Ο «Οθέλλος» του Τζουζέπε Βέρντι στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου

Το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου παρουσιάζει τη διάσημη όπερα του Τζουζέπε Βέρντι «Οθέλλος», υπό τη μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη και σκηνοθεσία του Μάριν Μπλάζεβιτς. Η παραγωγή αυτή, σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο της Κροατίας στη Ριέκα, έχει αποσπάσει το Βραβείο Croatian Theatre Biennnial Award και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο ΠΣΚΗ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην παραγωγή αυτή πραγματοποιεί το ντεμπούτο του στον ομώνυμο ρόλο ο γνωστός Έλληνας τενόρος Δημήτρης Πακσόγλου, ενώ συμμετέχουν διαπρεπείς λυρικοί καλλιτέχνες, όπως η Αναμαρία Κνέγκο, ο Ντανιίλ Αλεκσένκο κ.ά.

Ο «Οθέλλος» του Τζουζέπε Βέρντι

Βασισμένη στο ομώνυμο αριστούργημα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, η όπερα σε τέσσερις πράξεις είναι μία σύνθεση των ετών 1884 και 1885, που ο Βέρντι, ήδη διάσημος και δημοφιλής, έγραψε ύστερα από πίεση του εκδότη του, πάνω σε λιμπρέτο του Αρρίγκο Μπόιτο. Ο συνθέτης υπήρξε σταθερά θαυμαστής του έργου του Σαίξπηρ, αλλά την δεκαετία εκείνη ήταν ήδη μεγάλος σε ηλικία, κουρασμένος και είχε κατάθλιψη. Παρ'όλα αυτά, συνέθεσε ένα ακόμα αριστούργημα, το οποίο αποδίδει μουσικά την ιστορία του Μαυριτανού κυβερνήτη της Κύπρου και στρατηγού της Δημοκρατίας της Βενετίας, Οθέλλου.

Η υπόθεση αφορά την εκδίκηση του Ιάγου, ο οποίος είναι σημαιοφόρος στην υπηρεσία του Οθέλλου. Ο Ιάγος μισεί τον Οθέλλο επειδή τον παράκαμψε και έδωσε προαγωγή στον Κάσσιο. Δολοπλοκεί προκειμένου να πείσει τον Οθέλλο ότι η σύζυγός του Δυσδαιμόνα τον απατά με τον Κάσσιο. Εκείνος πέφτει στην παγίδα και θολωμένος απ' τη ζήλια στραγγαλίζει τη Δυσδαιμόνα.

Πρόκειται για μια υπόθεση που ο Σαίξπηρ έγραψε γύρω στο 1603, δηλαδή στην ώριμη περίοδο της δημιουργίας του. Ο μεγάλος Άγγλος συγγραφέας χειρίζεται τους ήρωές του με τρόπο που αναδεικνύει τις ιδιαίτερες πτυχές του χαρακτήρα τους και τη στιβαρότητα του κοινωνικού πλαισίου, εντός του οποίου κινούνται. Στην όπερα αυτή ο Τζουζέπε Βέρντι διατηρεί την αφήγηση του ομώνυμου σαιξπηρικού αριστουργήματος, αποδίδοντας την ιστορία με μουσική εκρηκτικής δύναμης και υποδειγματική οικονομία εκφραστικών μέσων. Η μουσική περνά από την ακραία ένταση του βδελυρού μίσους, ως την εξαίσια, σχεδόν θρησκευτική, τρυφερότητα της άδολης αγάπης. Ο ηρωισμός του Οθέλλου, το άσβεστο μίσος του Ιάγου, η αγνότητα και η καλοπιστία της Δυσδαιμόνας, σκιαγραφούνται μοναδικά μέσα από τη σύνθεση του Βέρντι. Η μοναδικής ακρίβειας μουσική του μεγάλου μουσουργού αποδίδει θεαματικά τόσο στοιχεία της δράσης, όπως την καταιγίδα που μαίνεται στη θάλασσα, τη γιορτή στο παλάτι, την ήσυχη μα και μοιραία νύχτα και, κυρίως, την ψυχική διαδρομή των πρωταγωνιστών.

Η προτελευταία όπερα του Βέρντι σημείωσε τεράστια επιτυχία στην πρώτη της παρουσίαση το 1887 στη Σκάλα του Μιλάνου και έκτοτε βρίσκεται στο ρεπερτόριο όλων των λυρικών θεάτρων και στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων του κοινού.

Μάριν Μπλάζεβιτς: Ο σκηνοθέτης και δραματουργός για τον «Οθέλλο» του Τζουζέπε Βέρντι

«Ο Οθέλλος μπορεί να περιγραφεί ως ένα «μουσικό δράμα» όπου κανείς μπορεί να αναρωτηθεί πώς μπορούμε να εντείνουμε και να διαφοροποιήσουμε δυναμικά τη σχέση ανάμεσα στη δραματική και τη μουσική διάσταση του ανεβάσματος της όπερας στην οποία ο Βέρντι, περισσότερο απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο έργο του, πλησίασε στην έννοια που ο Ρίχαρντ Βάγκνερ είχε γιαυτό το είδος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Βέρντι πραγματικά ξεπέρασε τον Βάγκνερ, προφανώς γνωρίζοντας πως ο διάλογος είναι η βάση της δραματικής φόρμας και έντασης, σε αντίθεση με τον μονόλογο, όπως τον χρησιμοποίησε αντίστοιχα ο Βάγκνερ;
Στη δική μας παραγωγή του έργου, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην υποκριτική απόδοση. Στην επεξεργασία της σχέσης ανάμεσα στη συμβολική και τη ρεαλιστική χειρονομία, από την οπτική γωνία της δραματουργίας και της χορογραφίας. Έως ποιο βαθμό να κατασκευαστεί η μυθιστορηματική ταυτότητα ενός χαρακτήρα μέσα από τις υποκριτικές ταυτότητες των τραγουδιστών της όπερας; Πώς να αποδοθεί ως σημαντική η αποφασιστικότητα και η ειλικρίνεια των ερμηνευτών – ηθοποιών – τραγουδιστών; Είναι απαραίτητο, η δράση της όπερας να λαμβάνει χώρα στην πραγματική ζωή ή μπορεί να είναι ένας εφιάλτης του Οθέλλου; Πρόκειται για μια πρόκληση ζήλιας; Εμμονικού χαρακτήρα; Συμπλέγματος του ξένου; Τίνος είναι θύμα ο Οθέλλος; Της προέλευσής του; Του δεσμού του; Της θέσης του; Της φιλοδοξίας του; Της ιδιοσυγκρασίας του; Του Ιάγου; Όλων εκείνων που πρόσεξαν τη διαφορά χρώματος στο δέρμα του; Εκτός από τη Δυσδαιμόνα; Είναι απαραίτητο, η δράση της όπερας να λαμβάνει χώρα στην πραγματική ζωή ή στο σατανικό θέατρο του μυαλού του Ιάγου; Γιατί πρέπει να αναζητήσουμε το κίνητρο των δράσεών του και να βρούμε απάντηση στο γιατί; Είναι δυνατόν να αιτιολογηθεί το κακό;
Πώς να ανέβει στη σκηνή ένας κόσμος, στον οποίο τα όρια μεταξύ του ονείρου και του θεάτρου, του εφιάλτη και του πραγματικά κακού, είναι διασκορπισμένα και δε μπορούν να προσδιοριστούν; Σε έναν κόσμο όπου κάποιος δε μπορεί να μπει και από τον οποίο δεν υπάρχει έξοδος; Στον οποίο κάποιος δε μπορεί να εμφανιστεί και να εξαφανιστεί; Σαν σκιά, ψευδαίσθηση, οπτασία, ονειρική εικόνα, πρόταση, σιλουέτα…
Μπορεί η Αιμιλία να γίνει κάτι παραπάνω από ένας δευτερεύων χαρακτήρας, να κερδίσει έναν δραματουργικό ρόλο σημαντικότερο από εκείνον της συζύγου για τον Ιάγο και της συνοδού για τη Δυσδαιμόνα, έτσι ώστε να επιβιώσει μέσα στον κόσμο που μειώνει τη γυναίκα στη λειτουργία αναπαραγωγής του είδους και του έθνους, αντικείμενο στο εύρος των επιθυμιών του αντίθετου φύλου, παράπλευρο θύμα στα «παιχνίδια πολέμου» των συζύγων, των πατεράδων, των αδερφών; Μπορεί ο χαρακτήρας της Αιμιλίας ή εκείνος της Δυσδαιμόνας να γίνει η κατευθυντήρια γραμμή για μια φεμινιστική ανάγνωση της όπερας του Οθέλλου;
Αναρωτιόμαστε γιατί τελικά η τραγική όπερα λέγεται «Οθέλλος» και όχι «Δυσδαιμόνα»;
Ή, στη σκοτεινή πραγματικότητα που μας σαγηνεύει, ακόμα και «Ιάγος»…;»

Info
Τετάρτη 19 & Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2022, στις 19:30
Αίθουσα «Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού»

Συντελεστές
Μουσική διεύθυνση: Μύρων Μιχαηλίδης
Σκηνοθεσία και Δραματουργία: Μάριν Μπλάζεβιτς
Χορογραφία και Σκηνοθεσία: Σέλμα Μπάνιτς
Σκηνικά και Φωτισμοί: Ντάλιμπορ Φούγκοσιτς και Άλαν Βούκελιτς
Κοστούμια: Σάντρα Ντέκανιτς
Διευθύντρια σκηνής και δραματουργίας: Κάτι Μόντλιν

Διανομή
Οθέλλος: Δημήτρης Πακσόγλου
Δυσδαιμόνα: Αναμαρία Κνέγκο
Ιάγος: Ντανιίλ Αλεκσένκο
Αιμιλία: Μικαέλα Σόλτες
Κάσσιος: Μπόζε Γιούριτς Πέσιτς
Ροδρίγος: Μάρκο Φορτουνάτο
Λουδοβίκος: Σλάβκο Σέκουλιτς
Μοντάνο: Ντάβορ Νέτσακ
Ορχήστρα, Χορωδία και Μπαλέτο του Κροατικού Θεάτρου της Ριέκα
Διεύθυνση χορωδίας: Ματέο Σαλβεμίνι
Συμμετέχει το Χορωδιακό Σύνολο Ηρακλείου
Διεύθυνση χορωδίας: Λένα Χατζηγεωργίου – Γιάννης Κιαγιαδάκης

Προπώληση Εισιτηρίων

Η προπώληση των εισιτηρίων, αξίας 30, 22 και 15€ (γενική είσοδος) και 12 και 8€ (άνεργοι, ΑμεΑ, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, νέοι έως 25 ετών) ξεκίνησε και το κοινό μπορεί να τα προμηθευτεί από:

• Το Βιβλιοπωλείο της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 09:00 - 15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:00 - 14:00 & 17:30 - 21:00, τηλ. 2813409247).
• Την ticketservices.gr, από εδώ
• Το ΠΣΚΗ, πριν την έναρξη κάθε εκδήλωσης