Μια Λυσιστράτη χωρίς κλισέ

Σάββατο, 15.00 η ώρα, ραντεβού στο Εθνικό Θέατρο. Αν έχεις ξεχάσει τα ρεπορτάζ και βρεθείς αμέριμνος εκεί, το χαστούκι είναι τόσο δυνατό. Σαν να μπαίνεις σε πίνακα του Ιερώνυμου Μπος… 

Έχει αξία να μιλήσουμε για παράσταση και θέατρο όταν συμβαίνουν όλα αυτά εκεί έξω; Όταν μένεις χρόνια στο κέντρο, όπως έμενα εγώ, δυστυχώς αυτή η εικόνα έχει μπει στην καθημερινότητά σου. Δεν είναι ο χώρος, λοιπόν, που κάνει πιο ζοφερό το συμβάν, οπότε ναι, γιατί να μη μιλήσουμε για θέατρο, αφού πάντοτε υπήρχε θέατρο όπως υπήρχαν και αυτά... τα σκηνικά. Μόνο που το θέατρο που πρέπει να μας αφορά είναι αυτό που αναφέρεται σε όλα αυτά τα φαινόμενα – το ακτιβιστικό θέατρο. Πάντως τι να λέμε εμείς, όταν τις αποφάσεις τις παίρνουν άλλοι, οι οποίοι δεν δείχνουν διατεθειμένοι να διορθώσουν την κατάσταση.

Πολύ ήπια αντιμετώπιση από ένα σκηνοθέτη που μια συνέντευξή του έβγαλε τίτλο «Κάνω παραστάσεις μολότοφ». Αναρωτήθηκες «τι λέει πάλι, ο μαλάκας;». Σίγουρα δεν θα απολογηθώ για τους τίτλους που βγάζουν οι εφημερίδες. Μάλλον, ξεχνάς πως μετράω σχεδόν 30 χρόνια σκηνοθεσίας, με ακροβατικές θεατρικές κινήσεις στο Παγοποιείο του Φιξ, στον Τεχνοχώρο κ.ά. Αυτός ο τίτλος βγήκε από τη θέση μου για το τι είδους παραστάσεις θέλω να κάνω: να έχουν το αιχμηρό χιούμορ των κόμικ και διεισδυτικότητα σε θέματα που με αφορούν, όπως ο έρωτας και τα κοινωνικά θέματα – ένα μείγμα μολότοφ.

Πώς αντανακλάται αυτό το σκεπτικό στην παράσταση της «Λυσιστράτης»; Έχω την αίσθηση πως ακόμη και σήμερα ο Αριστοφάνης ανεβαίνει με την ηχώ των παραστάσεων του Κουν ή του Σολωμού. Ο Ευαγγελάτος είναι αυτός που τον προχώρησε, πάντοτε όμως κρατώντας την αίσθηση του μπουλουκιού στις παραστάσεις του. Προσπάθησα να κάνω μια καινούργια ανάγνωση, χωρίς φολκλόρ, γραφικότητες και επιθεωρησιακά σκετς. Γιατί εκτός από σατιρικός ποιητής, ο Αριστοφάνης είναι και ένας αιχμηρός χρονικογράφος. Η «Λυσιστράτη» είναι γραμμένη 20 χρόνια μετά τον πόλεμο, με την Αθήνα αλωμένη. Διαφθορά, παρακμή, βία, έλλειψη εμπιστοσύνης βασιλεύουν, ο καθένας κοιτάζει πώς θα σώσει το τομάρι του. Σου θυμίζουν τίποτα όλα αυτά; Ο Αριστοφάνης, λοιπόν, αρνείται τη βία και πιστεύει πως η σωτηρία μπορεί να συμβεί με όχημα τον έρωτα και τον ερωτισμό και αφού λειτουργήσει αρμονικά το ανδρόγυνο.   

Γι’ αυτό και η αισθητική drag show; Η παράσταση θέλει να σωματοποιήσει τη γυναίκα στον άνδρα, να παίξει με την ιδέα της συνύπαρξης του αρσενικού και του θηλυκού στον ίδιο πυρήνα. Αυτή η συμφιλίωση-συνθηκολόγηση μπορεί να φέρει ελπίδα, αφού ο άνδρας θα θυμηθεί πως η φύση του δεν είναι αναγκαστικά βίαιη. Σήμερα είναι στη μόδα να μιλάμε για κρίση, ΔΝΤ, όμως όλα αυτά μήπως έπονται από το βασικό και αιώνιο πρόβλημα των σχέσεων; 

Προσέξτε μη σας περιλάβει ένα πολιτιστικό ΠΑΜΕ. Από πότε η κοινωνική επιφάνεια είναι πιο ουσιαστική από την ποιητική βαθύτητα των πραγμάτων; Γιατί θα πρέπει να μη με απασχολεί το γεγονός πως βλέπω γύρω μου τόση έλλειψη επικοινωνίας, χωρισμούς… Ποιος είναι τελικά αυτός που θα μου δείξει το πώς πρέπει να βλέπω τα πράγματα; 

Επιτέλους ανταπόκριση στην επίθεσή μου. (Γελάει) Μου θύμισες μια φορά που μία συνάδελφός σου και φίλη μού έπαιρνε συνέντευξη, κι εγώ επειδή ήμουν σε μια συναισθηματική φόρτιση για προσωπικούς λόγους και άρχισα διάφορα ευαίσθητα, έκλεισε το μαγνητόφωνο για να μου πει: «Τι μαλακίες είναι αυτές; Αν ήθελα ευαισθησίες θα πήγαινα σε άλλο σκηνοθέτη. Για ξεκίνα τα μπινελίκια!». Κάτω τα κλισέ, λοιπόν. Όχι μόνο όσο αφορά εμένα, αλλά και τη «Λυσιστράτη». 

Ιnfo
Εθνικό θέατρο, «Λυσιστράτη» του Α­ριστοφάνη. Σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας. Παίζουν: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Γιώργος Χρυσοστόμου, Λα­έρτης Μαλκότσης κ.ά. 

Φεστιβάλ Αθηνών, Επί­δαυρος, 16 & 17/7