Είδαμε το «Cry» της Λένας Κιτσοπούλου στο Θέατρο Τέχνης

«I did it my way». Αυτό είναι το μουσικό μότο του κλασικού τραγουδιού που μας γνώρισε ο Φρανκ Σινάτρα που διατρέχει και στοιχειώνει, θα μπορούσα να πω, ίσως και να ξεκλειδώνει την παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου «Cry», που ξεκίνησε τη διαδρομή της από την Ελβετία το 2017, δοκίμασε πάλι στη Γενεύη τον Δεκέμβριο του 2021 τη νέα της εκδοχή και ήρθε για τρεις μέρες στο Θέατρο Τέχνης της οδού Φρυνίχου (7, 8 και 9 Ιανουαρίου). Τρεις παραστάσεις που γέμισαν ασφυκτικά και την πλατεία και τον εξώστη του θεάτρου της οδού Φρυνίχου, γιατί τελικά αρέσει σε πολλούς η πρόκληση της Λένας Κιτσοπούλου.

Στη σκηνή -μια εκτυφλωτικά φωτισμένη σκηνή (όλα στο φως;)- ένας κατακόκκινος καναπές, ένα πιάνο, ένα τραπέζι κι ένα βάζο με πλαστικά λουλούδια και ένα σπιτάκι κήπου που φιλοξενεί την επιγραφή Laughing Room.

Εκεί φτάνουν οι «συνδαιτυμόνες» της βραδιάς. Με λαμέ ρούχα ή με λευκό κοστούμι και παπιγιόν ο άνδρας της παρέας (Νίκος Καραθάνος), με τα ταμπελάκια που υποδηλώνουν τις ακριβές φίρμες να κρέμονται από τα ρούχα. Κάθονται με προσποιητή ευγένεια και αμηχανία στις θέσεις τους και ξεκινούν ένα τένις κοινοτοπιών, όπως οι συζητήσεις που κάνουμε όταν βρεθούμε με αγνώστους σε έναν χώρο. Με θέματα που αγγίζουν τα πάντα και φυσικά το θέατρο. «Να είσαι ανοιχτός όταν πας στο θέατρο»· «ακόμα και για πράγματα που δεν είναι του γούστου σου»· «μεγάλο κέρδος η ευχαρίστηση»· «δεν σε ξέρω καλά αλλά σε σέβομαι». Θέματα που συνεχίζονται χωρίς ειρμό, και προσποιητή συμφωνία και αποδοχή του ενός από τον άλλο: «Συγνώμη που σου έχω γυρισμένη την πλάτη»· «ο σκοπός είναι να περάσουμε καλά». Ο άντρας της παρέας χτυπάει νευρικά το πόδι του στο τραπεζάκι του σαλονιού, μέχρι που μία από τις κυρίες (Πωλίν Ουγκέ) κάθεται στο πιάνο δηλώνοντας ότι δεν ξέρει να παίζει: «Θα κάνεις ότι ξέρεις να παίζεις μουσική»· «Μια βραδιά είναι θα περάσει». Και η κυρία κάθεται στο πιάνο και αρχίζει να παίζει το «I did it my way».

Και ξαφνικά την απόλυτη κυριαρχία του καθωσπρεπισμού και της επιφανειακής ευγένειας, τον ανηλεή σαρκασμό των κοινωνικών συμβάσεων, που γίνεται με τον τρόπο της Λένας Κιτσοπούλου, με τρόπο παραληρηματικό και σουρεαλιστικό δηλαδή, διαδέχεται η ακραία επιθετικότητα και η τυφλή και παράλογη βία.

Κανείς δεν μένει ζωντανός από αυτό το κρεσέντο βίας. Ο ένας σκοτώνει τον άλλο, δίνοντας πάντα δίκιο στον εαυτό του για το ξέσπασμά του.

Και στο τέλος εμφανίζεται η Λένα Κιτσοπούλου, επίσης με λαμέ, που αποτελειώνει τον τελευταίο ζωντανό πριν εμφανιστεί εκείνος από τον οποίο κανείς δεν ξεφεύγει, ο θάνατος. Και αναποδογυρίζει την επιγραφή στο σπιτάκι του κήπου, που τώρα γράφει «Crying Room».

Μια παράσταση με το απολύτως αναγνωρίσιμο ύφος της Λένας Κιτσοπούλου κι ένα έργο με πολλούς αυτοσχεδιασμούς, πολλές συνθηματολογικές ατάκες και εξαιρετικά χαλαρό κειμενικό άξονα, που έθιξε όσα αναμέναμε να θίξει. Όσα θίγει πάντα στα έργα της. Η Λένα Κιτσοπούλου ακολούθησε τους δρόμους που ακολουθεί πολλά χρόνια τώρα, χωρίς εκπλήξεις ή ανατροπές. Και ήταν σαν να μας έλεγε «I did it my way», σαν να υπερασπιζόταν τις προσωπικές της καλλιτεχνικές επιλογές, αλλά και σαν, μέσω αυτού του τραγουδιού, να κατέγραφε και την αντίθετη όψη του στίχου, το ότι ο καθένας κάνει ό,τι θέλει χωρίς ουσιαστική επικοινωνία και διάλογο. Η βία είναι η μονόδρομη κατάληξη.

Και ο τελευταίος μονόλογος της παράστασης, ο δικός της, είχε, εκτός από ακραίο χιούμορ και ακραία πρόκληση, κι έναν σπαραγμό όταν έλεγε «ο προσωπικός σωσμός είναι το σπουδαιότερο πράγμα».

Η παράσταση τώρα: ασφαλώς επικοινωνούσε με προηγούμενες δουλειές της και παρέπεμπε ευθέως στην παράσταση που έστησε, στον ίδιο χώρο, το 2015 «Μια μέρα, όπως κάθε μέρα, σε ένα διαμέρισμα από τα χιλιάδες διαμερίσματα της Αθήνας, αυτά με τα κουφώματα ασφαλείας και τους βολικούς καναπέδες τους, σε κατάσταση αμόκ. Ή η ανουσιότητα του να ζεις». Με μια ηθοποιό να μιμείται τον δικό της τρόπο παιξίματος (Αννα Λεμονάκη, που το έφερε επιτυχώς σε πέρας), κάτι που κάνει συχνά σε παραστάσεις της η Λένα Κιτσοπούλου, χωρίς να προσθέτει όμως αυτό το επαναλαμβανόμενο εύρημα κάτι στη γενική όψη της παράστασης. Και παρά την παρουσία του Νίκου Καραθάνου που έκλεψε τις εντυπώσεις, η Λένα Κιτσοπούλου μας έδειξε, για μια ακόμη φορά, ότι επιμένει να κινείται σε απολύτως συγκεκριμένους δρόμους, μόνο που αυτή τη φορά υπήρχε περισσότερος ζόφος και λιγότερο χιούμορ· υπήρχε κυρίως κεκτημένη κειμενική ταχύτητα παρά μια νέα κατάθεση· υπήρχε περισσότερη τραγικότητα παρά πρόκληση· υπήρχε περισσότερη αγωνία παρά σαρκασμός, σαν αυτή η αγωνία να ακρωτηρίασε τον σαρκασμό· και υπήρχε, στο τέλος, το απόλυτο κενό της βίας, του αίματος και του θανάτου.

Info

Cry
Κείμενο-σκηνοθεσία: Λένα Κιτσοπούλου
Δραματουργική επεξεργασία: Άννα Λεμονάκη
Παίζουν: Νίκος Καραθάνος, Λένα Κιτσοπούλου, Πωλίν Ουγκέ, Άννα Λεμονάκη, Μαριλένα Μόσχου
Σκηνογραφία: Λένα Κιτσοπούλου
Φωτισμοί: Renato Campora
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μόσχου
Ηχητική επιμέλεια: Samuel Schmidiger
Επιστημονικός συνεργάτης: Thomas Jammet
Σκηνογραφική εκτέλεση: Lucy Meyer
Επικοινωνία: Yolanda Herradi
Παραγωγή: Bleu en Haut Bleu en Bas
Φωτογραφίες: Yuri Tavares