αθήνα. Λησμονημένο για πολλές δεκαετίες, το σπουδαίο έργο του Κερουμπίνι, το οποίο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1797, ήρθε ξανά στο φως όταν η Μαρία Κάλλας ερμήνευσε τον ομώνυμο ρόλο για πρώτη φορά το 1953 στη Φλωρεντία. Πρόκειται δε για μια όπερα απολύτως συνδεδεμένη με την Ελλάδα καθώς βασίζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη, ενώ η μεγάλη ντίβα του λυρικού θεάτρου ερμήνευσε την ηρωίδα και στην ιστορική παραγωγή της ΕΛΣ στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου το 1961.
Στη νέα παραγωγή με τον ρόλο του τίτλου αναμετριέται για πρώτη φορά στην καριέρα της μια από τις σημαντικότερες δραματικές υψιφώνους της εποχής μας, η Άννα Πιρότσι. Συμμετέχουν οι μονωδοί Γιάννης Γιαννίσης, Βασιλική Καραγιάννη, Τζόρτζιο Μπερρούτζι, Νεφέλη Κωτσέλη, Νικόλας Ντούρος, Δέσποινα Σκαρλάτου, Μάρθα Σωτηρίου, καθώς και η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Χορηγός παράστασης ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής παράστασης ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Unboxing Callas, Από την Κάλλας στη Μήδεια, εγκατάσταση σε τρεις πράξεις
4 Μαΐου – 9 Ιουνίου 2023
Φουαγέ Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Μια διαχρονική εξερεύνηση της καλλιτεχνικής ανάγνωσης του μύθου της Μήδειας, σε συνάρτηση με τον μύθο της Κάλλας επιχειρεί ο εικαστικός Πάνος Προφήτης, με την επιμέλεια του Βασίλη Ζηδιανάκη. Κεντρικό ρόλο διαδραματίζει το ανάγλυφο προφίλ της ντίβας. Στον 5ο όροφο του φουαγέ θα εκτεθούν αρχειακά τεκμήρια σχετικά με την ιστορική παράσταση του 1961 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και υλικό από τις παρουσιάσεις της «Μήδειας» στο Ντάλλας, το Λονδίνο και το Μιλάνο. Σχέδια και σπαράγματα από τα κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη μαζί με σημειώσεις και βιβλία σκηνοθεσίας του Αλέξη Μινωτή συνομιλούν με επιμέρους σκίτσα και γλυπτικά στοιχεία (μήτρες, καλούπια) του Προφήτη. 
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής παράστασης ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Η Κάλλας στο Ηρώδειο
Σεπτέμβριος 2023
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Έναν χρόνο πριν εγκαταλείψει την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, το καλοκαίρι του 1944 η Μαρία Καλογεροπούλου ερμηνεύει στο ρωμαϊκό ωδείο τη Σμαράγδα στην όπερα του Μανώλη Καλομοίρη «Ο πρωτομάστορας». Λίγες μέρες αργότερα, θα φορούσε και το κοστούμι της Λεονόρας στον «Φιντέλιο» του Μπετόβεν. Διάσημη πλέον, το 1957 θα επέστρεφε για ένα ιστορικό ρεσιτάλ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με άριες από τα έργα «Τριστάνος και Ιζόλδη», «Η δύναμη του πεπρωμένου», «Τροβατόρε», «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ» και «Άμλετ». Τον προσεχή Σεπτέμβριο τέσσερις διεθνώς αναγνωρισμένες πρωταγωνίστριες της όπερας θα τραγουδήσουν τις άριες που η ίδια ερμήνευσε με τη μοναδική δεξιοτεχνία και τη σπάνια φωνητική της γκάμα. 
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής παράστασης ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Unboxing Callas, Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Δημήτρη Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ
26 Νοεμβρίου 2023 – Ιανουάριος 2024
2ος όροφος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος – ΚΠΙΣΝ
Η έκθεση εμπνέεται από προσωπικές ιστορίες, μνήμες και αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας, μας δίνει την ευκαιρία ανακαλύψουμε αρχειακούς θησαυρούς και δημιουργεί έναν συλλογικό καλλιτεχνικό απολογισμό της πορείας της. Υλικό από τη συλλογή της ΕΛΣ (που πλέον περιλαμβάνει και τα αρχεία του συλλέκτη Δημήτρη Πυρομάλλη και του φωτογράφου Κλεισθένη), από το αρχείο Παξινού - Μινωτή του ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ και από το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη παρουσιάζεται σε μεγάλα τραπέζια εργασίας σαν ένα εργαστήριο όπου ερευνητές και καλλιτέχνες δουλεύουν πάνω στο αρχείο. Παράλληλα, αρχειακά τεκμήρια γίνονται αφετηρία έμπνευσης για πρωτότυπες δημιουργίες σύγχρονων καλλιτεχνών.
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής παράστασης ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Μαίρη, Μαριάνα, Μαρία - Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας
2 Δεκεμβρίου 2023
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ
Ανήμερα των γενεθλίων της Κάλλας, στις 2 Δεκεμβρίου, κάνει πρεμιέρα το νέο ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λούρα για την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα. Η ταινία εστιάζει στα χρόνια των σπουδών της στο Εθνικό Ωδείο και κατόπιν στο Ωδείο Αθηνών με την θρυλική υψίφωνο Ελβίρα ντε Ιντάλγκο και των πρώτων ερμηνειών της στη Λυρική Σκηνή (1937-1945), καθώς και στις εμφανίσεις της στο Ηρώδειο (1957) και στην Επίδαυρο (1960 και 1961). Μια αφήγηση που επιδιώκει να φωτίσει την πιο άγνωστη –αλλά και τόσο καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της– περίοδο της ζωής της, η οποία έχει υποβαθμιστεί στις δεκάδες απόπειρες βιογραφίας της.
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής παράστασης ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

H Μαρία Κάλλας στην Ελλάδα, 1937-1945
Από τον Δεκέμβριο του 2023 στην GNO TV
Τι τραγουδούσε η Μαρία Καλογεροπούλου στο ξεκίνημα της καλλιτεχνικής πορείας της στην Αθήνα; Καταξιωμένες και νεότερες Ελληνίδες τραγουδίστριες της όπερας, ερμηνεύουν το «ελληνικό» της ρεπερτόριο σε ένα βίντεο-ρεσιτάλ που θα προβληθεί δωρεάν. Στο πρόγραμμά του: σπουδαίες άριες του ρεπερτορίου, όπερες που δεν ξανατραγούδησε ποτέ, η «Τόσκα» και η «Καβαλλερία ρουστικάνα» στα ελληνικά με τις ακριβείς μεταφράσεις που χρησιμοποίησε, τραγούδια Ελλήνων συνθετών αλλά και «ελαφρές» επιτυχίες της εποχής, όπως η πασίγνωστη «Παλόμα». 
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Ιδρυτικός δωρητής GNO TV ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Visualising the voice of Maria Callas
Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 2023
Μπορεί η θεϊκή φωνή της να γίνει εικόνα; Στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της ΕΛΣ και του Πολυτεχνείου Κρήτης, οι συμμετέχοντες σε αυτό το εκπαιδευτικό εργαστήριο εστιάζουν στην διερεύνηση της σχέσης της αρχιτεκτονικής με τη μουσική, του χώρου με τον ήχο. Θα επιχειρήσουν, μάλιστα, να οπτικοποιήσουν τον ήχο της Μαρίας Κάλλας μέσα από εικονικές και υβριδικές εγκαταστάσεις φωτίζοντας έτσι από μια άλλη οπτική αυτή την εμβληματική προσωπικότητα.
Χορηγός ΔΕΗ
Μέγας Δωρητής & Δωρητής προγράμματος ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Πληροφορίες: www.nationalopera.gr 

Προϊόντα αφιερωμένα στη Μαρία Κάλλας
Ένα ημερολόγιο σε θήκη δίσκου βινυλίου, αφίσες με το εξώφυλλο του προγράμματος της «Μήδειας» του 1961 στην Επίδαυρο, ένα συλλεκτικό κερί με άρωμα από άγρια κρίνα της Κολχίδας, αλλά και μεταξωτά μαντίλια, τσάντες και τετράδια: οι εμφανίσεις της Κάλλας στην Ελλάδα έδωσαν την έμπνευση για μια σειρά προϊόντων που θα βρείτε στο SNFCC Store στο ΚΠΙΣΝ και στο snfccstore.com.
Μέγας Δωρητής ΕΛΣ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ