O Ένκε Φεζολλάρι σκηνοθετεί την «Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη

Ο Κίμων και η Ελισάβετ μετακινούνται συνεχώς από πόλη σε πόλη προσπαθώντας να ξορκίσουν το ζοφερό παρελθόν τους και αναζητώντας τρόπους να συνυπάρξουν στο παρόν τους. Σε κάθε στάση τους αναζητούν ένα θύμα, κάποιον που θα λειτουργήσει βοηθητικά στη διαδικασία αυτή. Αυτή τη φορά θα είναι ένας φωτογράφος ο οποίος απαθανατίζει ανθρώπους που προσποιούνται τους πεθαμένους. Το παιχνίδι βίας στο οποίο θα εμπλακούν, όμως, συνθλίβει αδιακρίτως τους παίκτες του…

Δέκα χρόνια μετά την σκηνοθεσία του στην Παρέλαση, ο Ένκε Φεζολλάρι αναμετριέται ξανά (σκηνοθετικά αλλά και ως ερμηνευτής) με την γραφή της Λούλας Αναγνωστάκη και την τριλογία της Πόλης, με την οποία η σημαντική συγγραφέας εμφανίστηκε στο θέατρο. Από τις 5 Μαϊου «Η πόλη» έρχεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και είναι η Βάνα Πεφάνη η οποία θα ενσαρκώσει τον γυναικείο πρωταγωνιστικό χαρακτήρα που στο πρώτο ανέβασμα του έργου από το Θέατρο Τέχνης τον Μάιο του 1965, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, είχε ερμηνεύσει η Μάγια Λυμπεροπούλου.
Ένα ακόμα βάπτισμα για την γνωστή ηθοποιό στο ποιητικό σύμπαν της Αναγνωστάκη, αφού ο πρώτος της ρόλος ήταν η Ειρήνη στο Διαμάντια και Μπλουζ, όταν έπαιξε δίπλα στην Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Βασίλη Παπαβασιλείου.

Μετά την πρεμιέρα στο Θέατρο Τέχνης, πάντως, «Η πόλη» συνάντησε το κοινό και πέρα από τα σύνορα της χώρας και της θεατρικής αίθουσας. Τον Ιανουάριο του 1966 προβλήθηκε από την κυπριακή τηλεόραση σε σκηνοθεσία Εύη Γαβριηλίδη. Τον Απρίλιο του 1967 παίχτηκε στο Tearto dei Verdi στην Πάντοβα της Ιταλίας σε μετάφραση Filippo Maria Pontani και σκηνοθεσία Ν. Τσιγγάκου, ενώ τον Ιούλιο του 1969 μεταδόθηκε από το BBC σε μετάφραση George Angell και σκηνοθεσία Martin Esslin.

Ο Ένκε Φεζολλάρι για την «Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη

Καταθέτοντας ένα πρώτο σημείωμα για την παράσταση ο σκηνοθέτης αναφέρει: «Ο Κίμων και η Ελισάβετ στο διαμέρισμα ή, αν θέλετε, Εμείς σε κατάσταση Άμυνας. Η πόλη έξω από το διαμέρισμα ή, με άλλα λόγια, οι Άλλοι στην Επίθεση. Όσο ο διάλογος του ζευγαριού προχωρά αποσπασματικός, ελλειπτικός, αγωνιώδης, ένας διάχυτος φόβος ρευστοποιεί τα όρια και το «Τέρας», που μαίνεται απέξω, δεν είναι πια διακριτό, δεν εντοπίζεται και δεν ελέγχεται.

Εντός, κάθε υποψία επικοινωνίας πνίγεται στην αμφισβήτηση, την εχθρότητα, τον εκφοβισμό. Οι σχέσεις συνύπαρξης με τον Φίλο κι ακόμα πιο βαθιά με τον Εαυτό, προκύπτουν βίαιες, στρεβλές, αδύνατες. Μόνη ελπίδα, κι εχέγγυο ψυχικής ισορροπίας, είναι να επαληθευτεί ο Άλλος στο πρόσωπο του επισκέπτη Φωτογράφου. Όμως ο Άλλος δεν είναι παρά μια εκ των έσω αφήγηση, μια ύπαρξη διαμεσολαβημένη από τον τρόμο του ζευγαριού κι ο φοβισμένος Φωτογράφος δεν δύναται να ανταποκριθεί στις προσδοκίες ενός Αντιπάλου.

Κι ωστόσο η κατάσταση είναι εμπόλεμη. Γιατί πώς αλλιώς να δικαιολογηθεί η συστηματική βία που εφαρμόζεται από το κάθε πρόσωπο της παράστασης προς όλους τους άλλους με τη μορφή είτε της επίθεσης είτε της άμυνας; Πώς αλλιώς μπορεί να εκληφθεί, μέσα από τα τρικ του Φωτογράφου, η εμπορευματοποίηση του πολέμου και η εξοικείωση με τα αποτελέσματά του; Πώς αλλιώς μπορεί να επαληθευτεί το στήσιμο ενός παιχνιδιού-παγίδα που συνθλίβει αδιακρίτως όλους τους παίκτες του;

Η Λούλα Αναγνωστάκη έχει πει: “Δεν ανήκω στους δημιουργούς που ακολουθώντας μια διαλεκτική διαδικασία συνθέτουν ένα έργο με ανάγλυφα αίτια και αιτιατά. Εγώ βλέπω μόνο το αποτέλεσμα”. Ένα αποτέλεσμα, ωστόσο, που όχι μόνο μας αφορά, αλλά μας εμπεριέχει».

Η ταυτότητα της παράστασης

Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Σκηνικά: Γιώργος Λυντζέρης
Κοστούμια: Μάγδα Καλορίτη
Δραματολόγος: Ναταλί Μηνιώτη
Φωτογράφος: Γιώτα Εφρεμίδου
Κομμώσεις: Κων/νος Σαββάκης
Παίζουν οι ηθοποιοί
Κίμων: Βασίλης Αφεντούλης
Ελισάβετ: Βάνα Πεφάνη
Φωτογράφος (διπλή διανομή): Δημήτρης Μπούρας και Ένκε Φεζολλάρι