Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι: 401 λόγοι να δείτε αυτή την παράσταση

Το έργο «Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι» του πολυβραβευμένου Νορβηγού ποιητή, μυθιστοριογράφου, δοκιμιογράφου και θεατρικού συγγραφέα Γιον Φόσσε (Jon Fosse) ανεβαίνει στο Θέατρο του 401 σε σκηνοθεσία του Χάρη Μητσιόπουλου. Η καινοτομία του συγκεκριμένου εγχειρήματος έγκειται στο γεγονός ότι ο θίασος αποτελείται εξ ολοκλήρου από εν ενεργεία στρατιώτες του 401. Τα μέλη της ερασιτεχνικής αυτής θεατρικής ομάδας δοκιμάζουν τα πρώτα δειλά τους βήματα στο μαγικό κόσμο του θεάτρου. Αυτό που αρχικά ξεκίνησε σαν ένα αστείο μεταξύ φίλων, έλαβε σάρκα και οστά χάρη στη βοήθεια της διοικήτριας του λόχου του 401, η οποία αγαπάει την τέχνη του θεάτρου και τις διεξόδους που προσφέρει.

Το έργο του Γιον Φόσσε ακροβατεί ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, την αγάπη και το μίσος μεταξύ των ηρώων. Τρεις άγνωστοι μεταξύ τους νεαροί άντρες βρίσκονται σε έναν άγνωστο και αχανή τόπο. Στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να αναγνωρίσουν το μέρος που έχουν καταλήξει, ξεκινούν εκτενείς κι ατέρμονες συζητήσεις, θέτουν φιλοσοφικά ζητήματα που αφορούν την ίδια τους την ύπαρξη κι επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις σε προαιώνια ερωτήματα. Η ιστορία ξετυλίγεται μέσα από συγκρούσεις εντελώς διαφορετικών χαρακτήρων που παλεύουν όμως να συνυπάρξουν και να συμπορευτούν για να αντιμετωπίσουν το άγνωστο.

Το έργο που ανεβαίνει στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο στην πραγματικότητα είναι μια διασκευή. Στο κείμενο του Φόσσε έχουν προστεθεί διάφορα αυτοτελή σκετσάκια και μονόλογοι από άλλα θεατρικά έργα ξετυλίγοντας μια σύγχρονη σκηνοθετική άποψη. Σταδιακά ανακαλύπτουμε ότι η υπόθεση εκτυλίσσεται σε μία αίθουσα δικαστηρίου και οτιδήποτε συμβαίνει ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας. Ο πρωταγωνιστής βλέπει τη ζωή του σαν ένα συνονθύλευμα εικόνων και σκηνών ενώ η ερασιτεχνική αλλά ευφάνταστη ερμηνεία των συμπρωταγωνιστών του δίνει μια πρωτότυπη χροιά στην ερασιτεχνική αυτή παράσταση.

Ο σκηνοθέτης Χάρης Μητσιόπουλος, απόφοιτος δραματικής σχολής, κρατάει το μαγικό ραβδί που μετέτρεψε αυτή την παρέα φαντάρων σε κανονικό θίασο. Μας μιλάει για το λόγο πίσω από την επιλογή του συγκεκριμένου έργου αλλά και για τη σημασία της τέχνη στην ζωή των φαντάρων.

Τι είναι αυτό το έργο και τι συμβολίζει; Υπάρχει κάποιο μήνυμα που θα θέλατε να περάσετε στους στρατιώτες-θεατές;
Αρχικά θέλουμε να επικοινωνήσουμε το μάθημα που πήραμε εμείς σαν ομάδα: μπορείς να βρεις μια αχτίδα φωτός και στο πιο σκοτεινό δωμάτιο, αρκεί να ψάξεις. Κανένας από εμάς δεν ήρθε στο στρατό γιατί το ήθελε και όλοι μας περιμένουμε πως και πως την ημέρα της απόλυσής μας. Αλλά βρήκαμε έναν κοινό τόπο και κάποιες κοινές ώρες να μπορούμε να κάνουμε αυτό που θέλουμε εμείς. Να ξεχνάμε ότι είμαστε στο στρατό, σε μια συνθήκη εγκλεισμού, σε μια αναγκαστική θητεία και να περάσουμε καλά, να δημιουργήσουμε όσο μπορούμε αυτό που μπορούμε. Βρήκαμε τον τόπο να εκφραστούμε και να εκτονωθούμε. Φτιάξαμε μια ομάδα για εμάς. Το έργο μας είναι ουσιαστικά μια διασκευή. Βασιζόμαστε στο κείμενο του Jon Fosse, αλλά έχουμε συμπεριλάβει επιπλέον δικά μας κείμενα και κομμάτια από άλλα θεατρικά έργα. Αφηγούμαστε ιστορίες προσώπων που βρέθηκαν κάπου χωρίς να το έχουν επιλέξει, που ψάχνουν το λόγο για τον οποίο είναι εκεί, καθώς και με ποιον τρόπο θα μπορέσουν να συνεχίσουν να υπάρχουν έτσι. Αυτό εμάς μας θυμίζει πολλές στιγμές από τη θητεία μας και τελικά και από τη ζωή μας. Και κάπου μέσα σε αυτό προσπαθούμε να γελάσουμε και λίγο με τους εαυτούς μας.

Ποιο είναι το κίνητρο για να ανεβεί το συγκεκριμένο έργο στο 401 και ποιος ο συνδετικός σας κρίκος σαν ομάδα;
Μέσα στη ρουτίνα του στρατιωτικού νοσοκομείου, όπου οι στρατιώτες καλύπτουν θέσεις σε πόστα, σε σκοπιές και σε υπηρεσίες για τη λειτουργία και ασφάλεια του στρατοπέδου, η διοίκηση του λόχου μας παρέχει χώρο για ψυχαγωγικές και δημιουργικές δραστηριότητες. Έτσι μαζευτήκαμε 11 άνθρωποι, κάποιοι από εμάς επιστήμονες, κάποιοι φαρμακοποιοί, κάποιοι νοσηλευτές, κάποιοι πληροφορικάριοι, όλοι από διαφορετικά περιβάλλοντα και με διαφορετικές ζωές, άλλοι σχετικοί με το θέατρο και άλλοι καθόλου. Όλοι όμως μοιραζόμασταν μια κοινή θητεία και ένα ενδιαφέρον για την τέχνη. Και αυτά μας μετέτρεψαν από  μονάδες σε θίασο

Στο έργο του Φόσσε βλέπουμε 3 διαφορετικούς χαρακτήρες «εκτός τόπου και χρόνου». Πού και πότε θα τους τοποθετούσατε και γιατί;
Οι χαρακτήρες, για εμένα, θα έλεγα ότι είναι παρόντες σε κάθε χρόνο και σε κάθε τόπο καθώς παλεύουν με ζητήματα που υπάρχουν πριν κατασκευαστεί η ίδια η έννοια του χρόνου. Οι χαρακτήρες που έχουμε φτιάξει για αυτό το έργο έρχονται αντιμέτωποι με το αναπόφευκτο τέλος και την μεταθανάτια ζωή. Σκοπός μας είναι  υπερτονίζοντας την ματαιότητα που υπάρχει, να δείξουμε πως εν τέλει κερδίζει πάντα η ζωή.

Ο κορωνοϊός έχει επηρεάσει και την τέχνη ανάμεσα σε πάμπολλους τομείς της ζωής. Τι αντίκτυπο θα έχει κατά τη γνώμη σας στις ζωές μας;
Ο κορωνοϊός επηρεάζει ήδη το θέατρο, δεν χωράει συζήτηση. Η τέχνη δεν μπορεί να μην επηρεαστεί από τέτοια μεγάλα γεγονότα της ζωής. Καθαρά πρακτικά, σε πρώτο επίπεδο. Οι παραστάσεις αναβάλλονται– μια ολόκληρη χρονιά δεν είχαμε θέατρα. Πολλοί θεατρικοί χώροι δεν μπορούν να ανοίξουν λόγο των περιορισμών. Οι καλλιτέχνες δεν υποστηρίζονται οικονομικά. Το κοινό περιορίζεται. Η δουλειά περιορίζεται. Η δημιουργικότητα περιορίζεται. Αυτές οι συνθήκες δεν μπορούν να είναι εύφορες για έναν επαγγελματία, πόσο μάλλον για έναν καλλιτέχνη που η δουλειά του είναι η ζωή του. Σε δεύτερο επίπεδο, ένα τέτοιο γεγονός είναι αναμενόμενο να επηρεάσει το ίδιο το καλλιτεχνικό δημιούργημα, υπάρχει αγανάκτηση, υπάρχει ένας αλλαγμένος τρόπος ζωής, ξεπηδάνε φαινόμενα που απορρέουν από την καραντίνα, τον εγκλεισμό, τον φόβο. Αυτά όλα δεν μπορούν να μην επηρεάσουν την τέχνη.

Πολιτισμός και Στρατός είναι συμβατά; Αν μπορούσατε να στείλετε επιστολές, στην υπουργό Πολιτισμού και στον υπουργό Εθνικής Άμυνας, τι θα τους ζητούσατε και τι θα τους προτείνατε;
Ο σύγχρονος πολιτισμός της χώρας έχει πολλές δυνατότητες ανάπτυξης και χρειάζεται υποστήριξη. Ταυτόχρονα ο πολιτισμός είναι συνδεδεμένος με την ιστορία μας και δυστυχώς αυτό που βλέπω εγώ είναι μια πολύ περιορισμένη εκπαίδευση πάνω στην ιστορία και ειδικά την σύγχρονη. Στα πλαίσια λοιπόν του εκπαιδευτικού χαρακτήρα της στρατιωτικής θητείας εγώ θα πρότεινα την ένταξη δραστηριοτήτων για επαφή με την ιστορία. Για παράδειγμα, την οργάνωση επισκέψεων σε αρχαιολογικά ή λαογραφικά μουσεία των περιοχών όπου θα τύχει να βρεθεί ο κάθε στρατιώτης στην πορεία της θητείας του. Αλλά και τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, με παραδοσιακές μουσικές, χορούς, παραστάσεις, κλπ.

Υπάρχει κάποιο στιγμιότυπο από τις πρόβες που σας έχει αποτυπωθεί;
Όλοι όσοι έχουν πάει στρατό έχουν και τις λεγόμενες “ιστορίες από το στρατό”. Εμένα μόνο αυτός ο ενάμιση μήνας προβών μου έχει δώσει ιστορίες για 10 θητείες μαζί. Για εμένα είναι τρομερά συγκινητικό να βλέπω ανθρώπους να προσπαθούν να μιλήσουν από την ψυχή τους και πόσο μάλλον όταν με αυτούς τους ανθρώπους μοιράζομαι τα ίδια κρεβάτια, τις ίδιες τουαλέτες, τις ίδιες ντουζιέρες, τα ίδια άυπνα βράδια, την ίδια αναμονή για το πολυπόθητο εξοδόχαρτο.

Info:
Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι του Γιον Φόσσε
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Χάρης Μητσιόπουλος
Ερμηνεύουν οι:  Ν. Αυγέρος ,  Δ. Αβραμόπουλος , Β. Βαγιανός, Π. Κιοσέ, Κ. Πανταζόπουλος , Π. Παπαγεωργίου , Σ. Παπαγεωργίου, Σ. Τζελέφας
Μουσική Επιμέλεια: Γ. Κουτσαμάνης
Παραστάσεις: Θα πραγματοποιηθούν δύο παραστάσεις. Παρασκευή 15.10.2021 στις 12.00 (μόνο για το προσωπικό του νοσοκομείου) και Σάββατο 16.10.2021 στις 19.00 (ανοιχτή για το κοινό).

Το βιβλίο του Γιον Φόσσε κυκλοφορεί στα ελληνικά με τίτλο «Τρία έργα: Παραλλαγές θανάτου. Κάποιος θα 'ρθει. Κοιμήσου γλυκό μου παιδάκι» από τις εκδόσεις Άγρα