Η Ιόλη Ανδρεάδη σκηνοθετεί στο The Tank της Νέας Υόρκης

Από το Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης στην κεντρική σκηνή του επιδραστικού off-off Broadway θεάτρου του Μανχάταν The Tank Theater ταξιδεύει η δουλειά της Ιόλης Ανδρεάδη πάνω στον Αντονέν Αρτώ τον προσεχή Απρίλιο. Συγκεκριμένα οι παραστάσεις «Αρτώ / Βαν Γκογκ», με τον Αμερικανό ηθοποιό Gene Gillette, και «Κόκκαλο», με τον χαρισματικό Γεράσιμο Γεννατά και τον μουσικό περφόρμερ Γιώργο Παλαμιώτη επιλέχθηκαν για να ενταχθούν στο πρόγραμμα της θεατρικής σκηνής του Μανχάταν για τρία βράδια -13, 14 & 15 Απριλίου- κάτω από τον ενιαίο τίτλο «The Artaud Diptych».

Μετά τις παραστάσεις «ION» το 2019 και «FILIKI ETAIREIA: The Brotherhood behind the Revolution» το 2022 αυτή είναι η τρίτη συνεχής θεατρική σεζόν που το συγκεκριμένο θέατρο επιλέγει έργα της Ελληνίδας σκηνοθέτριας για να τα συστήσει στο αμερικανικό κοινό.

Τα δύο κείμενα που βασίζονται στην πολυτάραχη ζωή του ρηξικέλευθου καλλιτέχνη και διανοητή Αντονέν Αρτώ, με την ελληνική καταγωγή και την παγκόσμια φήμη, υπογράφουν η ίδια η σκηνοθέτρια και ο Άρης Ασπρούλης. Αποτελούν μέρος της θεατρικής τους τριλογίας «The Artaud Trilogy» που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική και έρχονται ως επιστέγασμα της 15ετούς έρευνας της Ανδρεάδη πάνω στον σπουδαίο διανοητή και καλλιτέχνη του θεάτρου. Μάλιστα, οι δύο αυτές παραστάσεις τελούν υπό την αιγίδα του «International Center for Artistic and Academic Research on Antonin Artaud» ανήκοντας και επίσημα πλέον στο παγκόσμιο σώμα της έρευνας γύρω από το έργο του Αντονέν Αρτώ.

Η παρουσίαση των παραστάσεων στη Νέα Υόρκη πραγματοποιείται με την χορηγία του Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης και υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.

Λίγα λόγια για τις παραστάσεις του The Artaud Diptych στη Νέα Υόρκη

Αρτώ / Βαν Γκογκ

Παρίσι, 1947. O Αντονέν Αρτώ εμφανίζεται σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο. Δείχνει ήρεμος. Είναι ήρεμος. Ύστερα από εννέα χρόνια ψυχιατρικού εγκλεισμού και έχοντας υποστεί 51 ηλεκτροσόκ, μοιάζει να έχει επανέρθει στην «τάξη». Η διάλεξή του έχει τίτλο «Βαν Γκογκ, ο Αυτόχειρας της Κοινωνίας». Το περιβάλλον γύρω του είναι ασφυκτικό. Το κοινό σιωπηλό. Το φρόνημά του υψηλό. Έχει έρθει με αποδείξεις. Τις κουβαλάει στα 406 μουντζουρωμένα τετράδια που δεν αποχωρίζεται ποτέ. Όλη η καλή κοινωνία του Παρισιού έχει κατακλύσει τον χώρο για να τον ακούσει. Gide, Breton, Camus, Lacan. Υπερασπίζεται με πάθος μια ιδέα: η αυτοκτονία του Βίνσεντ Βαν Γκογκ είχε τους εκτελεστές της. Αναζητώντας αρχικά μέσα στους πίνακες, τις σημειώσεις και την αλληλογραφία του μεγάλου ζωγράφου τα αίτια της αυτοχειρίας του, υποπτεύεται πως οι πραγματικοί αυτουργοί βρίσκονται ανάμεσα στο ακροατήριό του. Ο Αρτώ ταυτίζεται, ηλεκτρίζεται, μαγεύεται και πάσχει. Νιώθει τον παλμό του Βαν Γκογκ και προφητεύει. Θέλει να ξεσκεπάσει τους ενόχους. Θέλει να φωνάξει για τους αθώους. Θέλει να αρθρώσει την τελευταία συλλαβή ανάμεσα στη μεγάλη αδικία του κόσμου και σε αυτό που μεσολαβεί για φτάσει κάποιος να κοιμάται αγκαλιά με ένα γεμάτο πιστόλι. Η παράσταση βασίζεται στο δοκίμιο του ΑντονένΑρτώ «Βαν Γκογκ: ο αυτόχειρας της κοινωνίας», που δημοσιεύτηκε το 1947, ένα χρόνο πριν τον θάνατο του συγγραφέα.

Κόκκαλο

Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το «Θέατρο της Σκληρότητας», και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση «Οι Τσέντσι» – μία πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, στο θέατρο Folies Wagram στο Παρίσι, και παρά τις προσδοκίες αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο Αρτώ αποφασίζει πως δεν θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως «επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δεν θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια». Το 1946 και λίγο πριν τον θάνατό του, αποκτά ξανά ελευθερία κινήσεων, έχοντας υποστεί ωστόσο ανεπανόρθωτες βλάβες από τις επίσημες θεραπευτικές μεθόδους. Οι «Φίλοι του Αντονέν Αρτώ» οργανώνουν μια ειδική βραδιά αφιερωμένη στο έργο του στο Θέατρο «Σάρα Μπερνάρ», αλλά η είσοδος στον ίδιο απαγορεύεται, εξαιτίας του φόβου που προκαλεί η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος, όπως αυτά που συνήθιζε ενώπιων ακροατηρίου και από τα οποία ηρεμούσε μόνο εάν τον φιλούσε ένας φίλος του στο μέτωπο.. Ο άνθρωπος τον οποίο συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν στέκεται μόνος έξω από τις κλειστές πόρτες, ενώ σύσσωμη η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του.

Η παράταση ξεκινάει με την φανταστική υπόθεση ότι μετά το παραπάνω περιστατικό ο Αρτώ, απογοητευμένος, αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του. Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά.Απομονωμένος στο άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι, φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο, την ξεγυμνώνει και την τραγουδά με πάθος και μαεστρία. Σε ένα ονειρικό τοπίο μνήμης και με το ρυθμό της μουσικής, ακολουθεί την κάθοδο μιας βαθιάς και ανείπωτης εξομολόγησης. Καλλιτέχνης, ιδιοφυής, επαναστάτης, αναθεωρητής, ποιητής, δάσκαλος, παραληρηματικός, επιθετικός, επιληπτικός, αυτοκαταστροφικός και βαθιά, πολύ βαθιά ερωτευμένος και ερωτικός, συνθέτει με τρόπο προβοκατόρικο την τελική του ετυμηγορία απέναντι στον σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας και επαναφέροντας το «Θέατρο της Σκληρότητας» στη θέση που του ανήκει: μέσα στις φλογισμένες καρδιές των εξεγερμένων.

INFO:
THE ARTAUD DIPTYCH [Artaud / VanGogh & Bone]
The Tank Theatre
312 W 36th St, New York, NY, 10018
13, 14, 15 Απριλίου