Τελευταίες παραστάσεις για το Κόκκαλο στο Θέατρο Τέχνης

«Για να υπάρξεις χρειάζεται απλώς να αφεθείς, αλλά για να ζήσεις πρέπει να είσαι κάποιος - πρέπει να έχεις ένα κόκκαλο. Και να μην φοβάσαι να το δείξεις. Ακόμα και αν χρειαστεί να χάσεις τη σάρκα σου για αυτό» έλεγε ο Αντονέν Αρτώ. Η ζωή και το έργο του ζωντανεύουν αυτό το διάστημα και για τέσσερις παραστάσεις ακόμα (έως τις 12 Απριλίου) στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Στο Κόκκαλο, που συνυπογράφουν η Ιόλη Ανδρεάδη και ο Άρης Ασπρούλης, τον ρηξικέλευθο καλλιτέχνη και διανοητή του σύγχρονου θεάτρου ενσαρκώνει ο Γεράσιμος Γεννατάς, έχοντας ως κύρια μέσα τη φωνή και το σώμα και συνοδοιπόρο επί σκηνής τον μουσικό-περφόρμερ Γιώργο Παλαμιώτη.

Η ιστορία του Αντονέν Αρτώ

Παρίσι 1935. Ο Αντονέν Αρτώ επινοεί μια εντελώς νέα θεατρική φόρμα, το «Θέατρο της Σκληρότητας», και για να τη βάλει σε εφαρμογή δημιουργεί την παράσταση «Οι Τσέντσι» – μία πεντάπρακτη τραγωδία, για τον ξακουστό, αιμοδιψή και αιμομίκτη κόμη της Ρώμης, που βρέθηκε δολοφονημένος, μ’ ένα στιλέτο στο μάτι, από την ανήλικη κόρη του. Το έργο κάνει πρεμιέρα τον Μάιο της ίδιας χρονιάς και, παρά τις προσδοκίες, αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο Αρτώ αποφασίζει πως δεν θα σκηνοθετήσει ξανά ποτέ, ταξιδεύει ασταμάτητα αναζητώντας τη λύτρωση και στο τέλος συλλαμβάνεται για αλητεία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται δια της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Εκεί αποκτά την εμμονή ότι έρχονται στον ύπνο του και του δηλητηριάζουν τα όνειρα κάνοντας μάγια, εκεί πέφτει σε κώμα και ευτυχώς ξύπνα την ώρα που τον οδηγούν στο νεκροτομείο, εκεί ο ξακουστός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν θα θριαμβολογήσει πως «επιτέλους ο κύριος Αρτώ θεραπεύτηκε και δεν θα χρειαστεί να ξαναγράψει τίποτα πια». 

Το 1946 και λίγο πριν τον θάνατό του, αποκτά ξανά ελευθερία κινήσεων, έχοντας υποστεί ωστόσο ανεπανόρθωτες βλάβες από τις επίσημες θεραπευτικές μεθόδους. Οι «Φίλοι του Αντονέν Αρτώ» οργανώνουν μια ειδική βραδιά αφιερωμένη στο έργο του στο Θέατρο «Σάρα Μπερνάρ», αλλά η είσοδος στον ίδιο απαγορεύεται, εξαιτίας του φόβου που προκαλεί η εξασθενημένη του φιγούρα και η πιθανότητα ενός ακόμα θηριώδους ξεσπάσματος, όπως αυτά που συνήθιζε ενώπιων ακροατηρίου και από τα οποία ηρεμούσε μόνο εάν τον φιλούσε ένας φίλος του στο μέτωπο. Ο άνθρωπος τον οποίο συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν στέκεται μόνος έξω από τις κλειστές πόρτες, ενώ σύσσωμη η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του.

Η παράσταση Κόκκαλο στο Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη

Απογοητευμένος από αυτό το περιστατικό, ο Αρτώ αρνείται την ελευθερία του και επιστρέφει οικειοθελώς στο κελί του, αποφασίζοντας να ξυπνήσει τα εκφραστικά του μέσα για να μεταμορφωθεί ο ίδιος στον πιο βιρτουόζο περφόρμερ και να δώσει ένα τελευταίο σόλο, μια παράσταση-ξέσπασμα, μπροστά σε ένα κοινό ανυπόκριτο. Ένα κοινό που θα πλάσει με το μυαλό του.Ένα κοινό που γεννήθηκε για να τον αγαπά.

Απομονωμένος στο άσυλο, ο Αρτώ στήνει από την αρχή το παλιό σκηνικό των «αποτυχημένων» Τσέντσι και φέρνει την ψυχή του στο προσκήνιο μέσα από μια βαθιά εξομολόγηση. Ιδιοφυής, επαναστάτης, αναθεωρητής, ποιητής, δάσκαλος, παραληρηματικός, επιθετικός, επιληπτικός, αυτοκαταστροφικός και βαθιά ερωτευμένος και ερωτικός, συνθέτει την τελική του ετυμηγορία απέναντι στον σύγχρονο καθωσπρεπισμό, βγάζοντας τη γλώσσα στην κοινωνική υποκρισία και τις επινοημένες αυθεντίες του καιρού μας και επαναφέροντας το «Θέατρο της Σκληρότητας» στη θέση που του ανήκει: μέσα στις φλογισμένες καρδιές των εξεγερμένων. 

Σημειωτέον ότι με το «Κόκκαλο» οι συγγραφείς Ιόλη Ανδρεάδη και Άρης Ασπρούλης ολοκληρώνουν την τριλογία του πάνω στο έργο του Αρτώ, καθώς έχουν προηγηθεί οι παραστάσεις «Αρτώ/ Βαν Γκογκ, avec un pistolet» (Θέατρο Σημείο - 2015, με τον Ιωάννη Παπαζήση) και «Οικογένεια Τσέντσι» (Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης - 2016, με τους Μιλτιάδη Φιορέντζη, Ελεάνα Καυκαλά και Μαρία Προϊστάκη).

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο City Guide της Athens Voice