Εγώ και ο Μπέκετ
Ο Σάββας Στρούμπος και ο Ζήσης Σέγκλιας μιλούν για την παράσταση «Όχι Εγώ»
![32014-72458.jpg 32014-72458.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/contributor/32014-72458_0.jpg)
![Όχι Εγώ: Ο Σάββας Στρούμπος και ο Ζήσης Σέγκλιας γράφουν για το έργου του Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ Όχι Εγώ: Ο Σάββας Στρούμπος και ο Ζήσης Σέγκλιας γράφουν για το έργου του Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ](/images/1074x600/jpg/files/2023-02-15/zegklias-stroumpos-isaeva.jpg)
«Όχι Εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ: Ο σκηνοθέτης Σάββας Στρούμπος και ο συνθέτη Ζήσης Σέγκλιας γράφουν με αφορμή την πρεμιέρα του έργου στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
Μια νέα ανάγνωση στον μονόλογο του Σάμιουελ Μπέκετ Όχι εγώ (1972), από τα εμβληματικότερα μεταπολεμικά έργα, έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ. Στην τολμηρή προσέγγιση δυο καλλιτεχνών, του καινοτόμου συνθέτη Ζήση Σέγκλια και του σκηνοθέτη του ερευνητικού θεάτρου Σάββα Στρούμπου, η μπεκετική ηχητική και σημασιολογική «άβυσσος» αποδίδεται όχι από ένα στόμα, όπως στην πρωτότυπη γραφή του δημιουργού, αλλά από δύο σώματα σε φωνητική και κινησιολογική αντίστιξη. Δυο φωνές από τον ίδιο πυρήνα αναβλύζουν την μπεκετική άβυσσο, η οποία παραμένει συμπυκνωμένη αλλά, αντί για μια στιγμή, καταλαμβάνει έναν χώρο άχρονο, με την ορχήστρα να προσφέρει σε αυτόν παλμό χωρίς πορεία, ήχο χωρίς αιτία, βάθος χωρίς όρια.
Η παράσταση- σε νέα μετάφραση δουλεμένη ειδικά από τον Θωμά Συμεωνίδη και μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου-προσεγγίζει το μπεκετικό υλικό ως ιδιόμορφο, σύγχρονο μουσικό θέατρο που ερευνά τα όρια της θεατρικής δυνατότητας. Ήχοι, εικόνες και χειρονομίες, φαινομενικά εγκλωβισμένες σε ένα στόμα σε ακατάσχετη «λεκτική αιμορραγία», ανοίγουν τον θεατρικό και τον μουσικό χώρο για να ανασυνταχθούν σε ένα υβριδικό έργο λόγου, ήχου και κίνησης.
![«Όχι Εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ «Όχι Εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ](/images/w734/jpg/files/2023-02-15/oxi-ego-omada-simeio-miden-simopoulos.jpg)
Ο Σάββας Στρούμπος για την παράσταση «Όχι εγώ» στην ΕΛΣ
Η Ομάδα Σημείο Μηδέν ξεκίνησε να ερευνά τον κόσμο του Σάμιουελ Μπέκετ το 2017 με αφορμή το ανέβασμα του Περιμένοντας τον Γκοντό. Η παράσταση παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις – Νέος Χώρος την περίοδο 2018 -19. Έναν μόλις χρόνο μετά ακολούθησε το έργο Ευτυχισμένες Μέρες με τη σπουδαία ηθοποιό Ανέζα Παπαδοπούλου, η οποία έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Και στις δύο αυτές παραστάσεις των κλασικών πλέον έργων του Μπέκετ η μουσικότητα, ο ρυθμός και η ενεργοποιημένη σωματικότητατων ηθοποιών ήταν βασικά συστατικά στοιχεία της εργασίας μας. Το κείμενο αποτελούσε για μας τοπίο άπειρων εκφραστικών δυνατοτήτων• μπορούσαμε να τις εξορύξουμε μόνο εφόσον δουλεύαμε μουσικότροπα και καθόλου εννοιολογικά, πηγαίνοντας πέρα από κάθε μορφή αναπαράστασης της καθημερινότητας – η οποία, από κάθε άποψη δεν υφίσταται στον Μπέκετ – ή οποιαδήποτε προσπάθεια δραματικής αποτύπωσης των συμβάντων του κειμένου στη σκηνή. Βλέπαμε το κείμενο ως ζώσα παρτιτούρα. Στα διάκενα μεταξύ των λέξεων ή και των νοημάτων κρύβονταν ηχητικοί/ενεργειακοί άξονες. Όσο προσπαθούσαμε να τους αφουγκραστούμε τόσο οδηγούμασταν σε νέους τρόπους να υπάρχουμε στη σκηνή, να παράγουμε τον ήχο και να εκφέρουμε τον λόγο.
Η εργασία πάνω στη μουσικότητα και τον ρυθμό προϋποθέτει το ενεργοποιημένο σώμα του ηθοποιού, που, για την Ομάδα Σημείο Μηδέν είναι ο βασικός τόπος της δημιουργίας. Στις δύο προηγούμενες παραστάσεις, όπως και τώρα στο Όχι Εγώ, η συνεργασία με τον Θωμά Συμεωνίδη που ανέλαβε το δυσκολότατο έργο της μετάφρασης των κειμένων, υπήρξε καταλυτική. Ο Θωμάς, βαθύς γνώστης του Σάμιουελ Μπέκετ, συνέβαλε στην αποκάλυψη του μουσικού πυρήνα των έργων, φέρνοντάς μας σε άμεση αλληλεπίδραση με το πνεύμα του συγγραφέα.
Έχοντας διανύσει αυτή τη διαδρομή, γεννήθηκε η ιδέα να αντιμετωπίσουμε το Όχι Εγώ ως μουσικό έργο. Η συνάντηση με τον συνθέτη Ζήση Σέγκλια που δέχτηκε με τόλμη την πρόκληση να αναλάβει κάτι τόσο απαιτητικό όσο η μουσική σύνθεση αυτού του έργου και το ελεύθερο πνεύμα της καλλιτεχνικής διεύθυνσης της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ που αγκάλιασε την ιδέα, μας έδωσαν τη δυνατότητα να προχωρήσουμε στην υλοποίηση της.
Στην παράστασή μας του Όχι Εγώ τον ρόλο του στόματος κρατούν δύο ηθοποιοί με τις οποίες συμπορευόμαστε για εννέα χρόνια: η Έλλη Ιγγλίζ και η ΈβελυνΑσουάντ. Πρόκειται για δύο εξαιρετικές συνεργάτιδες που έχουν διανύσει χιλιόμετρα σκηνικής παρουσίας στις παραστάσεις της Ομάδας, αντιμετωπίζοντας ερμηνευτικές προκλήσεις που συχνά ξεπερνούν το ανθρωπίνως δυνατόν. Τον ρόλο της φιγούρας κρατάει ο Μπάμπης Αλεφάντης, ένας επίσης εξαιρετικός ηθοποιός με το οποίο συνεργαζόματε τα τελευταία χρόνια.
![Όχι Εγώ: Ο Σάββας Στρούμπος και ο Ζήσης Σέγκλιας γράφουν για το έργου του Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ Όχι Εγώ: Ο Σάββας Στρούμπος και ο Ζήσης Σέγκλιας γράφουν για το έργου του Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ](/images/w734/jpg/files/zegklias-stroumpos-isaeva2.jpg)
Ο Ζήσης Σέγκλιας για την παράσταση «Όχι εγώ» στην ΕΛΣ
H αποδόμηση του λόγου στη γραφή του Μπέκετ στα ελάχιστα, στις λέξεις, όπως επίσης και η λεπτή δουλειά στον ήχο της γλώσσας, οι ρυθμικές δομές που τίθενται σε μια δημιουργική αντιπαράθεση με το συντακτικό και το περιεχόμενο είναι τα στοιχεία που με γοήτευσαν τις πρώτες φορές που ήρθα σε επαφή με το έργο του. Αυτά ήταν η αφορμή για να εμβαθύνω περισσότερο στον κόσμο του Μπέκετ, που με λίγα λόγια τον συνοψίζω στην υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου να εκφραστεί.
Παρόλο, ή μάλλον ακριβώς επειδή το έργο του Μπέκετ έχει μια αυτοτελή μουσικότητα, και υπό αυτή την έννοια η όποια μουσική επένδυση είναι εντελώς περιττή, η επιθυμία να δουλέψω με το μπεκετικό υλικό με οδήγησε ύστερα από πολλή σκέψη στο να επιχειρήσω ένα υβριδικό είδος, στο οποίο η μουσική δεν έχει τον τυπικό ρόλο που έχει στο θέατρο, ούτε όμως και αυτόν που έχει στην όπερα, αλλά μάλλον επιδιώκει να ανοίξει έναν άλλο χώρο που τοποθετούνται οι φωνές, η πρόζα και το τραγούδι.
Αυτό που με ενδιαφέρει στο μουσικό θέατρο από δραματουργική άποψη είναι μια αφηγηματική εικόνα που ξεφεύγει από τα κλασικά οπερατικά θέματα αλλά και την ύπαρξη κάποιου σεναρίου με δράση ή τέλος πάντων μια ιστορία. Ο στόχος είναι να κάνω τις πιο εσωτερικές και βαθιές λειτουργίες της ανθρώπινης ύπαρξης να αναδυθούν τόσο μέσα από την εκφραστική δύναμη της φωνής όσο και μέσα από τον ηχητικό πλούτο ενός συνόλου.
Στο έργο του Μπέκετ, η εικόνα της αποκομμένης λέξης μέσα σε ένα συντακτικό χάος, που εύκολα παραλληλίζεται με το απομονωμένο άτομο μέσα σε ένα κατεστραμμένο σκηνικό ταιριάζει ιδανικά με αυτό που έχω στο μυαλό μου για το μουσικό θέατρο. Και το Not I η πιο ακραία εφαρμογή αυτής της εικόνας.
Μεταφέροντας το έργο του Μπέκετ στο μουσικό θέατρο, αυτά τα στοιχεία (ο ρυθμός, στην περίπτωση του Not I ασθμαίνων, η θραυσματικότητα των προτάσεων και η αποδόμηση του νοήματος σε τέτοιο βαθμό που να υποχωρούν μπροστά στο σημαίνον τους, τον ήχο δηλαδή, η αισθητική του less is more που καταλήγει στο τίποτα αλλά και η αισθητική της αποτυχίας) είναι τα σημεία που εστιάζω, γαντζώνομαι και τελικά προτείνω μια βουτιά, μια μεγέθυνση μέσα από μια χρονική αλλά και χωρική διαστολή (μια ώρα αντί για δώδεκα λεπτά ― δυο σώματα αντί για ένα στόμα, πλαισιωμένα από μια σχεδόν αιωρούμενη φιγούρα-ακροατή και ένα ενόργανο σύνολο).
Όλη η αυτή η πορεία και η δημιουργική διαδικασία συμπίπτουν με μια πολύ ευτυχή συνάντηση – αυτή με την Ομάδα Σημείο Μηδέν και το σκηνοθέτη Σάββα Στρούμπο, που από διαφορετικές αφετηρίες αλλά με κοινό καλλιτεχνικό όραμα επιχειρούμε να φέρουμε τα θεμελιακά στοιχεία του θεάτρου και της μουσικής μέσα στο έργο του Μπέκετ και τελικά να παραδώσουμε ένα υβριδικό είδος που υπερβαίνει τόσο το θέατρο όσο και τη μουσική.
![«Όχι Εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ «Όχι Εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ](/images/w734/jpg/files/2023-02-15/%CE%BD%CE%BF%CF%84-%CE%B9-els.jpg)
Λίγα λόγια για το έργο «Όχι εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ
Γραμμένο το 1972 με την ηθοποιό Μπίλι Ουάιτλω κατά νου, το «Όχι εγώ» του Σάμιουελ Μπέκετ είναι ο λεκτικός χείμαρρος μιας γυναίκας που πυροδοτείται στον απόηχο ενός τραυματικού γεγονότος, εγγεγραμμένου στο σώμα και απωθημένου χρόνια από τη μνήμη. Μέσα από την αφαιρετική σκηνική ποιητική του, ο Ιρλανδός δραματουργός αποτυπώνει τη χειμαρρώδη λογοδιάρροια ενός αιωρούμενου γυναικείου στόματος στον απόηχο ενός απροσδιόριστου συμβάντος, υπό το βλέμμα της φιγούρας ενός μυστηριώδους ακροατή χωρίς ιδιότητες. Στην απογυμνωμένη θεατρική του απόδοση, η διάρκεια του μονολόγου είναι μόλις δεκαπέντε λεπτά, ενώ η οδηγία του συγγραφέα είναι η ηθοποιός να τον αποδώσει απνευστί. Το έργο έκανε πρεμιέρα το 1972 στο θέατρο Forum του Κέντρου Λίνκολν της Νέας Υόρκης και, από κάθε σκοπιά, σωματική, διανοητική ή συναισθηματική, αποτελεί έναν από τους πιο απαιτητικούς μονολόγους του παγκοσμίου θεάτρου.
INFO
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σάββας Στρούμπος
- ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Μπάμπης Αλεφάντης. Συμμετέχει εννεαμελές μουσικό σύνολο
- ΘΕΑΤΡΟ: Εθνική Λυρική Σκηνή
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κι αν τα σκυλιά αναλάμβαναν δράση; Καταιγιστική πλοκή και ευαίσθητη ματιά
Το ανσάμπλ της Κομεντί Φρανσέζ επιστρέφει στην Επίδαυρο με το νέο έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν. Ποια είναι, λοιπόν, αυτή η Εκάβη που δεν είναι η Εκάβη;
Και ακόμα: «Τα σκυλιά» και «Ετυμολογίες» στο Φεστιβάλ Αθηνών, «Θεόφιλος sold» από την Όλια Λαζαρίδου και το πολυταξιδεμένο «Lemon»
Το Θεσσαλικό Θέατρο εμπιστεύεται τα ηνία του θεσμού στο νέο αίμα του ελληνικού θεάτρου
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει την αριστοφανική κωμωδία σε σκηνοθεσία - απόδοση του Γιάννη Κακλέα
Είδαμε τη «Μήδεια» του Σάιμον Στόουν στο θέατρο Παλλάς, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Εντυπώσεις από την παράσταση σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, με τους Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο Γιώργο Χρυσοστόμου και άλλους εξαιρετικούς ηθοποιούς
Οι μοναδικές λυρικές βραδιές και το ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί
Μιλήσαμε για τον ρόλο του ως Αργκάν στην περιοδεία της παράστασης «Ο κατά φαντασίαν ασθενής», το θέατρο και τη δύσκολη απόφαση που έχει πάρει μέχρι τώρα στην καριέρα του
Σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα και με τον Μάνο Βακούση στον πρωταγωνιστικό ρόλο, το ΚΘΒΕ «κατηφορίζει» στην Επίδαυρο
Μισός αιώνας (και βάλε) Σταμάτης Φασουλής και ό,τι συμβαίνει στην επιθεώρηση θα έχει πάντα το στίγμα του
Ο μεγάλος σκηνοθέτης μάς μιλά για την Ορέστεια που παρουσιάζει στην Επίδαυρο
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μιλάει για τη νέα του παράσταση-πλατφόρμα
Και ακόμα: «Μήδεια» στο Παλλάς, «Ηρακλής μαινόμενος» στο Κηποθέατρο Παπάγου, Yamammoto Noh Theatre στο Σχολείον της Αθήνας, 3 δουλειές της bijoux de kant
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης παρουσίασε το νέο, φιλόδοξο, πολυσυλλεκτικό και ευρείας απεύθυνσης πρόγραμμα
Καθώς η «Amalia Melancholia» έρχεται στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, η συγγραφέας του βιβλίου «Ο κήπος της Αμαλίας» (εκδόσεις Πατάκη) γράφει για τη «βασίλισσα των φοινίκων»
Τι κάνουν ο βραβευμένος σεναριογράφος και η καταξιωμένη ηθοποιός στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής; Τους ζητήσαμε να αποκωδικοποιήσουν τις «Ετυμολογίες», αυτή τη διαφορετική παράσταση-«ημερίδα»
Ένας τετράποδος ντετέκτιβ αναλαμβάνει να εξιχνιάσει τη δολοφονία ενός άλλου σκύλου. Η βία και η μη απόδοση δικαιοσύνης βρίσκονται στο επίκεντρο της νέας παράστασης του γνωστού σκηνοθέτη
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.