Γιάννης Μπέζος: «Ξεκουράζομαι μέσα από τη δουλειά»

Έχει αρχίσει να πέφτει το βράδυ. Το ραντεβού μας είναι στις 5:00, αλλά νυχτώνει νωρίς τον Δεκέμβρη. Στην Κηφισίας ο κόσμος που περιμένει το λεωφορείο στη στάση γυρνά και κοιτάζει την ψιλόλιγνη φιγούρα που έχει αφήσει ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική τηλεόραση και στη μνήμη. Περνάω σχεδόν πίσω του στην πόρτα του θεάτρου Άνεσις. «Εγώ είμαι», του λέω. «Καλώς τη», απαντάει, «περίμενε δυο λεπτά στην πλατεία και έρχομαι». Είκοσι πέντε χρόνια μετά το «Πάμφτωχοι α.ε.» του Αντώνη Κόκκινου τον συναντώ ξανά από κοντά. Τα μαλλιά του είναι το ίδιο πυκνά, η στάση του σώματος και οι τρόποι του ελάχιστα έχουν αλλάξει, ευθυτενής κυριολεκτικά και μεταφορικά, όπως στον τρόπο που αντιμετωπίζει τη ζωή. Ο χρόνος έχει σταθεί πολύ ευγενικός μαζί σας, του λέω με θαυμασμό. «Σας ευχαριστώ που το λέτε, φροντίζω και εγώ για αυτό, προφανώς είναι και θέμα κατασκευής», αστειεύεται. Τις περισσότερες φορές που έχω ζητήσει συνέντευξη και φωτογράφιση, η απάντηση ήταν συνήθως αρνητική. Σήμερα, λοιπόν, συμβαίνει να τον ξαναβλέπω τετ α τετ χωρίς το τηλεοπτικό γυαλί ή την απόσταση μίας θεατρικής σκηνής να μας χωρίζει. Είναι όπως τον θυμάμαι, απλός, δυναμικός, ευγενικός και πολύ προσιτός.

Ο Γιάννης Μπέζος μεγάλωσε στου Φιλοπάππου. «Χρόνια περίεργα αλλά πολύ γοητευτικά, τα θυμάμαι πολύ έντονα. Αντιμετωπίζαμε τη ζωή με μία σοβαρότητα. Ο κινηματογράφος του Σαββάτου ήταν το γεγονός της εβδομάδας».

Έχετε δουλέψει πολλά χρόνια, έχετε μια ιστορία πίσω σας...
Έχω κάνει ατελείωτα χιλιόμετρα σε αυτή τη δουλειά, όπου πρέπει να κοπιάσεις πολύ. Δεν συμβαίνει, όπως πολύς κόσμος νομίζει, ο τηλεοπτικός χρόνος να είναι και ο πραγματικός.

Βλέπετε τον εαυτό σας στην τηλεόραση, γυρίζετε στο παρελθόν, βλέπετε τις παλιές σας φωτογραφίες;
Δεν ασχολούμαι καθόλου. Δεν είμαι όμως άτομο που αναπολεί, η παρελθοντολογία δεν μου ταιριάζει. Δεν με ενδιαφέρει το παρελθόν μόνο σαν εμπειρία, ούτε το θαυμάζω ούτε το εξιδανικεύω, προτιμώ να βλέπω μπροστά. Με τις φωτογραφίες δεν ασχολούμαι καθόλου, τρέφω μία απέχθεια, ούτε να με βγάζουν, ούτε να βγάζω θέλω. Τις βλέπω μόνο σαν κάτι που πιστοποιεί το παρελθόν, αυτό που με ενδιαφέρει είναι τι γίνεται από δω και πέρα. Αυτή είναι κι η βασική μου ανησυχία. Βλέποντας τους «Απαράδεκτους» θυμάμαι περισσότερο γεγονότα και προσωπικές στιγμές που συνέβαιναν τότε. Το παρελθόν δεν πρέπει να υποκαθιστά τη δραστηριότητα του παρόντος.

Ο Γιάννης Μπέζος έχει μια καριέρα που εκτείνεται σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες και θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλείς Έλληνες κωμικούς. Με πλούσια χαίτη, έντονα ζυγωματικά, υποδόριο σαρκασμό, οξυδερκής και πνευματώδης, έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό από τις απίστευτες ερμηνείες του στη μικρή οθόνη, αλλά κέρδισε τα εύσημα από το αποτύπωμα που άφησε στο σανίδι και σε σημαντικές κινηματογραφικές εμφανίσεις. Στα εξήντα έξι του, ο Μπέζος είναι ένας ηθοποιός που έχει αποδείξει το ταλέντο του. Γι’ αυτό, καθώς τον ακούω να μιλάει, διαισθάνομαι ότι δεν χρειάζεται να υποδυθεί κανέναν ρόλο, είναι ο εαυτός του. Είναι η πίστη που έχει στο ταλέντο του και ο τρόπος του να επιδιώκει συνετά και επίμονα να ανταποκρίνεται στη δουλειά του. «Η υποκριτική επιβάλλει το να μπορείς να ηρεμήσεις το μυαλό σου. Όταν παίζεις μια σκηνή, υπάρχουν μερικοί βασικοί κανόνες. Όπως το τηλέφωνό να μπαίνει σε ρύθμιση απενεργοποίησης», μου λέει και επαναλαμβάνει την κίνηση από κεκτημένη ταχύτητα, καθώς αρχίζει να μου μιλά. Σκέφτομαι ότι αντιμετωπίζει αυτό που κάνει σαν κάτι τόσο σημαντικό και πολύπλευρο που αυτοπροστατεύεται από περισπασμούς ώστε να καταφέρει να γίνει για αυτόν το μόνο πράγμα που σκέφτεται.

Αυτό τον καιρό ο Γιάννης Μπέζος πρωταγωνιστεί στο «Οικοπέδα με θέα», το βραβευμένο με Pulitzer έργο του David Mamet. Έργο ρεαλιστικό αλλά και σκληρό, με δυνατούς χαρακτήρες, διασκευάστηκε από τον ίδιο για τον κινηματογράφο το 1992 κι έγινε παγκόσμια επιτυχία αποσπώντας δεκάδες βραβεία και διακρίσεις ενώ χάρισε στον Al Pacino υποψηφιότητα για Oscar Β΄ανδρικού ρόλου.

Ένα έργο σαν αυτό μπορεί να ενδυναμώσει τον θεατή σε περίοδο κρίσης όπως η σημερινή ;
Με την έννοια να υποδείξει κάτι ή να τον παρηγορήσει, όχι δεν μπορεί! Μακάρι να μπορούσε. Απλώς το συγκεκριμένο έργο, επειδή έχει να κάνει με τον ανταγωνισμό των ανθρώπων για κοινωνική καταξίωση σε ένα κλίμα ζόρικο και επισφαλές που τους οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές και τους κάνει να φέρονται πάρα πολύ σκληρά στο ανταγωνιστικό πλαίσιο ελεύθερης οικονομίας, μπορεί να σε μάθει να σκέφτεσαι. Είναι γραμμένο πριν σαράντα χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες και παρόλα αυτά είναι διαχρονικό. Ο θεατής αναγνωρίζει ένα κομμάτι από τη ζωή του αλλά από κει και πέρα είναι ευθύνη του πώς θα το διαχειριστεί. Έτσι κι αλλιώς η τέχνη όταν σέβεται τον εαυτό της αυτό κάνει, βοηθά στην ενδοσκόπηση. Οι ήρωες είναι άντρες αλλά κάλλιστα μπορεί να το παρακολουθήσει με ενδιαφέρον μία γυναίκα. Ήταν της μόδας τότε οι άντρες μεσίτες και το έργο είναι βιωματικό.

Μετά από τόσα χρόνια που παίζετε, χρειάζεται να σας σκηνοθετήσουν ή μπορείτε να σκηνοθετήσετε μόνος σας τον εαυτό σας;
Ο σκηνοθέτης δεν σκηνοθετεί τους ηθοποιούς, σκηνοθετεί το έργο. Οι ηθοποιοί οι οποίοι έχουν εμπειρία και χάρισμα καταλαβαίνουν ή οφείλουν να καταλαβαίνουν πώς πρέπει να προσεγγίσουν ένα έργο, εφόσον το κατανοήσουν. Η σκηνοθεσία είναι μία ειδικότητα του θεάτρου που έχει να κάνει με το σύνολο της παράστασης και όχι με τη διδασκαλία των ηθοποιών. Δεν στήνουμε μία σχολή θεάτρου από την αρχή. Ο σκηνοθέτης δεν μαθαίνει τους ηθοποιούς πώς θα παίξουν αλλά έχει στο μυαλό του την προετοιμασία μιας κατασκευής, ένα όραμα που προσπαθεί να το ζωντανέψει. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και δεδομένο, ότι υλοποιείται αυτό που σκέφτηκες, απαιτεί επίπονη διαδικασία. Το να διδάξει ο σκηνοθέτης τον ηθοποιό πάνω στη σκηνή είναι ξεπερασμένο ή τουλάχιστον έτσι πρέπει να ’ναι. Εφόσον είσαι ηθοποιός έχεις την παιδεία και την εμπειρία, οφείλεις μόνος σου να ανακαλύπτεις τον ρόλο.

Οι ρόλοι που θα θέλατε να ερμηνεύσετε είναι ακόμα πολλοί;
Ναι, υπάρχουν πράγματα που θα μπορούσα να καταπιαστώ, σημαντικοί ρόλοι σε έργα, δράμα ή κωμωδία, ένα ρεπερτόριο ατελείωτο. Δεν καταλαβαίνουν πολλοί, το γιατί δεν τελειώνουμε. Δεν φεύγεις από αυτή τη δουλειά, δεν σταματάς ποτέ να φαντάζεσαι, όσο αντέχουν οι βιολογικές και πνευματικές σου δυνάμεις.

Ο τρόπος που υπάρχει σήμερα το θέατρο είναι διαφορετικός από τότε που ξεκινήσατε;
Η θεματολογία έχει αλλάξει πολύ, οι επιρροές είναι πολύ μεγάλες και λόγω του διαδικτύου είναι πιο εύκολη η επικοινωνία, το να ενημερώνεσαι για πράγματα που γίνονται σε όλο τον πλανήτη. Έχουμε δεχτεί πάρα πολλές επισκέψεις θεατρικών σχημάτων από το εξωτερικό, άλλα έχουν ενδιαφέρον άλλα όχι, αλλά η τέχνη είναι κάτι που ανακατεύεται. Ούτε σήμερα ούτε ποτέ μπορούσες να την «τσιμεντώσεις» κάπου. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν πολύ περισσότερο, οι νεότεροι συνάδελφοί μας ενημερώνονται, έχουν ταλέντο, προσόντα, οι συγγραφείς ασχολούνται με θέματα διαφορετικά, ξεφύγαμε από τα θέματα που μας απασχολούσαν στη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και τον ψυχρό πόλεμο με την αριστερά, την πολιτικοποίηση, σήμερα αναζητούμε πράγματα πιο βαθιά. Και βέβαια η κλασική παιδεία θα είναι πάντα απαραίτητη.

Θα μπορούσατε να φανταστείτε τον εαυτό σας σε κάποιο άλλο επάγγελμα; Δεν νιώθετε την ανάγκη να ξεκουράζεστε περισσότερο;
Δεν θέλω να ξεκουράζομαι, ξεκουράζομαι μέσα από τη δουλειά. Άλλωστε, το να κάθεσαι όλη μέρα και να μην έχεις αντικείμενο δεν σε ξεκουράζει, τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνομαι εγώ. Βεβαίως δεν λέω να οδηγούμαστε στην υπερβολή, που φορές ομολογώ ότι προσωπικά επιλέγω. Πρέπει να υπάρχει πάντα ένα μέτρο, χρόνος για ξεκούραση, για διασκέδαση, για ανάπαυση. Όμως έχουν να κάνουν και πάλι με το αντικείμενό μας. Το να διαβάσω ένα βιβλίο έχει να κάνει με το αντικείμενό μου, όπως και το να ακούσω μία μουσική ή να βρεθώ με κάποιους. Επομένως ό,τι και να κάνω πάντα περιστρέφομαι γύρω από αυτό.

Τι είναι πιο δύσκολο, το δράμα ή η κωμωδία;
Πιο δύσκολη η κωμωδία από το δράμα γιατί απαιτεί όλοι να βρίσκονται σε έναν ρυθμό ενιαίο, όχι ψεύτικο, που δεν είναι εύκολο. Πάνω στη σκηνή το δράμα έχει άλλες απαιτήσεις. Εξαρτάται ποιο δράμα και ποια κωμωδία βέβαια, γιατί και αυτά διαβαθμίζονται, αλλά είναι περισσότερο ευθύνη του καθενός μπροστά σε ένα κοινό που έχει απαιτήσεις.

Πώς βλέπετε τη νέα γενιά ηθοποιών; Η κόρη σας άλλωστε, η Ηρώ Μπέζου, ανήκει σε αυτή τη νέα γενιά…
Στους νέους ηθοποιούς σήμερα παρατηρώ υλικό που έχει ενδιαφέρον και θα κάνει τη διαφορά στα επόμενα 10-15 χρόνια. Πιστεύω όμως ότι δεν γίνεται να είναι κάποιος σωστός σε αυτή τη δουλειά χωρίς να ψάχνεται μέσα του. Είναι μεγάλη η δυσκολία γιατί στη σκηνή εκτίθεσαι κι αυτό δεν διδάσκεται, είναι θέμα παιδείας, ιδιοσυγκρασίας, κατασκευής, σύνθετο και πολύ σπάνιο. Ο ηθοποιός φτιάχνει τον ρόλο. Υπάρχει ένας άνθρωπος πάνω στη σκηνή, κι εσείς φαντάζεστε κάτι, ένας άλλος φαντάζεται κάτι διαφορετικό. Η φαντασία του συγγραφέα μπορεί να είναι επίσης διαφορετική. Ο ηθοποιός πρέπει να τα ενσωματώσει όλα αυτά, να περάσει μέσα από τα φίλτρα της δικής του προσωπικότητας, οι θεατές παρακολουθούν τον άνθρωπο και μέσα από αυτόν μία εικόνα του ρόλου του και τις επιθυμίες του ποιητή. Αυτή είναι η μαγεία της τέχνης μας, αυτό που μένει, αυτό το ονομάζουμε κουλτούρα. Ένα υλικό, μία συσσώρευση που δεν είναι μόνο γνώσεις αλλά καταλήγει σε μία σοφία.

Όλα αυτά τα παιχνίδια που κάνουν στις δραματικές σχολές και ταλαιπωρούν τα παιδιά, δεν νομίζω ότι έχουν κάποιο νόημα, είναι θέμα προσωπικότητας το να βγεις επάνω, θέλει θάρρος, δεν είναι για τον καθένα. Ο κόσμος νομίζει ότι μπορεί να βγει οποιοσδήποτε και να το κάνει. Χρειάζεται αποφασιστικότητα, γνώση και κυρίως μια δική σου ανάγκη, που να σε ωθεί να βγεις στη σκηνή για να πεις κάτι στο κοινό και όχι απλώς να το κάνεις γιατί είσαι επαγγελματίας. Πρόκειται για μία πολιτική πράξη, δεν είναι αστείο. Μόνο αν το ζήσεις το καταλαβαίνεις. Ο χρόνος πάνω στη σκηνή είναι αδυσώπητος. Εάν στην καθημερινότητα κάνουμε μια παύση τρία λεπτά δεν τρέχει τίποτα, αν συμβεί αυτό στη σκηνή έχεις την αίσθηση ότι επέρχεται χάος, ότι θα ανοίξει η γη και θα σε καταπιεί. Είναι άλλη η αίσθηση του χρόνου γιατί είναι καινούργιος χρόνος, είναι ποίηση. Δεν έρχονται οι θεατές να δουν εμάς, έρχονται για να δουν κάτι άλλο κι αυτό το άλλο έχει απαιτήσεις. Για να το δημιουργήσεις πρέπει εσύ να αντλήσεις από το υλικό σου, να είσαι έτοιμος να μιλήσεις, πρέπει να το ντύσεις με το δικό σου ενδιαφέρον.

Πώς περνάτε τη μέρα σας;
Διαβάζω πολύ, βλέπω ταινίες στο σπίτι, σειρές, ντοκιμαντέρ, ειδήσεις, αθλητικά, όταν μπορώ αθλούμαι μέσα και έξω από το σπίτι και μια ακόμη διασκέδασή μου είναι να βρίσκομαι με φίλους έξω. Έτσι εξαντλείται η ημερήσια δραστηριότητά μου. Δεν είμαι και πολύ του χρήματος, είναι έξω από τα ενδιαφέροντά μου. Είμαι συγκεντρωμένος στην τέχνη μου κι αυτή είναι η ζωή μου. Ούτε τα social media  με ενδιαφέρουν και νομίζω ότι παρασχολούμαστε με όλα αυτά και χάνουμε πολλά βασικά από το θείο δώρο της ζωής και τον χρόνο που μας έχει δοθεί με ένα σωρό ανοησίες, υποκατάστατα της αληθινής ευτυχίας και της ουσιαστικής επικοινωνίας. Αυτά είναι πολύ μεγάλα προβλήματα.

Πριν φύγω τσεκάρω τις φωτογραφικές λήψεις στη μηχανή. Η σημειολογία τους δεν αποτυπώνει αυτό που έβλεπα απέναντί μου την προηγούμενη ώρα. «Στεναχωρημένος βγήκατε» του λέω. «Κρατά το ό,τι βγήκα», μου απαντά. Λίγο αργότερα, στις εννέα, από το Open Beyond στο «Ό,τι αγαπώ» φιλοξενεί φίλους και συνεργάτες του, μελωδίες μαζί με τις αναμνήσεις τους από τα πλατό. Η τηλεοπτική παρέα του θα τραγουδήσει δημιουργίες κορυφαίων Ελλήνων συνθετών, διαχρονικά ακούσματα. Στο στούντιο ο Γιάννης Μπέζος κυριαρχεί. Γνωρίζει καλά, λόγω θεάτρου, να καλύπτει τις σιωπές και τραγουδάει με μεράκι τους στίχους. Η νοσταλγία για τα τραγούδια είναι το σήμα κατατεθέν του πολιτισμού μας. Εκτιμώντας αυτούς που δημιούργησαν την ιστορία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής μάς υπενθυμίζει το καθήκον μας να τους έχουμε σαν σημείο αναφοράς και να επανερχόμαστε. 

Info «Οικόπεδα με θέα», σκηνοθεσία Νικορέστη Χανιωτάκη. Με τους τους Γιάννη Μπέζο, Άρη Λεμπεσόπουλο, Μάκη Παπαδημητρίου, Θανάση Κουρλαμπά, Γιάννη Δρακόπουλο, Γεράσιμο Σκαφίδα και Μάριο Μαριόλο.
Παραστάσεις: Τετ. 19:00, Πέ. 20:00, Παρ.21:00, Σάβ. 18:00 & 21:00, Κυρ.19:00. Διάρκεια: 100 λεπτά χωρίς διάλειμμα.
Θέατρο Άνεσις, Λεωφόρος Κηφισιάς 14, Αμπελόκηποι, 2100080900, 2103625119, 2107718943