Τα τραγούδια του μιούζικαλ «Φτηνά τσιγάρα» και οι ιστορίες τους

Τρεις καφέδες για δύο άτομα αφημένοι σε ένα μικρό στρογγυλό τραπεζάκι. Ο ένας ζεστός για τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο και δύο με παγάκια για τον Πέτρο Βουνισέα. Οι δυο τους μιλάνε, γράφουνε, ο Παναγιώτης αρπάζει την κιθάρα, κάτι μουρμουράει. Σκέφτονται, γελάνε, φτιάχνουν και χαλάνε για να ξαναφτιάξουν. Σκηνή από το καλοκαίρι του ’21. Αν τους ακούγατε να συζητάνε θα παρατηρούσατε ότι ανάμεσα στους καφέδες, τις συζητήσεις και την περισυλλογή, θα μπορούσαν να περάσουν ώρες κουβεντιάζοντας αν θα πoυν «λευκό» ή «άσπρο» και αν η λέξη «πέος» είναι μετρικά ακριβής στο σημείο που έχει τοποθετηθεί. Κάπου κάπου θα ακούγατε και λέξεις φαινομενικά άσχετες όπως «Depeche», «Macca», «Τσιτσάνης», «Καζαντζίδης», «Καμύ», οι οποίες όμως ήταν λέξεις-κλειδιά που άνοιγαν πόρτες. Αλλά θα ακούγατε και λέξεις όπως «γαμιέστε», «μουνάρα» και άλλα τέτοια «πιπέρι στο στόμα», που εδώ έγιναν καρυκεύματα σε μια νέα εποχή που μοιάζει άνοστη από την υπερχείλιση πληροφοριών και του ανελέητου scrolldown.

«Δεν είναι ύβρεις, είναι αλήθειες ανθρώπινες γι’ αυτό και αιχμηρές, με την τόλμη να ειπωθούν οπερετικά στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Τα τραγούδια δημιουργήθηκαν για να φωτίσουν από τη γωνία του σήμερα κάποιες αθέατες πλευρές των χαρακτήρων από το μιούζικαλ “Φτηνά τσιγάρα”, αλλά κυρίως φτιάχτηκαν για όλους εμάς τους πολύχρωμους, πολυδιάστατους ακροατές, με βαθύτερο σκοπό να μας κάνουν ν’ αποδεχθούμε τη διαφορετικότητα και την πολυπλοκότητά μας».

Summer time in Prague
Μουσική, στίχοι: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος

Καλοκαίρι του ’99. Έχουν περάσει 2 μήνες έχω τελειώσει με τη μουσική στα «Φτηνά Τσιγάρα». Χτυπάει το τηλέφωνο, ακούω τη φωνή του Ρένου Χαραλαμπίδη: «Μαέστρο, SOS, χρειάζομαι ένα νυχτερινό jazz τραγούδι σαν αυτά του ’50 για το ραδιοφωνάκι στην καντίνα του Λυκαβηττού».  Καλά, του λέω, κλείσε, κάτι θα σκεφτώ. Παίρνω, λοιπόν, τη μελωδία του soundtrack και αρχίζω να παίζω στ’ αγγλικά με λέξεις. Αμέσως σχεδόν αναδύθηκε το «Summer time in…». Μετά οδηγούσα και άρχισα να δοκιμάζω πόλεις: New York, Paris. Έκατσε λόγω του άλφα το Prague. Καμία σχέση η ταινία «Πράγα» αλλά σκέφτηκα σε ραδιοφωνάκι θα παίξει. Γιατί όχι; Μετά φαντάστηκα να το λέει η Marianne Faithfull, την οποία είχα δει να τραγουδάει στην Αθήνα πριν κάτι μέρες, τότε θα ήταν στα τρυφερά ’50 και τη φαντάστηκα να θυμάται μια παθιασμένη ερωτική περιπέτεια όταν ήταν νέα και άφραγκη στην Πράγα. Αυτό ήταν. Ξεκλείδωσε όλο το υπόλοιπο και γράφτηκε σε ένα απόγευμα από μόνο του.

Ο Πλάτων κι ο επίκουρος
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

Η αναζήτηση του βάθους και η διερεύνηση του πάθους. Δύο σπουδαίοι φιλόσοφοι, δύο τρόποι να δεις τη ζωή, χωρίς απαραίτητα να έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Ο Πλάτωνας, μιλώντας μέσα από τον συγκροτημένο λόγο του Τάκη, σκέφτεται το σύνολο της κοινωνίας, την ιδανική του πολιτεία, και τριγυρνά στον κόσμο του ιδεατού για να βρει όσα θα κάνουν τον άνθρωπο να βγει από το πνευματικό του σπήλαιο. Ο δε Επίκουρος, μέσω της γειωμένης αθωότητας του Τέλη, θεωρεί υλική ακόμα και την ψυχή και δηλώνει την ηδονή ως την απόλυτη επιδίωξη για τη συναισθηματική μας ισορροπία. Τελικά, ίσως το ιδεατό είναι η χαρά να πάει στο τέρμα ως του Αχέροντα το κέρμα.

Ζάχαρη μαύρη
Μουσική, στίχοι: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος

Έγραψα πρώτα τη μουσική και όταν έψαχνα τα λόγια έμαθα για την έλευση της Idra Kayne στον θίασο.  Σκέφτηκα… ωραίο Brown Sugar. Έδεσε αμέσως σαν φράση-κλειδί το «Ζάχαρη μαύρη» με τις πρώτες νότες και το υπόλοιπο έγραψε τον εαυτό του. Όταν το παίζουμε πάντα μου κάνει κάτι εκεί που οι στίχοι λένε «δε φταίω εγώ αν μαμά σας δεν ήτανε πιο τρυφερή». Μάλλον κάποια χορδή μου αγγίζει.

Γαμιέστε
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

Το συγκεκριμένο τραγούδι είναι ο ύμνος όσων αποφάσισαν να μην ξανασχοληθούν με αυτό που θα πει ο κόσμος. Που θέλησαν να ζήσουν όπως επιθυμούν αυτοί, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πάρουν τσιμπούκι στον εαυτό τους. Φιλοσοφικά μιλώντας, είναι ένα σύμβολο αγάπης προς τον εαυτό, μια πράξη αντίστασης σε όσα θεωρούνται καθώς πρέπει. Ναι ρε, αθλούμαι, υπάρχει κάνα πρόβλημα;

Φεγγαρόπετρα
Μουσική- Στίχοι: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος

Αυτή είναι μια μελωδία αγγλικής σχολής από την ταινία που ήθελα πάντα να της βρω λόγια. «Με το βλέμμα ψηλά στου ουρανού το βυθό…». Η «Φεγγαρόπετρα» είναι ένα τραγούδι για τον ανέφικτο, τον τέλειο έρωτα. Αν και το έχω στο όνομά μου θυμάμαι την ιδέα του «… να τους πείτε δεν ήταν γραφτό» να ’ναι του Βουνισέα; Έτσι γίνεται όταν δύο μυαλά ενώνουν τις δυνάμεις τους, ξεβάφουν το ένα πάνω στο άλλο.

Στον Μάκη δεν αρέσει το καράτε
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

«Be like water», έλεγε ο Μπρους Λι. Γιατί είμαστε πλάσματα ρευστά, αλλάζουμε σχήματα καθώς ταξιδεύουμε, μπορούμε να είμαστε γκάνγκστερ και χορευτές την ίδια στιγμή. Είμαστε πολλά, αλλά κυρίως είμαστε κύριοι του εαυτού μας και των επιθυμιών μας. Αν, λοιπόν, θέλουμε να αλλάξουμε τους κανόνες φορώντας τη στολή του Νουρέγιεφ αντί για μαύρες ζώνες, είμαστε ελεύθεροι να το κάνουμε. Και θα το κάνουμε. Έτσι δεν είναι Μάκη;

Coffee power
Μουσική, στίχοι: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος

Το είχα στα ελληνικά σαν «Πετάει, πετάει» από το Magichour του Κώστα Καπάκα. Γράφτηκε για τον μποξέρ της ταινίας που διπλασιάζει την ζωή του με καφέδες. Έκρυψα μέσα στα λόγια τον πρώτο καφέ που πίνουν τα ζευγάρια στα app γνωριμιών, εκείνο το «όλα ή τίποτα», το μπλέξιμο της προσδοκίας με την απογοήτευση και κάπου ανάμεσα το ότι όλοι ελπίζουν στο θαύμα, στο κάτι περισσότερο, πολύ περισσότερο από μία νύχτα εξερεύνησης ενός άγνωστου κορμιού. Ο Κωσταντίνος Μπιμπής του έδωσε ένα άρωμα Elvis. Δεν το είχα σκεφτεί. Θεός!

Όνειρα, όνειρα Ο.
Μουσική, στίχοι: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος

Προηγήθηκε η μουσική. Όταν έχω πίεση να βγάλω ένα κομμάτι και δεν βγαίνει τίποτα, ένα κόλπο που κάνω είναι να στήσω μια βάση πάνω στα ακόρντα ενός κομματιού που μ’ αρέσει, σε άλλο τέμπο και ρυθμό κι ύστερα εκεί πάνω γράφω μία δική μου μελωδία. Δεν θυμάμαι πια το τραγούδι, ίσως ήταν ένα παλιό της ελαφράς. Τα λόγια ξεκίνησαν από το ρεφρέν: "Όνειρα, όνειρα ο…".

Το κατάλαβα αμέσως πως εδώ έχω ένα ντουέτο για το ζευγάρι. Μου άρεσαν από παλιά τα αντρικά-γυναικεία τραγούδια του Bollywood. Θυμίζουν όπερα. Έτσι έψαχνα φράσεις ανέφικτων σχέσεων και μια φράση που είχα ακούσει και την είχα φυλάξει σε ένα κομμένο κομμάτι χαρτί. Η φράση έλεγε: «Μου χρωστάς ένα βράδυ σωστό».

Μουνάρα
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

Μια λέξη ακραία ερωτική, που μοιάζει να ορθώνει τη σεξουαλικότητα της γυναίκας σε υπερθετικό βαθμό χτυπώντας στην ανάγκη της (την ανάγκη όλων μας) για αποδοχή. Η Ιωάννα θέλει απλώς να αγαπηθεί και θεωρεί ότι ο πόθος που νιώθει ο Τόλης για εκείνη αποτελεί την αφετηρία προς κάτι ανώτερο. Τελικά, όμως, αυτή η λέξη δεν είναι τίποτα άλλο παρά μόνο ένας δούρρειος ίππος με στόχο την κατάκτησή της, αφού ο Τόλης την παρατάει κάποια στιγμή για μια άλλη που έχει πιο στητό βυζί. Η Ιωάννα σε αυτό το τραγούδι συνειδητοποιεί πως πολλοί άνδρες τη βλέπουν απλώς ως ένα αντικείμενο ευχαρίστησης με ημερομηνία λήξης. Και στο επόμενο τραγούδι, βάζει τα πράγματα στη θέση τους.

Άνθρωποι, ρε Θανάση
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

Εδώ η Ιωάννα αγανακτεί, τολμά επιτέλους να μιλήσει, να εξεγερθεί ενάντια στα σεξιστικά στερεότυπα και την πατριαρχική αντίληψη του Θανάση (του κάθε Θανάση) που μιλά υποτιμητικά για τις γυναίκες. Η Ιωάννα απορρίπτει τον διχαστικό διαχωρισμό ανδρών και γυναικών, δηλώνοντας απερίφραστα ότι πέρα και πάνω από το φύλο μας, είμαστε άνθρωποι, δυνατοί και αδύναμοι, σκληροί και τρυφεροί, ήρωες και δειλοί, παρασέρνοντας με αυτά τα λόγια της τους πάντες:

Είμαστε άνθρωποι ρε συ
κάποιος μπορεί να σπάσει
ακόμα κι αν μείνουμε μισοί
άνθρωποι, άνθρωποι,
άνθρωποι ρε Θανάση

Με λεν νταβά
Μουσική: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος
Στίχοι: Πέτρος Βουνισέας

Σκληρός μοιάζει ο Μανόλης, φτιαγμένος από πέτρα, λένε πως σκοτώνει στα δύο μέτρα, αλλά ο ίδιος μας αποκαλύπτει, συνθλίβοντας την εικόνα του, πως είναι τζάμπα μάγκας, είναι κότα, στο σκοτάδι θέλει φώτα. Γιατί ο Μανόλης είναι απλώς ένας ερωτευμένος άνδρας, από το λύκειο μέχρι τώρα, με τη Βασούλα. Είναι ένα πλάσμα τόσο έτοιμο να καταρρεύσει από την έλλειψη της αγάπης, που αποφάσισε να φορέσει μια ατσάλινη πανοπλία ενός σκληρού, ακατανόητου απατεώνα πάνω από τα απαλά σαν βαμβάκι συναισθήματά του. Απατεώνας είναι ο Μανόλης, που εξαπάτησε πολλούς αλλά δεν κατάφερε ούτε για μια στιγμή να εξαπατήσει τον εαυτό του.

Info

Τα κοστούμια υπογράφει ο σχεδιαστής μόδας Απόστολος Μητρόπουλος, τους φωτισμούς ο Περικλής Μαθιέλλης και τον σχεδιασμό βίντεο ο Βασίλης Κεχαγιάς.

Τους ρόλους ερμηνεύει ένα πολυσυλλεκτικό καστ ταλαντούχων ηθοποιών-τραγουδιστών με πείρα σε ολόκληρο το ευρύ φάσμα του χώρου του θεάματος: Τάκης Βαμβακίδης, Αθηνά Βρούβα, Πάρις Θωμόπουλος, Idra Kayne, Σοφία Κουρτίδου, Νίκος Λεκάκης, Κωνσταντίνος Μπιμπής, Δημήτρης Ναλμπάντης, Χριστίνα Στεφανίδη, Ρένος Χαραλαμπίδης και Αλέξανδρος Ψυχράμης, συνοδευόμενοι από ένα σύνολο κορυφαίων μουσικών: Σταύρος Λάντσιας (πιάνο), Ανδρέας Πολυζωγόπουλος (τρομπέτα), Χρήστος Ραφαηλίδης (βιμπράφωνο), Γιώργος Παλαμιώτης (ηλεκτρικό μπάσο), Χρήστος Βίγκος (ντραμς, κρουστά), Παναγιώτης Καλαντζόπουλος (κιθάρες, γιουκαλίλι).

Εισιτήρια από 15 ευρώ προπωλούνται από την ticketservices.gr και τα Ταμεία της ΕΛΣ (2130885700 - καθημερινά 09.00-21.00). Πληροφορίες: nationalopera.gr

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο City Guide της ATHENS VOICE