Το πρόγραμμα της Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ: Η ανακοίνωση του καλλιτεχνικού προγραμματισμού του πρώτου επτάμηνου Ιανουαρίου- Ιουλίου 2022
H Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει ένα πλούσιο, πολυσχιδές πρόγραμμα για το πρώτο επτάμηνο του 2022, την ώρα που συμπληρώνει πέντε χρόνια λειτουργίας στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το πρόγραμμα για το δεύτερο μισό της καλλιτεχνικής περιόδου 2021/22 διατρέχει με τόλμη και γνώση τις κατηγορίες του υψηλού, του δημοφιλούς, του απολαυστικού και του λόγιου, με την υπογραφή του καλλιτεχνικού της διευθυντή Αλέξανδρου Ευκλείδη.
Πρώτες πανελλήνιες παρουσιάσεις, αναθέσεις νέων έργων, μιούζικαλ, όπερα για παιδιά και νέους, παραστάσεις σύγχρονου χορού, περφόρμανς, συμπαραγωγές με φορείς του εξωτερικού, φεστιβάλ, συναυλίες και αφιερώματα θα έχουν την ευκαιρία οι θεατές να παρακολουθήσουν στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.
Το πρόγραμμα υλοποιείται με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη στήριξη της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της ΕΛΣ και τη δημιουργία του επετειακού της προγράμματος για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Ειδικότερα, το 2022 ανοίγει για την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ με το μαγευτικό λυρικό παραμύθι Το ερωτευμένο σύννεφο, βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ, σε μουσική Σοφίας Καμαγιάννη, λιμπρέτο Ελένης Ζαφειρίου και πρωταγωνιστή την πολυβραβευμένη παιδική χορωδία Rosarte (7, 8, 9, 13, 14, 15, 16/1) καθώς και το τρίπτυχο σύγχρονου χορού Human Behaviour στην πρώτη του πλήρη παρουσίαση από το Μπαλέτο της ΕΛΣ (21, 22, 23, 28, 29, 30/1).
Ο Φεβρουάριος ανήκει στα Φτηνά τσιγάρα, τους συλλέκτες στιγμών, την άδεια Αθήνα του Δεκαπενταύγουστου και τα χρυσόψαρα… Η πασίγνωστη ταινία του Ρένου Χαραλαμπίδη, που αγαπήθηκε παράφορα από τη νέα γενιά, γίνεται μιούζικαλ από την Εναλλακτική Σκηνή σε μουσική Παναγιώτη Καλαντζόπουλου και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, και θα παρουσιαστεί από τις 11/2 για 23 μοναδικές παραστάσεις.
Το νέο ηλεκτρονικό έργο Neapoly των Κωνσταντίνου Βήτα και Νίκου Πατρελάκη, κάνει πρεμιέρα τον Μάρτιο, με καινούρια από κοινού μουσική και πρωτότυπα βίντεο (17, 18, 19, 20/3), ενώ η θρυλική ερμηνεύτρια Γιοβάννα παρουσιάζει ένα ξεχωριστό πρόγραμμα αφιερωμένο στους μεγάλους απόντες-παρόντες του ελληνικού τραγουδιού (27/3).
Οι Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής και το Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ επιστρέφουν στις 7, 8, 9 και 10 Απριλίου, με έργα λατρευτικής μουσικής για σόλο πιάνο σε επιμέλεια του Χαράλαμπου Αγγελόπουλου. Ακολουθεί η διακαλλιτεχνική περφόρμανς – συναυλία με τίτλο Hello to Emptiness, σε σκηνοθεσία και χορογραφία Στέφανι Τηρς και μουσική διεύθυνση και σύνθεση Μάρθας Μαυροειδή, με αφετηρία την παράδοση του ελληνικού μοιρολογιού (12, 13, 14, 15, 16, 17/4).
Ένα μεγάλο Αφιέρωμα στον Ιάννη Ξενάκη με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη γέννηση του σπουδαίου πρωτοπόρου της μουσικής του 20ού αιώνα (7, 8, 20, 22, 26/5) καθώς και τη συναυλία Μίκης Θεοδωράκης: Λυρικές εικόνες με τραγούδια του μεγάλου δημιουργού σε μουσική επιμέλεια και ενορχήστρωση Γιάννη Μπελώνη και ερμηνευτή τον Γιάννη Κότσιρα, στο πλαίσιο του τριετούς κύκλου Μίκης Θεοδωράκης (12, 13, 14, 15/5) έρχονται τον Μάιο.
«Η Εναλλακτική Σκηνή συμπληρώνει φέτος πέντε χρόνια λειτουργίας, ολοκληρώνοντας έτσι έναν πρώτο κύκλο ζωής. Στα πέντε αυτά χρόνια παρουσιάστηκαν περισσότερες από 100 παραγωγές, με τη συνεργασία περισσότερων από 500 καλλιτέχνες, που απευθύνθηκαν σε περισσότερους από 200.000 θεατές. Κυρίως, όμως, διευρύνθηκε ο δημιουργικός χώρος και οι δυνατότητες στο πεδίο του μουσικού θεάτρου, μέσα από την ανάθεση για δεκάδες νέα έργα διαφορετικών ειδών, την πρόσκληση σε σημαντικούς καλλιτέχνες να δοκιμαστούν στο μουσικό θέατρο, τις ευκαιρίες που δόθηκαν σε νέους καλλιτέχνες να συμμετάσχουν σε υψηλού επιπέδου παραγωγές.
Οφείλω ένα μεγάλο, από καρδιάς, ευχαριστώ στην ολιγομελή ομάδα της Εναλλακτικής Σκηνής, που έκανε εφικτή την υλοποίηση του φιλόδοξου προγραμματισμού των πέντε τελευταίων χρόνων. Χωρίς την ολόψυχη προσφορά των ανθρώπων της Εναλλακτικής Σκηνής, ο πρώτος κύκλος ζωής της δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί. Η διαρκής και ένθερμη δέσμευση του Γιώργου Κουμεντάκη στους αρχικούς στόχους που ο ίδιος είχε θέσει για την Εναλλακτική Σκηνή ήταν η προϋπόθεση για την επίτευξή τους. Τέλος, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δεν πρόσφερε μόνο την υπέροχη αίθουσα και τους πόρους, μέσα από τις διαδοχικές του δωρεές, για να μπορέσει η Εναλλακτική Σκηνή να γίνει ένας σημαντικός δημιουργικός πυρήνας, αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο, το μεγάλο αστικό πείραμα του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Μετά από δύο χρόνια πανδημίας, έχουμε μάθει να εστιάζουμε στο ουσιώδες και στο εφικτό. Σ’ αυτό προσβλέπουμε μέσα από τον προγραμματισμό του επόμενου επτάμηνου, προσφέροντας στο κοινό μας μια σειρά σημαντικών παραγωγών, που χαρακτηρίζονται από το αδογμάτιστο ειδολογικό εύρος, από τη στόχευση σε διαφορετικές κατηγορίες κοινού και από την προσπάθεια να διατηρήσουμε τον διάλογο με την εποχή μας» επισημαίνει σχετικά ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής, Αλέξανδρος Ευκλείδης.
Η προπώληση των εισιτηρίων για το τρίμηνο Ιανουάριος, Φεβρουάριος, Μάρτιος2022 θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου 2021, από τα Ταμεία της ΕΛΣ (2130885700, καθημερινά 09.00-21.00) και την ticketservices.gr.
Η προπώληση των εισιτηρίων για το τετράμηνο Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος 2022 θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 7 Μαρτίου 2022, από τα Ταμεία της ΕΛΣ (2130885700, καθημερινά 09.00-21.00) και την ticketservices.gr.
Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ: Αναλυτικά το πρόγραμμα του πρώτου επτάμηνου 2022
Όπερα για παιδιά και νέους • Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ
Το ερωτευμένο σύννεφο, Σοφία Καμαγιάννη
Με το υπέροχο παραμύθι του σπουδαίου Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ ανοίγει το 2022 για την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ. Μια μαγευτική λυρική παράσταση σε μουσική Σοφίας Καμαγιάννη, λιμπρέτο Ελένης Ζαφειρίου και πρωταγωνιστή την πολυβραβευμένη παιδική χορωδία Rosarte.
Το Ερωτευμένο σύννεφο αποτελεί μια ανυπόκριτα ρομαντική αλληγορία του ιδεαλιστικού ακτιβισμού, που συγκινεί ακόμη και στις μέρες μας εξαιτίας της ειλικρίνειας και της ευαισθησίας με τις οποίες εξυμνεί πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η φιλία, ο αγώνας για την κοινωνική δικαιοσύνη, η αυτοθυσία και η βαθιά αγάπη για τη ζωή, καταδικάζοντας παράλληλα τη βία του πολέμου, της εκμετάλλευσης και της απληστίας.
Ανάμεσα στα άλλα έργα του, ο Ναζίμ Χικμέτ έγραψε και μικρές ιστορίες που πηγάζουν από την παράδοση της χώρας του. Αυτές έχουν τη μορφή διδακτικών παραμυθιών που απευθύνονται σε παιδιά κάθε ηλικίας. Το Ερωτευμένο σύννεφο είναι μια απ’ αυτές τις μικρές ιστορίες, που όμως είναι μεστή από μεγάλα διανοήματα, ανθρώπινες αξίες, υψηλές σκέψεις και υψηλά συναισθήματα.
Με το βλέμμα προσηλωμένο στη διάσταση της συλλογικότητας που διακρίνει την αισθητική και πολιτική θέση του αρχικού υλικού, η οπερατική προσαρμογή από τη συνθέτρια Σοφία Καμαγιάννη και τη συγγραφέα Ελένη Ζαφειρίου ξεχωρίζει λόγω της τολμηρής δραματουργικής επιλογής ο κεντρικός ρόλος του αφηγητή να αποδοθεί στην πολυβραβευμένη παιδική χορωδία Rosarte, η οποία εμπλέκεται στα δρώμενα, σχολιάζει, συμπάσχει και παίρνει θέση υπέρ του δικαίου και της αδελφοσύνης.
Τόσο η ποιητική φόρμα και οι αναφορές στη γλώσσα της λαϊκής παράδοσης που διατρέχουν το λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου όσο και η διαλεκτική λυρικής έκφρασης, ρυθμικής ενεργητικότητας και ποιητικής χρήσης της τεχνολογίας που διέπουν τη μουσική γλώσσα της Σοφίας Καμαγιάννη αξιοποιούνται στην υπηρεσία των υψηλών συμβολισμών και του συναισθηματικού πλούτου που χαρακτηρίζει το ποιητικό έργο του Χικμέτ.
Με τη σειρά της, η σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου, στην πρώτη της συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή, συνδυάζει τη σκηνική λιτότητα με τη μαγεία του παραμυθιού, δημιουργώντας ένα ατμοσφαιρικό θεατρικό ανάλογο του επαναστατικού λυρισμού του πρωτοτύπου, τόσο μυστηριακό όσο και δυναμικό, που στρέφεται προς τους νέους θεατές με γενναιοδωρία, ελπίδα και πίστη στο μέλλον.
Πρωινές παραστάσεις • Ώρα έναρξης: 11.00
Ημερομηνίες: 7, 8, 9, 13, 14, 15, 16 Ιανουαρίου 2022
Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής φέρνει επί σκηνής το Human Behaviour, ένα τρίπτυχο σύγχρονου χορού σε συνεργασία με τρεις καταξιωμένους χορογράφους, τον Γιάννη Μανταφούνη, τον διευθυντή του συνόλου Κωνσταντίνο Ρήγο και την Ερμίρα Γκόρο. Οι χορογραφίες μετεωρίζονται μεταξύ κλασικής και σύγχρονης τεχνοτροπίας, δίνοντας την ευκαιρία στους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ να πειραματιστούν σε νέες φόρμες και σε μικρότερη κλίμακα, με όχημα τη μουσική των Γιώργου Κουμεντάκη, Δημήτρη Τερζάκη και Δήμητρας Τρυπάνη, ηχογραφημένη από τους μουσικούς Γκουίντο ντε Φλάβιις (σαξόφωνο), Στέφανο Νάσο (πιάνο), Αντώνη Σουσάμογλου, Ντέιβιντ Μπόγκοραντ (βιολί), Αγγέλα Γιαννάκη, Θανάση Σουργκούνη (βιόλα) και Γιάννη Στέφο (βιολοντσέλο).
Στο Point of No Return, o διεθνώς αναγνωρισμένος χορευτής και χορογράφος Γιάννης Μανταφούνης συνθέτει ένα σύγχρονο χορευτικό έργο με κινησιολογικά στοιχεία βαθιά ριζωμένα στην παράδοση του κλασικού χορού. Στον τόνο της μουσικής του Γιώργου Κουμεντάκη, οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ επικεντρώνουν την ερμηνεία τους στη διαφάνεια και την αυθεντικότητα της κίνησης μέσα από το πρίσμα του κλασικού βηματολογίου. Παρότι το ομαδικό βίωμα των σωμάτων τους αντικατοπτρίζει μια κλασική χορογραφική προσέγγιση, μπορούμε να διακρίνουμε στους ερμηνευτές ένα προσωπικό στίγμα και μια ιδιαίτερα σύγχρονη αντιμετώπιση της παρουσίας και ερμηνείας της κίνησης, εμφανή στοιχεία που σηματοδοτούν την υπογραφή του χορογράφου σε κάθε του νέο έργο. «Έχοντας ως γνώμονα τον τίτλο της μουσικής σύνθεσης, Point of No Return, το χορευτικό αυτό έργο διαπραγματεύεται την ανάδειξη της κλασικής τεχνικής όπως θα τη χόρευε ένας χορευτής σήμερα, χωρίς όμως να την αλλοιώσει. Η χαρά, η επικοινωνία, η πολύπλοκη χορογραφία και η αμεσότητα των ερμηνευτών είναι κάποια από τα στοιχεία που θα δει και θα μοιραστεί το κοινό μαζί με τους χορευτές», υπογραμμίζει ο Γιάννης Μανταφούνης. Η μουσική του Γιώργου Κουμεντάκη ακολουθεί τα χνάρια των «ανώνυμων» του δημοτικού τραγουδιού, «ανασυντάσσοντας ή ανασυνθέτοντας παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους».
Η χορογραφία Point of No Return είναι συμπαραγωγή της ΕΛΣ και της CIE Ioannis Mandafounis. Για την περίοδο 2018-2023 η CIE Ioannis Mandafounis στηρίζεται από την Πόλη της Γενεύης, την Πολιτεία της Γενεύης και το Pro Helvetia – Swiss Art Council.
O διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος βασίζει τη χορογραφία του δεύτερου σκέλους αυτού του «εναλλακτικού ταξιδιού» σε τρία έργα του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Τερζάκη, εμπνευσμένα από την αρχαιοελληνική κληρονομιά και τη νεότερη ελληνική ιστορία. Η λεπταίσθητη σύνθεση Λόγια του ανέμου αποτελείται από δέκα σύντομα «χαϊκού» για βιολί και πιάνο, το έργο Απόηχος της κόλασης Ι αποτελεί τη συναισθηματικά φορτισμένη αντίδραση του συνθέτη στην αφόρητη ανάμνηση της γερμανικής κατοχής κατά την παιδική του ηλικία, την περίοδο 1941-1944, ενώ το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με το έργο Τραγούδια χωρίς λόγια, μια αποθέωση της μελωδίας στηριγμένη στο μουσικό σύστημα της αρχαιότητας: «Για να μπορέσουν να αποδοθούν οι απειροελάχιστες μελωδικές αποχρώσεις και οι ταχέως μεταβαλλόμενοι χαρακτήρες», σημειώνει ο συνθέτης, «η ερμηνεία αυτής της σύνθεσης μπορεί και πρέπει να είναι απείρως ελεύθερη, ποιητική, τραγουδιστική, απαγγελτική και, ναι, “παλιομοδίτικη” – όπως στο αρχαίο θέατρο».
Τέλος, η Ερμίρα Γκόρο, καλλιτέχνις κίνησης και χοροθεάτρου σε αναζήτηση νέων μορφών έρευνας και επικοινωνίας των ιδεών της, σημειώνει για τη χορογραφία του έργου Plan B: «Το Plan B είναι ένας χορογραφικός πειραματισμός πάνω σε αυστηρά δομημένες, ασύμμετρες ηχητικές φόρμες. Οι χορευτές κινούνται στον χώρο σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο και τανάπαλιν. Plan B, γιατί το Plan A δεν κατέστη δυνατό και το Plan C συμβαίνει ήδη». Παράλληλα, η συνθέτρια Δήμητρα Τρυπάνη παρομοιάζει τη μουσική της με την «ηχητική αποτύπωση ενός φαντασιακού παιχνιδιού βιντεογκέιμ σε περιβάλλον με ένα μόνο επίπεδο, το οποίο οφείλει να διανύσει ο παίχτης. Μέσα σ’ αυτό το ένα επίπεδο, όμως, υπάρχουν πολλά “δωμάτια-παγίδες”, τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο γρήγορα, απρόσμενα και, συχνά, απροειδοποίητα. Στόχος, φυσικά, είναι να “επιβιώσει” ο παίχτης μέχρι να βγει και από το τελευταίο “δωμάτιο-παγίδα” του παιχνιδιού».
Είκοσι τρία καλοκαίρια μετά, η ταινία Φτηνά τσιγάρα του Ρένου Χαραλαμπίδη, ένας φόρος τιμής στο κέντρο της Αθήνας και στον ανεκπλήρωτο έρωτα, γίνεται μιούζικαλ από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.
Η πασίγνωστη κινηματογραφική επιτυχία του Ρένου Χαραλαμπίδη που σημάδεψε την έναρξη της δεκαετίας του 2000 χάρη στον αστικό ρομαντισμό και τη νυχτερινή, νεανική της αισθητική μετατρέπεται σε μιούζικαλ στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ με τη συμμετοχή αυθεντικών συντελεστών της ταινίας, όπως οι Παναγιώτης Καλαντζόπουλος και Ρένος Χαραλαμπίδης, και τη σκηνοθετική ματιά του Κωνσταντίνου Ρήγου. Ο συνθέτης Παναγιώτης Καλαντζόπουλος προσθέτει 18 νέα τραγούδια και παρλάτες στην αρχική παρτιτούρα της ταινίας ενώ η ατμοσφαιρική σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ρήγου αποδίδει τον αισθησιακό πυρήνα αυτής της sui generis ταινίας περιπλάνησης με στοιχεία φιλμ νουάρ μέσω μιας δεξιοτεχνικής χρήσης του χώρου, που συμπυκνώνει τις τοποθεσίες του πρωτότυπου σεναρίου γύρω από ένα πολυμορφικό, παραισθησιογόνο lounge.
Καθοριστική για το εγχείρημα, η ζωντανή παρουσία του σκηνοθέτη-σεναριογράφου της ταινίας Ρένου Χαραλαμπίδη στον ρόλο τού επί σκηνής αφηγητή συμπυκνώνει το αισθητικό επιχείρημα μιας παράστασης που διεξάγεται εν είδει «φλας μπακ» ανάμεσα σε δύο χρονικές ζώνες: Ο κεντρικός χαρακτήρας του αθηναϊκού flâneur (που ενσάρκωνε ο Χαραλαμπίδης στην πρωτότυπη ταινία) μοιράζεται εδώ ανάμεσα στον παροντικό και τον παρελθοντικό εαυτό του, ρίχνοντας ένα βλέμμα νοσταλγικό αλλά και κριτικό στην καθοριστική, για τον ήρωα και για την πόλη, μετάβαση τόσο από τη νωχελική μετεφηβεία στην ωριμότητα όσο και από τον 20ό στον 21ο αιώνα.
Συναυλία • Πρώτη παρουσίαση, Neapoly, Κωνσταντίνος Βήτα, Νίκος Πατρελάκης
Ημερομηνίες: 17, 18, 19, 20 Μαρτίου 2022
Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή: 19.30)
Κάτω από τον τίτλο Neapoly στεγάζεται το νέο μουσικό εγχείρημα των Κωνσταντίνου Βήτα και Νίκου Πατρελάκη, που αποφάσισαν να συνεργαστούν και να εκφραστούν μουσικά μέσα στην πανδημία. Δύο χρόνια πειραματισμού, ηχογραφήσεων και κινηματογράφησης για ένα όνειρο που είχαν από κοινού, να μοιραστούν την αγάπη τους για την ηλεκτρονική μουσική.
Μετά την επιτυχημένη συνεργασία των δημιουργών στο έργο Ο κόσμος είναι ένας, με θέμα τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, οι δυο τους επανέρχονται στον χώρο της Εναλλακτικής Σκηνής με καινούρια από κοινού μουσική και πρωτότυπα βίντεο. Οι δύο μουσικοί εξερευνούν την ηλεκτρονική μουσική από τη βάση της, ως φόρμα και ως ύφος. Η μινιμαλιστική επανάληψη των arpeggiators, ο εξαρχής σχεδιασμός των τεχνητών ηχοχρωμάτων, η χρήση αναλογικών πηγών και επεξεργαστών αποτελούν τη βάση της ηχητικής πραγματικότητας του Neapoly. Παράλληλα, οι καλλιτέχνες στρέφουν το βλέμμα τους στις δεκαετίες του ’70 και του ’80, αναζητώντας τις αρχικές αναφορές της electronica. Τα βίντεο που εντάσσονται στην παράσταση αποτελούν μια ποιητική περιήγηση στην Ελλάδα, ένα «road movie» που διατρέχει τη φύση και τις πόλεις της χώρας, καταγράφοντας τα βουνά, τους ουρανούς και τις θάλασσες, τους ανθρώπους και την καθημερινότητά τους.
Συναυλία, Εκείνοι που έφυγαν και είναι εδώ, Γιοβάννα
Ημερομηνία: 27 Μαρτίου 2022
Ώρα έναρξης: 19.30
Χρήστος Κουμούσης πιάνο
Λίγες προσωπικότητες άφησαν εξίσου ευδιάκριτο σημάδι στη ζωντανή πολιτιστική παραγωγή των μεταπολεμικών χρόνων όσο η Γιοβάννα. Διπλωματούχος και βραβευμένη μονωδός με σπουδές στο Ωδείο Αθηνών, μεταπήδησε γρήγορα στον ακμάζοντα χώρο του ελαφρού τραγουδιού και συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους σημαντικούς συνθέτες που υπηρέτησαν το είδος κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, διασκελίζοντας με τη δραστηριότητά της τόσο την υφήλιο όσο και το ευρύτερο πεδίο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, χάρη στην παράλληλη καριέρα της ως βραβευμένης συγγραφέως.
Κάτω από τον τίτλο της βραδιάς Εκείνοι που έφυγαν και είναι εδώ, η καλλιτέχνις επανέρχεται στο ρεπερτόριο που την επέβαλε διεθνώς ως ερμηνεύτρια με μοναδικά χαρίσματα, ανασύροντας από το πλούσιο αρχείο της τραγούδια σημαντικών συνθετών του ελληνικού τραγουδιού, τα οποία και συναρμόζει σε ένα ρεσιτάλ – φόρο τιμής στους δημιουργούς εκείνους που επιμένουν να επιδρούν στο πολιτιστικό μας παρόν, παρά τη φυσική τους απουσία.
7 Απριλίου 2022
Ρεσιτάλ της Δανάης Καρά
Έργα των Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Αλέκου Ξένου, Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι
8 Απριλίου 2022
Ρεσιτάλ της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου
Έργα των Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Μωρίς Ραβέλ, Ρόμπερτ Σούμαν, Μπέλα Μπάρτοκ, Αντρέ Ζολιβέ, Φραντς Σούμπερτ, Τόρου Τακεμίτσου
9 Απριλίου 2022
Ρεσιτάλ του Βασίλη Βαρβαρέσου
Έργα των Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Φραντς Λιστ, Ολιβιέ Μεσσιάν, Γκιαιργκ Λίγκετι
10 Απριλίου 2022
Ρεσιτάλ του Γιώργου Φράγκου
Έργα των Φρεντερίκ Σοπέν, Φραντς Λιστ, Ολιβιέ Μεσσιάν
Ο κύκλος συναυλιών Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής και το Φεστιβάλ Πιάνου της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ επιστρέφουν σε ένα ενιαίο πρόγραμμα με έργα λατρευτικής μουσικής για σόλο πιάνο σε επιμέλεια του Χαράλαμπου Αγγελόπουλου. Οι Δανάη Καρά, Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, Βασίλης Βαρβαρέσος και Γιώργος Φράγκος, αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες με σπουδαία δραστηριότητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ερμηνεύουν, σε τέσσερα ρεσιτάλ, δημοφιλή αλλά και λιγότερο γνωστά έργα του πιανιστικού ρεπερτορίου που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα δημιουργών (από τον Μπαχ, τον Λιστ και τον Σοπέν μέχρι τον Μεσσιάν, τον Τακεμίτσου και τον Θεοδωράκη), πάντα με γνώμονα τις ποικίλες αποχρώσεις της κατάνυξης και της επικοινωνίας της δημιουργικής παρόρμησης με το θρησκευτικό συναίσθημα.
Πώς αντιμετωπίζουμε το κενόπου δημιουργείται όταν οι συνάνθρωποί μας, τα τοπία, τα είδη των φυτών και των ζώων και οι πληθυσμοί εξαφανίζονται ή πεθαίνουν; Πώς βλέπουμε, πώς αισθανόμαστε και πώς αντικατοπτρίζουμε τον χώρο που απομένει; Με τι τρόπο αντηχεί η τρύπα που αφήνει μέσα μας η απώλεια; Οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες δεν προσφέρουν παρά ελάχιστο χώρο και χρόνο στις εμπειρίες του θανάτου και του πένθους.
Η νέα διακαλλιτεχνική περφόρμανς – συναυλία με τίτλο Hello to Emptiness φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως αντηχείο που εστιάζει στην επανεφεύρεση χαμένων στρατηγικών για την αντιμετώπιση αυτού του κενού. Αποτελεί έναν παραστασιακό αναστοχασμό πάνω στην έννοια της κοινωνικής τρωτότητας και θέτει ερωτήματα σχετικά με τη διαπραγμάτευση του πένθους, έννοιας ιδιαίτερα φορτισμένης στο παρόν εξαιτίας της κρίσης που έχει προκάλεσε η πανδημία.
Το Hello to Emptiness αξιοποιεί με υβριδικό τρόπο τα σώματα των ερμηνευτών, χορευτών που τραγουδούν και τραγουδιστών που χορεύουν, δίνοντας έμφαση στη βαθιά σχέση που συνδέει το σώμα με τη φωνή και την αναπνοή. Στην αφετηρία της έρευνας των δημιουργών βρίσκεται η ελληνική παράδοση του μοιρολογιού, πανάρχαια παγανιστική παράδοση που δεν εξαντλείται στον διάλογο με τους νεκρούς, αλλά εφαρμόζεται επίσης στην επικοινωνία του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον, αξιοποιώντας ήχους που μιμούνται το ζωικό βασίλειο και τα στοιχεία της φύσης. Πέντε διεθνείς καλλιτέχνες με διακαλλιτεχνική πείρα και επικεφαλής τη σκηνοθέτιδα Στέφανι Τηρς (η δουλειά της οποίας εμπλέκεται σε βάθος με θέματα κοινωνικού σχεδιασμού και ευθύνης) και τη γνωστή όσο και πολυσχιδή συνθέτρια, τραγουδίστρια και ερμηνεύτρια Μάρθα Μαυροειδή συνεισφέρουν τις προσωπικές και υποκειμενικές γνώσεις τους γύρω από πολιτιστικές τεχνικές με ρίζες σε διαφορετικούς πολιτιστικούς χώρους (Ελλάδα, Γαλλία, Γερμανία, Νότια Αφρική, Ισπανία).
Παράλληλα, η Χορωδία 65+ των Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ δρα ως ηχογόνο σώμα εντός του οποίου αντηχούν ταυτόχρονα το παρελθόν και το μέλλον, υφαίνοντας πολιτιστικά και ιστορικά νήματα και θέτοντας τις δράσεις των ερμηνευτών εντός του αναπόφευκτου συγκειμένου τους. Ξεκινώντας από την ιστορική ανασκαφή υπαρκτών όσο και ποικίλων τελετουργικών πρακτικών, η παραγωγή επιδιώκει να γεννήσει δυνατότητες για μελλοντικές εφαρμογές, αναπροσδιορισμούς και καινοφανείς χρήσεις των πένθιμων τραγουδιών και των παραδοσιακών τελετών που την ενημερώνουν, τοποθετώντας το νόημα, τον αντίκτυπο και τη μορφή τους σε μια προοπτική τόσο καλλιτεχνική όσο και ουτοπική.Συμπαραγωγή με MOUVOIR Κολωνίας, tanzhaus nrw Ντύσσελντορφ (Γερμανία), Théâtre de Nîmes (Γαλλία), φεστιβάλ Dance Umbrella Γιοχάννεσμπουργκ (Νότια Αφρική)
Σκηνοθεσία, χορογραφία: Στέφανι Τηρς
Μουσική διεύθυνση, σύνθεση: Μάρθα Μαυροειδή
Δραματουργία: Σταυρούλα Παναγιωτάκη
Κοστούμια: Λώρεν Στηλ
Ηχοτοπία: DJ Elephant Power
Συνεργάτης δραματολόγος: Γκυ Κόολς
Ερμηνεύουν Τουλισίλε Μπίντα, Ζυλιέν Φερραντί, Μάρθα Μαυροειδή, Χουάν Κρουθ Ντίαθ ντε Γκαράιο Εσναόλα, Μανόν Παράν, Μάλου Τηρς
Συμμετέχει η Χορωδία 65+ των Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ
Με την υποστήριξη των Ταμείου Συμπαραγωγών Γκαίτε, Ταμείου Αριστείας Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, Ιδρύματος Τεχνών Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και Ινστιτούτου Γκαίτε (Αθήνα)
7, 8 Μαΐου 2022 Kraanerg
Μουσική διεύθυνση: Άιτονυ Τσάμπα
Χορογραφία: Λίλα Ζαφειροπούλου
Black Page Orchestra
Με τη συμμετοχή σπουδαστών της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού της ΕΛΣ και της Σχολής Χορού του Ωδείου Αθηνών
20 Μαΐου 2022 Έργα για κρουστά
–Περσέφασσα (1969)
– Ψάπφα (1975)
–Rebonds A και B (1987-1989)
–Okho (1989) ΑλέξανδροςΓιοβάνος (κρουστά)
Σύνολο Elbtonal Percussion
22 Μαΐου 2022 Άπαντα για πιάνο Στέφανος Θωμόπουλος (πιάνο)
26 Μαΐου 20221 Το dissonArt ensemble παίζει Ξενάκη
–Άκανθος(1977)
–Πλεκτό(1993)
–Ιχώρ (1978)
–Και (1995)
–Ανακτορία (1969)
Μουσική διεύθυνση: Γιοχάννες Καλίτσκε
Λίγα ονόματα σημάδεψαν την πρώτη γραμμή της διεθνούς καλλιτεχνικής πρωτοπορίας του περασμένου αιώνα όσο εκείνο του Ξενάκη, ανεξάντλητου πολυδημιουργού με ευρύτατη επιρροή, που εγκατέλειψε την Ελλάδα για να εγκατασταθεί στο Παρίσι στη διάρκεια του εμφυλίου. Η επινόησή του δεν εγκλωβίστηκε ποτέ στα παραδοσιακά στεγανά που διαχωρίζουν την επιστήμη από την τέχνη ή τις τέχνες μεταξύ τους: Στη διάρκεια της πεντηκονταετίας κατά την οποία υπήρξε ενεργός, ο Ξενάκης αντιμετώπισε τη μουσική ως προνομιακό πεδίο για την έκφραση παγκόσμιων αρχών και αφηρημένων δομών, διερευνώντας τη σχέση της με άλλους τομείς της ανθρώπινης γνώσης και δραστηριότητας, όπως η φυσική και η φιλοσοφία, και εφαρμόζοντας στη σύνθεσή του διαδικασίες με καταβολές από τα στοχαστικά μαθηματικά, τη θεωρία συνόλων ή τη θεωρία παιγνίων. Παράλληλα, υπήρξε πρωτοπόρος στην εξέλιξη της ηλεκτρονικής μουσικής και συνδύασε με ρηξικέλευθο τρόπο τη μουσική με την αρχιτεκτονική σε μια σειρά από καθοριστικά πολύτεχνα έργα.
Το αφιέρωμα της Εναλλακτικής Σκηνής ξεκινά με τη νέα χορογραφική προσέγγιση της Λίλας Ζαφειροπούλου στο νεωτερικό μπαλέτο του Ξενάκη Kraanerg, αντίδραση του συνθέτη στη μεταμορφωτική αλλά και καταστροφική δύναμη των νεανικών κινημάτων του τέλους της δεκαετίας του ’60. Ακολουθούν δύο προγράμματα συναυλιών στα οποία διακεκριμένοι σολίστ της σύγχρονης μουσικής αναμετρώνται με το υπερβατικά δεξιοτεχνικό έργο του Ξενάκη για κρουστά (με έργα-σταθμούς της μουσικής πρωτοπορίας που εξερευνούν το όριο ανάμεσα στη μουσική οργάνωση και τον θόρυβο, συχνά εμπνεόμενα από την αρχαιοελληνική κληρονομιά) και για πιάνο (με τον Στέφανο Θωμόπουλο να αποτολμά την απόδοση των απάντων του συνθέτη για το όργανο). Τέλος, στην κατάληξη του αφιερώματος, το σημαντικό σύνολο σύγχρονης μουσικής από τη Θεσσαλονίκη dissonArt ensemble παρουσιάζει ένα πρόγραμμα έργων του Ξενάκη για σύνολο δωματίου που διασκελίζει τις δύο τελευταίες δεκαετίες της παραγωγής ενός μεγάλου και ασυμβίβαστου δημιουργού.
Μουσική επιμέλεια, ενορχήστρωση: Γιάννης Μπελώνης
Ερμηνεύει ο Γιάννης Κότσιρας
Συμμετέχει η Νεφέλη Φασούλη και το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs
Οι λυρικές εικόνες των διαχρονικών τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη έρχονται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σε μια μοναδική συναυλία σε μουσική επιμέλεια και ενορχήστρωση Γιάννη Μπελώνη και ερμηνευτή τον Γιάννη Κότσιρα.
Παρά την ακατάβλητη πολυμορφία του θηριώδους καταλόγου έργων του Μίκη Θεοδωράκη, δεν υπάρχει αμφιβολία πως το τραγούδι υπήρξε, από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 και εξής, η ηγεμονική φόρμα διαμέσου της οποίας ο συνθέτης επέδρασε στα μουσικά (και πολιτικά) πράγματα των εποχών που διέτρεξε, στο πνεύμα πάντοτε της οραματικής επικοινωνίας του με μια κάποια (ιδιότυπη και εποχική, όπως πρώτος ο ίδιος παραδέχτηκε) αντίληψη της έννοιας του λαού. Σημαντικό μέρος των τραγουδιών του έχει συνδεθεί άρρηκτα στην κοινή συνείδηση με τους αγώνες του ελληνικού έθνους σε δύσκολες περιόδους της ιστορίας του, με μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες όπως ο Ζορμπάς, αλλά και με το διεθνώς πρωτοφανές εγχείρημα της ώσμωσης του λαϊκού με το λόγιο στοιχείο που ο Θεοδωράκης επεδίωξε μέσω της σύζευξης της νεωτερικής ποίησης με τη ζωντανή παράδοση της λαϊκής μουσικής – εγχείρημα που στιγμάτισε και, εν μέρει, καθόρισε την πορεία αυτού που αποκαλείται ακόμη «ελληνικό τραγούδι».
Υπάρχει, όμως, και μια σειρά από μουσικές σελίδες του συνθέτη που ανακαλούνται και παίζονται λιγότερο συχνά και αποκαλύπτουν ένα άλλο πρόσωπο του Μίκη Θεοδωράκη, λυρικότερο, εσωστρεφέστερο και ευαίσθητο. Στις σελίδες αυτές, ο συνθέτης εξυμνεί τον έρωτα, την αγάπη, τη φύση, το παιδί και το όνειρο, και έρχεται αντιμέτωπος με τον συναισθηματικό αντίκτυπο της αποξένωσης, του θανάτου και της απογοήτευσης, πάντοτε με βάση κείμενα σημαντικών ποιητών και στιχουργών (όπως οι Μανόλης Αναγνωστάκης, Κώστας Βίρβος, Μιχάλης Γκανάς, Νίκος Γκάτσος, Μάνος Ελευθερίου, Οδυσσέας Ελύτης, Γιάννης Θεοδωράκης, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Τάσος Λειβαδίτης, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Γιώργος Σεφέρης, Κώστας Τριπολίτης, Δημήτρης Χριστοδούλου κ.ά.) – με το συνακόλουθο θόλωμα της γραμμής ανάμεσα στην «ποίηση» και τη «στιχουργία», όπως και εκείνο ανάμεσα στη «σύνθεση» και την «τραγουδοποιία», να μην είναι ποτέ ισχυρότερο απ’ ό,τι στο θεοδωρακικό έργο.
Αυτή την πτυχή της καλλιτεχνικής προσωπικότητας του μεγάλου συνθέτη αποκαλύπτει η συναυλία με τίτλο Μίκης Θεοδωράκης: Λυρικές εικόνες, το πρόγραμμα της οποίας περιλαμβάνει στιγμιότυπα από την τεσσαρακονταετή πορεία του στο τραγούδι που προέρχονται από τους κύκλους Πολιτεία Α΄, Επιφάνια, Λιποτάκτες, Μικρές Κυκλάδες, Κύκλος Φαραντούρη, Θαλασσινά φεγγάρια, Τα λαϊκά, Νύχτα θανάτου, Μπαλάντες, Τα λυρικά, Ταξίδι μέσα στη νύχτα, Χαιρετισμοί, Ραντάρ, Ασίκικο Πουλάκη και Σερενάτες, τις κινηματογραφικές ταινίες Φαίδρα και Ο ασυμβίβαστος καθώς και τις θεατρικές παραστάσεις Το τραγούδι του νεκρού αδελφού, Μαγική πόλη και Η γειτονιά των αγγέλων. Συνοδοιπόροι στην εξερεύνηση αυτή, ο ενορχηστρωτής Γιάννης Μπελώνης, μέγας γνώστης του έργου του Θεοδωράκη, επί σειρά ετών πιανίστας της Ορχήστρας Μίκης Θεοδωράκης και στενός συνεργάτης του συνθέτη κατά τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του, και ο Γιάννης Κότσιρας, προσωπική επιλογή του συνθέτη για διάφορες προβεβλημένες του δουλειές και εκλεκτό στέλεχος της συνομοταξίας των δημοφιλών εκείνων ερμηνευτών για τους οποίους η έννοια της λαϊκότητας επικαθορίστηκε ιστορικά από την καταλυτική επίδραση της θεοδωρακικής παράδοσης.
Το έργο της Μαρίας Ζαβάκου για τον ψηφιακό εκφοβισμό και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά ανεβαίνει στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου
11°
